Kilka dni temu w internetowym, naukowym czasopiśmie BMC Public Health ukazał się długo wyczekiwany przez lekarzy i pacjentów artykuł pt.: ”Association between metabolic healthy obesity and female infertility: the national health and nutrition examination survey, 2013–2020.”, czyli „Związek pomiędzy „otyłością zdrową metabolicznie" a ryzykiem niepłodności u kobiet w wieku reprodukcyjnym: analiza danych z Narodowego Badania Zdrowia i Żywienia, lata 2013–2020".
Zespół badaczy skupił się na poszukiwaniach związków otyłości z ryzykiem niepłodności u kobiet w wieku prokreacyjnym. Badanie było przeprowadzone w USA na dużej grupie kobiet, bowiem obejmowało aż 3542 kobiet w wieku 20-45 lat. Autorzy badania przeprowadzili dokładną analizę opartą na danych dostępnych z Narodowego Badania Zdrowia i Żywienia (NHANES) i dokładnie przeanalizowali jej wyniki, by udowodnić, istnienie związku pomiędzy otyłością a trudnościami z zajściem w ciążę.
Z analizy wynika, że wskaźnik samo-zgłaszanej niepłodności w tej grupie wynosił 12,11%. To istotny procent, który potwierdza potrzebę przyjrzenia się zjawisku i zrozumienia czynników ryzyka.
Interesujące jest, że badanie skupia się również na pojęciu "otyłości zdrowej metabolicznie " (MHO) – czyli otyłości, której nie towarzyszą zaburzenia metaboliczne. Otyłość metabolicznie zdrowa to termin używany w kontekście otyłości, który opisuje osoby z nadwagą lub otyłością, ale które wykazują niskie ryzyko wystąpienia zaburzeń metabolicznych, takich jak np. insulinooporność, nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom trójglicerydów czy obniżony poziom "dobrego" cholesterolu HDL. W skrócie, oznacza to, że choć osoba może mieć nadwagę lub otyłość, jej profil metaboliczny jest wciąż w normie lub jest zbliżony do normy.
Tradycyjnie przyjmuje się , że otyłość była ściśle kojarzona z różnymi zaburzeniami metabolicznymi i chorobami sercowo-naczyniowymi. Jednak badania wykazały, że nie wszystkie osoby otyłe mają takie samo ryzyko rozwoju powikłań sercowo o- naczyniowych i cechują się różnymi profilami zdrowotnymi.
Wśród osób otyłych można zidentyfikować pewną grupę, która wydaje się być mniej podatna na rozwijanie powiązanych z otyłością problemów zdrowotnych. To właśnie w ich przypadku mówi się o tzw. otyłości metabolicznie zdrowej.
Osoby z otyłością metabolicznie zdrową charakteryzują się brakiem objawów lub czynników ryzyka związanych z zaburzeniami metabolicznymi. Mogą mieć normalną wrażliwość na insulinę, niskie stężenie glukozy we krwi, prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi i korzystny profil lipidowy. Mimo że mają nadwagę lub otyłość, ich zdrowie metaboliczne jest zbliżone do osób o prawidłowej masie ciała .Jednak warto podkreślić, że pojęcie otyłości metabolicznie zdrowej jest obiektem debaty w środowisku medycznym. Niektórzy eksperci kwestionują trwałość tego stanu i sugerują, że nawet jeśli niektóre osoby otyłe nie wykazują obecnie problemów zdrowotnych, to w dłuższej perspektywie czasu ryzyko takich problemów może wzrosnąć.
Ostatecznie, otyłość metabolicznie zdrowa to koncepcja, która podkreśla złożoność związku między otyłością a zdrowiem metabolicznym. Istnieją różnice w sposobie, w jaki organizmy reagują na nadwagę i otyłość, co sprawia, że nie wszyscy ludzie otyli automatycznie wykazują zaburzenia metaboliczne. Jednak zawsze ważne jest dążenie do zdrowego stylu życia i utrzymania odpowiedniej wagi, aby minimalizować ryzyko potencjalnych problemów zdrowotnych. Wyniki opisanej analizy wykazały, że zarówno otyłość ogólna, jak i otyłość centralna (mierzona obwodem talii) były pozytywnie skorelowane z ryzykiem niepłodności.
Odkrycie to jest istotne, ponieważ sugeruje, że otyłość może wpływać na płodność niezależnie od innych czynników ryzyka. Co ważne, badanie wykazało, że „otyłość metabolicznie zdrowa” (MHO) również wiązała się ze zwiększonym ryzykiem niepłodności. To odkrycie może być zaskakujące, ponieważ wcześniej uważano, że osoby z MHO są w mniejszym stopniu zaburzone problemami z płodnością.
Warto podkreślić, że autorzy badania zwrócili uwagę na biologiczne i społeczno-psychologiczne aspekty związku między otyłością a niepłodnością. Wyjaśnili, że otyłość może wpływać na poziomy hormonów płciowych, cykle menstruacyjne, a także na jakość komórek jajowych i zarodków. Dodatkowo, otyłość może wpływać na psychologiczne i społeczne aspekty życia seksualnego, co również może mieć wpływ na płodność.
Jednym z kluczowych wniosków pracy jest to, że otyłość stanowi oddzielny czynnik ryzyka dla niepłodności, niezależnie, co podkreślają autorzy - od stanu metabolicznego. Wyniki te mają ogromne znaczenie dla zdrowia publicznego i edukacji dotyczącej zdrowego stylu życia.
Badanie podkreśla potrzebę utrzymania zdrowej masy ciała zwłaszcza u kobiet w wieku reprodukcyjnym, aby zminimalizować ryzyko problemów z płodnością w przyszłości. Podsumowując, badanie to dostarcza cennych informacji na temat związku między otyłością a niepłodnością u kobiet w wieku reprodukcyjnym. Wyniki sugerują, że otyłość stanowi ważny czynnik ryzyka niepłodności i że utrzymanie zdrowej wagi jest kluczowe dla zapewnienia zdrowej płodności. Dalsze badania i edukacja są ważne, aby zrozumieć mechanizmy tego związku i pomóc kobietom w zachowaniu zdrowia reprodukcyjnego. Zresztą zgodnie z moim ulubionym powiedzeniem:
„The connection is clear, science has shown, obesity impacts fertility, a fact well-known.”
Amerykanie wiedzieli już dawno, że otyłość może zaburzać płodność. Dlatego dbajmy o siebie i naszych najbliższych, a edukację na temat konieczności zapobiegania nadwadze i otyłości zaczynajmy już w przedszkolu, ucząc kilkuletnie maluchy.
Dr n. med. Marek Derkacz, MBA.
