Dnia 20 września 2022 roku w Magazynie Aptekarskim został opublikowany artykuł "Bez żartów" napisany przez mgr farm. Marka Tomkowa. Fragment: „Sześć minut. Tyle trwało szkolenie, na którym farmaceuci uczyli się, jak pobierać wymazy od chorych na COVID-19. Połowę z tego zajęło oglądanie filmu instruktażowego, jak wykonać wymaz poprawnie. Jak się zresztą okazało, film był nie na temat i pokazywał złe miejsce pobierania materiału. No cóż, bywa. Nigdy wcześniej nikt nas tego nie uczył. Kilkuset farmaceutów rozpoczęło testowanie i poradziło sobie znakomicie, choć, co oczywiste, nie bez głośnych i krytycznych uwag na temat tempa i jakości szkolenia. Zrobili to, choć wcześniej słyszeliśmy, że to co najmniej tak trudne, jak wejście na K2, w dodatku zimą."
Fakty są następujące: wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej (NRA) Marek Tomków doprowadził do tego, że w aptekach mogły być wykonywane bezpłatnie testy antygenowe. Była to kompromitacja NRA, ponieważ farmaceuci, co do zasady, powinni zajmować się lekami a nie wymazami, czyli „grzebaniem" w nosie.
Pobierany wymaz jest potencjalnie zakaźnym materiałem biologicznym. NRA powinna podejmować działania, które zmniejszają a nie zwiększają narażenie farmaceutów na zagrożenia epidemiczne, ponieważ farmaceuci w ramach swoich kompetencji i podstawowej działalności muszą zagwarantować społeczeństwu bezpieczeństwo lekowe. Znikome zainteresowanie wykonywaniem testów w aptekach dowodzi, że zdecydowana większość farmaceutów rozumie na czym polega zasada przestrzegania reżimu sanitarnego w przypadku zakaźnego materiału biologicznego. Niestety prezesi z NRA tego nie rozumieją. Każdy człowiek ma prawo być głupi. Ale niektórzy nadużywają tego przywileju. Należy podkreślić, że minister zdrowia zakpił sobie z farmaceutów, ponieważ bezpłatne wykonywanie testów w aptekach odbywało się tylko przez dwa miesiące.
Czy szczepienia może wykonywać każdy farmaceuta? Tylko ten, który ukończył dwa kursy (teoretyczny i praktyczny). Czy badania diagnostyczne będzie mógł wykonywać każdy farmaceuta? Tyko ten, który ukończy określony kurs. To jest oczywiste i nikt tego nie kwestionuje.
Nie ulega wątpliwości, że wykonywanie przeglądów lekowych jest najtrudniejszym, najbardziej skomplikowanym świadczeniem, ponieważ wymaga odpowiedniego przygotowania w zakresie: zbierania wywiadu, dokładnej analizy różnych sytuacji lekowych pacjentów, przygotowania odpowiednich rekomendacji oraz podjęcia z lekarzem merytorycznej dyskusji o charakterze klinicznym. Skoro wykonanie prostego świadczenia (szczepienie, badanie diagnostyczne) wymaga ukończenia kursu, to oczywiste jest, że aby móc wykonywać przeglądy lekowe, należy ukończyć odpowiedni kurs.
Tymczasem pan wiceprezes twierdzi, że „Sześć tysięcy godzin, tyle trwają studia na farmacji, a mimo to kiedy trzeba wykonać przegląd lekowy, wciąż podobno nie jesteśmy gotowi. Do tej jednej usługi, do której jesteśmy szkoleni przez lata. Oczywiście, że tę wiedzę trzeba uporządkować, dopasować do schematów, ale udawadnianie, że do robienia przeglądów trzeba (często pomimo posiadania specjalizacji) skończyć specjalne studia za worek kasy, to już przegięcie. Bez żartów. Tysiące farmaceutów jest gotowych, żeby zacząć. Zacząć uczyć się i robić przeglądy, a nie zacząć zbierać kasę na dodatkowe studia, bez których podobno nie nadają się nawet do wzięcia udziału w pilotażu.”
Dużym błędem jest twierdzenie przez NRA, że ukończenie studiów farmaceutycznych uprawnia do sprawowania opieki farmaceutycznej. Najlepszym dowodem jest fakt, że obowiązuje ustawowy wymóg kształcenia ustawicznego. Farmaceuta ma obowiązek doskonalenia zawodowego przez udział w kursach realizowanych metodą wykładów, seminariów oraz ćwiczeń.
Ustawa o zawodzie farmaceuty weszła w życie 16 kwietnia 2021 roku i wprowadziła nowe zasady sprawowania opieki farmaceutycznej. Wykonywanie przeglądów lekowych jest nową kompetencją wymagającą dodatkowych kwalifikacji, które należy zdobyć na odpowiednim kursie.
W NRA od kilku miesięcy trwa specjalna operacja dotycząca przeglądów lekowych: Stanowisko prawne Biura Prawnego Naczelnej Izby Aptekarskiej, Stanowisko Przewodniczącej Naczelnego Sądu Aptekarskiego i Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej oraz artykuł wiceprezesa NRA. Czyżby kolejnym krokiem była częściowa mobilizacja?
mgr farm. Walenty Zajdel
