Epidemie statystycznie mogą trwać około 2 lat. COVID zabił już więcej ludzi niż malaria czy wirus HIV / stan z 10 miesięcy 2020 r /.
Choroba zagraża wszystkim, a nie tylko seniorom, jak się wcześniej wydawało.
Dzisiaj ofiary, poza osobami starszymi z chorobami współistniejącymi, to także młodzi pacjenci bez innych chorób.
Na szczęście część chorych jest skąpoobjawowa i przechodzi infekcję w miarę łagodnie, ale na nieszczęście mamy chorych bezobjawowych zarażających zdrowych, którzy umierają.
Koncepcja oporności stadnej jest dyskusyjna, bo wiemy, że można na COVID-19 zachorować ponownie. Przechorowanie nie blokuje rozprzestrzeniania się wirusa, ponieważ nie daje trwałej odporności. Przeciwciała utrzymują się od min 40 dni do max 150 dni w organizmie ozdrowieńców.
Dzisiaj współczynnik reprodukcji wirusa w Polsce to 1,5. Jak będzie wzrastał, może zablokować się wydolność terapeutyczną naszej służby zdrowia.
Poza dostępnymi lekami i sprzętem muszą być ludzie fachowi w leczeniu / ustawienie i obsługa respiratorów, diagności laboratoryjni itd. /.
SARS-CoV -2 przenosi się głównie drogą kropelkową.
Objawy te tradycyjne jak: płytki oddech, duszności, ból w klatce piersiowej, brak apetytu, utrata smaku i węchu, wysoka temperatura, osłabienie, złe samopoczucie, kaszel, biegunka, nudności, wymioty, ból brzucha są teraz wzbogacane nowymi.
Należą do nich: zmiany plamisto-grudkowe, mogą dotyczyć dzieci, współwystępują z innymi objawami zakażenia koronawirusem, zazwyczaj u chorych z cięższym przebiegiem choroby podstawowej. Mogą one występować w różnych miejscach na ciele, przez okres ok. 9 dni. U ponad połowy pacjentów zmianom tym towarzyszy świąd.
Wyglądem przypominają czasami osutkę odropodobną oraz klasyczny rumień trzydniowy.
Palce cowidowe / zmiany pseudomrozinowe / występują u zakażonych dzieci i młodzieży.
U blisko 22 proc. pacjentów z COVID-19 występują encefalopatia lub udar mózgu /Hiszpańskie Towarzystwo Neurologiczne /.
Zapalenie spojówek / Tow. Naukowe Okulistyczne/.
Uzyskane dane dotyczące objawów mogą dostarczyć wskazówek na temat różnic w przebiegu choroby w różnych grupach demograficznych.
Możemy mieć w kraju do czynienia z genetyczną mieszanką wielu filogenetycznych typów i podtypów wirusa SARS-CoV-2, co może być jedną z kilku przyczyn różnic w objawach i przebiegu choroby.
Zapobieganie to:
- dystansowanie się społeczne – wiemy, że 1,8 m odstępu to zbyt mało;
- konieczne maseczki w pomieszczeniach zamkniętych i w ulicznych skupiskach ludzi.
W chorobach zakaźnych wirusowych i bakteryjnych od dawki zakażającej zależy przebieg zakażenia. Jeżeli zakazimy się małą dawką koronawirusa, to najprawdopodobniej infekcje przejdziemy lżej, jeżeli zakażenie będzie masywne, przejdziemy je ciężej.
Maseczki zmniejszają ryzyko przyjęcia dawki zakaźnej.
- droga kropelkowa przenoszenia wirusa wymaga częstej dezynfekcji powierzchni oraz właściwej higieny rąk, czyli częstego mycia i następnie także ich dezynfekcji;
- budowanie odporności indywidualnej. Jak mówi prof. Grzegorz Gielerak, szef Wojskowego Instytutu Medycznego (ul. Szaserów Warszawa), to dobre działanie i nigdy nie jest na nie za późno. Zaniedbywanie posiadania tej osobniczej odporności jest pierwszym krokiem do stania się ofiarą koronawirusów.
Może wit. D3 w rozsądnych dawkach / GIS /, amerykanie mówią o wit. C, ale brak mocnych dowodów klinicznych /stanowisko naczelnego epidemiologa USA – dr. Antonio Fauci /.
A może cynk podawany Prezydentowi USA – mało danych.
Ważne są nasze racjonalne zachowania.
Leczenie COVID-19
- brak szczepionki wytwarzającej długoletnią odporność;
- brak skutecznego leku zabijającego SARS-CoV-2 po wniknięciu do organizmu lub blokującego jego namnażanie i dostęp do narządów wewnętrznych.
W leczeniu paliatywnym mamy : tocilizumab, deksametazon, remdisiwir czy fawapirawir, przeciwciała izolowane z surowicy krwi ozdrowieńców, paracetamol, kwas acetylosalicylowy, heparyna drobnocząsteczkowa, ewentualna antybiotykoterapia, bo wirus toruje drogę innym patogenom, tlenoterapia, nawodnienie dożylne, itd.
Do czasu uzyskania znaczącego postępu terapeutycznego w zwalczaniu SARS-CoV-2 konieczna wzmożona dyscyplina obywatelska. Jest ona w Polsce różna, ale kary finansowe pozwolą ją poprawić.
Politycy, najwierniejsi pretorianie, oddani gwardziści, celebryci, liderzy opinii dystansują się, noszą maseczki, dbają o higienę rąk, aby zachęcić innych do naśladowania dobrych wzorców.
Dr n. farm. Leszek Borkowski
