Wykorzystanie sztucznej inteligencji w ochronie zdrowia i farmacji jest bardzo szerokie. AI znacznie poprawiła dokładność i szybkość diagnozowania chorób. Algorytmy uczenia maszynowego analizują ogromne ilości danych medycznych, aby identyfikować wzorce i anomalie, które mogą wskazywać na obecność chorób. Sztuczna inteligencja odgrywa także kluczową rolę w personalizacji leczenia, dostosowując terapie do indywidualnych pacjentów na podstawie ich genotypu, stylu życia i historii medycznej.
Aplikacje zasilane AI monitorują zdrowie pacjentów w czasie rzeczywistym, dostarczając spersonalizowanych rekomendacji dotyczących zarządzania przewlekłymi chorobami, takimi jak cukrzyca i nadciśnienie. AI usprawnia różne procesy administracyjne i kliniczne, poprawiając ogólną efektywność świadczenia opieki zdrowotnej. Nadto AI przyspiesza proces odkrywania leków, skracając czas i koszty związane z wprowadzeniem nowych leków na rynek. Modele AI przewidują skuteczność i bezpieczeństwo nowych związków chemicznych, identyfikując obiecujących kandydatów do dalszych badań. To znacznie skraca początkowe fazy rozwoju leków. AI optymalizuje projektowanie i realizację badań klinicznych, identyfikując odpowiednich uczestników, przewidując wyniki i monitorując efekty uboczne w czasie rzeczywistym. Ponadto AI poprawia efektywność łańcucha dostaw farmaceutycznego, zapewniając terminowe dostawy leków i redukując koszty. Chatboty AI jako wirtualni asystenci pomagają klientom w zapytaniach dotyczących leków, zamówieniach na uzupełnienie recept i udzielają porad zdrowotnych, dostarczając natychmiastowych i dokładnych odpowiedzi. Aplikacje AI przypominają pacjentom o przyjmowaniu leków na czas i dostarczają edukacyjnych treści na temat ich recept. To pomaga poprawić przestrzeganie planów leczenia.
Z tej przyczyny szeroko pojęty sektor ochrony zdrowia wyczekiwał przyjęcia jednolitych przepisów określających zasady stosowania systemów opartych na sztucznej inteligencji. I oto została przyjęta przez Radę Unii Europejskiej z okresem dostosowania dwóch lat.
Ustawa o sztucznej inteligencji
AI Act jest kluczowym elementem polityki UE, mającej na celu wspieranie rozwoju i wdrażania bezpiecznej oraz zgodnej z prawem sztucznej inteligencji na jednolitym rynku, która respektuje podstawowe prawa obywateli. Przepisy AI Act opierają się na podejściu „opartym na ryzyku”, co oznacza, że im większe ryzyko dla społeczeństwa, tym bardziej rygorystyczne są regulacje dotyczące używania AI.
Nowe przepisy mają na celu wspieranie rozwoju oraz wdrażania bezpiecznych i godnych zaufania systemów AI w ramach jednolitego rynku UE, zarówno przez podmioty prywatne, jak i publiczne. Dodatkowo mają zapewnić poszanowanie podstawowych praw obywateli UE oraz stymulować inwestycje i innowacje w dziedzinie sztucznej inteligencji w Europie.
Przepisy przewidują wyłączenia w przypadku: systemów AI wykorzystywanych wyłącznie do celów wojskowych i obronnych oraz systemów AI do celów badawczych.
Klasyfikacja systemów AI według ryzyka
Przepisy AI Act klasyfikują systemy AI według poziomu ryzyka. Systemy AI niskiego ryzyka podlegają minimalnym wymogom dotyczącym przejrzystości, podczas gdy systemy wysokiego ryzyka są dozwolone, ale muszą spełniać szereg wymagań i obowiązków, aby uzyskać dostęp do rynku UE. Systemy AI, takie jak manipulacja poznawczo-behawioralna i scoring społeczny, zostaną zakazane w UE ze względu na niedopuszczalne ryzyko. Prawo zabrania również używania AI do przewidywania działań policji na podstawie profilowania oraz wykorzystywania danych biometrycznych do kategoryzowania ludzi według cech takich jak rasa, religia czy orientacja seksualna.
Modele AI ogólnego przeznaczenia
Ustawa odnosi się również do modeli AI ogólnego przeznaczenia (GPAI). Modele GPAI, które nie stwarzają ryzyka systemowego, będą podlegać ograniczonym wymogom dotyczącym przejrzystości, natomiast te stwarzające ryzyko systemowe będą musiały spełniać bardziej rygorystyczne zasady.
Nowa architektura zarządzania
W celu zapewnienia właściwego egzekwowania przepisów utworzono kilka organów zarządzających:
- Biuro ds. Sztucznej Inteligencji w ramach Komisji Europejskiej, odpowiedzialne za egzekwowanie wspólnych zasad w całej UE.
- Panel naukowy składający się z niezależnych ekspertów, wspierający działania związane z egzekwowaniem przepisów.
- Rada ds. AI z przedstawicielami państw członkowskich, doradzająca Komisji i państwom członkowskim w spójnym i skutecznym stosowaniu ustawy o AI.
- Forum doradcze dla zainteresowanych stron, dostarczające specjalistycznej wiedzy technicznej Radzie ds. AI.
Kary
Za naruszenia przepisów ustawy o sztucznej inteligencji będą nakładane grzywny ustalane jako procent całkowitego rocznego obrotu przedsiębiorstwa w poprzednim roku obrotowym lub z góry określona kwota, w zależności od tego, która z nich jest wyższa. Małe i średnie przedsiębiorstwa oraz start-upy podlegają proporcjonalnym grzywnom administracyjnym.
Przejrzystość i ochrona praw podstawowych
Zanim system AI wysokiego ryzyka zostanie wdrożony przez niektóre podmioty świadczące usługi publiczne, konieczna będzie ocena jego wpływu na prawa podstawowe. Przepisy przewidują również większą przejrzystość w zakresie rozwoju i wykorzystywania systemów AI wysokiego ryzyka. Systemy te, a także niektórzy użytkownicy systemów AI wysokiego ryzyka będą musieli zostać zarejestrowani w unijnej bazie danych. Użytkownicy systemów rozpoznawania emocji będą zobowiązani do informowania osób fizycznych o tym, że są narażeni na działanie takich systemów.
Środki wspierające innowacje
Ustawa o sztucznej inteligencji zapewnia ramy prawne sprzyjające innowacjom i promujące uczenie się regulacyjne oparte na dowodach. Przepisy przewidują również "piaskownice regulacyjne AI", które umożliwiają kontrolowane środowisko dla rozwoju, testowania i walidacji innowacyjnych systemów AI w rzeczywistych warunkach.
Horyzont czasowy
Po podpisaniu przez przewodniczących Parlamentu Europejskiego i Rady, akt prawny zostanie opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE i wejdzie w życie dwadzieścia dni po tej publikacji. Nowe rozporządzenie będzie obowiązywać dwa lata po jego wejściu w życie, z pewnymi wyjątkami dotyczącymi konkretnych przepisów.
