Trzustka miewa: stan zapalny przewlekły lub ostry, martwicze zapalenie, zapalenie zółciopochodne, torbiel rzekomą i wiele innych problemów na końcu których stoją nowotwory złośliwe. Na szczęście nie każdy problem z trzustką jest rakiem.
Dbajmy o trzustkę, bo naszej trzustce szkodzi:
nadmierne spożywanie alkoholu, palenie tytoniu, otyłość, kamica żółciowa, duże spożycie tłuszczów nasyconych, pokarmy przetworzone, nadmiernie spożywane czerwone mięso, ekspozycja chlorowanych rozpuszczalników organicznych, metale - nikiel lub chrom, dziedziczone mutacje genów, które sprzyjają wewnątrzkomórkowej aktywacji enzymów trzustkowych, predyspozycje genetyczne zespół Peutza i Jeghersa, zespół Lyncha, zespół Li i Fraumeniego, rodzinna polipowatość gruczolakowata, nosiciele mutacji genów BRCA1, BRCA2 i PALB2 są narażeni, urazy jamy brzusznej, powikłania endoskopowej cholangiopantografii wstecznej, wrodzone wady rozwojowe trzustki, hiperkalcemia, czyli zwiększone stężenie wapnia (np. wskutek nadczynności przytarczyc, rodzinna hiperkalcemia, hiperlipoidemie, stężenie triglicerydów na czczo powyżej 300 mg/dl (3,4 mmol/l), cukrzyca, mocznica, kolagenozy, zakażenia wirusowe / świnka/ i bakteryjne, pasożyty : glista ludzka, przywra oraz leki stosowane w różnych innych schorzeniach.
Dużo tego i nie każda przyczyna prowadzi do np. przewlekłego zapalenia trzustki lub nowotworu. Ale trzeba być czujnym i rozważnym tak w ogóle, aby nie mieć problemów z trzustką, bo leczenie jest trudne.
Przykładowe leki szkodzące trzustce
Po pierwsze nie u każdego taki lek wywoła chorobę trzustki, niebezpieczne jest zbyt długie stosowanie danego leku w nadmiernej do przyczyny dawce.
Leki to nie cukierki.
Mamy swoje prywatne siły odpornościowe. Nie są wieczne, ale chronią nas tylko przez czas określony w naszym organizmie.
Ostremu zapaleniu trzustki sprzyjają:
azatiopuryna,
inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę=ACE=prile / perindopril, ramipril, zdenopril, enalapril /,
kwas walproinowy lek przeciwdrgawkowy - padaczka
6-merkaptopuryna,
mesalazyna / w chorobie Crohna/.
Profilaktyczne podawanie antybiotyków w ostrym zapaleniu trzustki nie pomaga pacjentom.
W przebiegu martwiczego zapalenia trzustki możemy rozważyć podanie: karbapenemów /imipenem, meropenem/, chinolonów / ciprofloksacyna, lewofloksacyna, moksyfloksacyna, norfloksacyna/, metronidazolu, cefalosporyn od III generacji poczynając / ceftibyten, cefiksym, cefoperazon, cefotaksym, ceftazydym, ceftozolan, cefepim, ceftarolina/.
Jak bardzo boli, to stosujemy opioidy, a u niezaintubowanych pacjentów stosować raczej oksykodon niż morfinę czy fentanyl.
U pacjentów z ostrym zapaleniem trzustki zamiast opioidów stosowanych dożylnie przez dłuższy czas można stosować znieczulenie zewnątrzoponowe.
Objawy przewlekłego zapalenia trzustki:
Silny ból okresowo w śródbrzuszu związany z posiłkiem, do 20 minut po jedzeniu lub niezależnie od jedzenia. Ból może opasywać lub promieniować do pleców.
Raptowne ograniczenie posiłków, bo po nich nas boli może doprowadzić do niedożywienia.
Mamy wzdęcia, odbijanie się , dyskomfort w brzuchu, tłusty stolec, pojawia się osteoporoza.
Diagnostyka chorób trzustki:
Pomiar aktywności amylazy, aminotransferazy, fosfatazy alkalicznej w surowicy krwi;
Test sekretynowo-cholesystokininowy;
Badanie elastazy w kale;
Ocena dobowego wydalania tłuszczu w kale;
RTG jamy brzusznej: szukać cech porażenia perystaltyki;
USG i EUS jamy brzusznej;
Endosonografia trzustki;
Endoskopowa cholanopankreatografia wsteczna ECPW;
Rezonans magnetyczny jamy brzusznej;
Cholangiopankreatografia rezonansu magnetycznego MRCP
Dieta rekonwalescenta po zapaleniu trzustki.
W domu ograniczamy do minimum tłuszcze w skromnych posiłkach, które jemy 5-6 razy dziennie regularnie. Zaprzyjaźniamy się z dietetykiem.
Gotujemy na wodzie lub parze albo pieczemy bez tłuszczu w foli chude mięso w tym rybie.
Pieczywo pszenne, chudy ser, ziemniaki i warzywa przetarte w postaci papki.
Wracamy do okresu niemowlęcego.
Kapusta, seler zakazane, owoce świeże w małej ilości obrane i w miarę drobno pokrojone.
Słaba herbatka, kawa zdecydowanie później. Alkohole może za rok albo za dwa lata, albo wcale.
W sytuacji nawracających po jedzeniu bóli brzucha można rozważyć dołączenie przejściowo pankreatyny.
Jedzenie restauracyjne za dwa lata.
Dr nauk farm Leszek Borkowski
