Guzki tarczycy to bardzo często występująca patologia tarczycy, z szacowanym ryzykiem wystąpienia w populacji ogólnej wynoszącym tak w grubym przybliżeniu od 5% do 10%, przy znacznie częstszym występowaniu u kobiet, rosnącą częstością wraz z wiekiem, a także na terenach większego niedoboru jodu. Dzięki postępowi technologicznemu oraz wzrostowi dostępności ultrasonografii wysokiej rozdzielczości oraz innych metod obrazowych, w połączeniu z większym skupieniem się lekarzy na medycynie prewencyjnej i nie zawsze skutecznych próbach poprawiania dostępu do zasobów opieki zdrowotnej, ich występowanie wydaje się być jednak wyższe niż szacowano. Jak sugerują ostatnie badania obecność guzków tarczycy można wykazać u około 19-68% przypadkowo wybranych osób. Jak wiemy, wśród osób w wieku 40 lat, statystycznie już u co drugiej osoby można stwierdzić obecność zmiany ogniskowej w tarczycy. Zaś wśród kobiet po 65 roku życia u 3/4 z nich stwierdza się obecność guzków tarczycy. Na szczęście zdecydowana większość tych zmian, bo około 95% guzków tarczycy jest łagodna , a na szczęście niezbyt powszechne, choć z tendencją wzrostową w niektórych rejonach świata- nowotwory tarczycy stanowią jedno z najskuteczniej leczonych nowotworów układu hormonalnego.
Ostatnio przeglądając publikacje naukowe na temat korzystnego wpływu naturalnych substancji na naszą tarczycę w tym również wspierających walkę z nowotworami tego gruczołu postanowiłem przypomnieć wyniki badania pt.: "Treatment for benign thyroid nodules with a combination of natural extracts.", co w dosłownym tłumaczeniu oznacza: "Leczenie łagodnych guzków tarczycy za pomocą naturalnych ekstraktów." Wedługpracy naukowej opublikowanej w 2019 roku w czasopiśmie "Molecular Medicine Reports", czyli Raporty Medycyny Molekularnej- zastosowanie połączenia naturalnych ekstraktów może przynieść zaskakująco dobre efekty w postaci zmniejszenia się rozmiarów łagodnych guzków tarczycy. Zastanawiające jest jednak to, że nikt po tak wydawałoby się spektakularnych efektach uzyskanych przez zespół badaczy nie postanowił powtórzyć badania na większej grupie osób
Dla przypomnienia, jak wyglądało wspomniane badanie:
Kryteria włączenia do badania były następujące: pacjenci powyżej 18 roku życia, zgoda na udział w badaniu poprzez podpisanie formularza informacyjnego, stan eutyreozy [wartości hormonu tyreotropowego (TSH) i wolnej tyroksyny (fT4) w normie], brak czynnej choroby tarczycy, potwierdzony łagodny guzek tarczycy za pomocą cienkoigłowej aspiracji pod kontrolą ultrasonografii (Bethesda 2), brak wcześniejszych zabiegów chirurgicznych tarczycy, leczenia ablacyjnego tarczycy substytucyjnego, leczenia hormonami tarczycy, brak leczenia sterydami lub beta-blokerami, obecność jednego lub więcej guzków tarczycy udokumentowana w badaniu ultrasonograficznym.
Badania przeprowadzono w Instytucie Endokrynologii w Bukareszcie (Rumunia), gdzie zbadano skuteczność suplementu opartego na naturalnych ekstraktach w zmniejszaniu rozmiaru guzów tarczycy. Badanie obejmowało 34 pacjentów z guzami tarczycy, którzy zostali losowo przydzieleni do grupy otrzymującej aktywne składniki suplementu lub grupy placebo.
Badanie składało się z trzech wizyt dla każdego pacjenta. Na każdej wizycie oceniano m.in. stężenia TSH, fT4, a także wykonywano badanie ultrasonograficzne tarczycy. Głównym parametrem badania, który oceniano podczas każdej wizyty i który był nie lada zaskoczeniem, była zmiana wielkości guzów tarczycy, która była oceniana poprzez porównanie największej średnicy guzów na podstawie pomiarów ultrasonograficznych.
Obiecujące wyniki…
Badacze wykazali, że stosowanie kombinacji spiruliny, kurkumy i ekstraktów z Boswellii prowadziło do zmniejszenia powierzchni łagodnych guzków tarczycy. Porównanie efektów aktywnych substancji z grupą placebo wykazało istotną statystycznie różnicę, przy czym grupa otrzymująca aktywne składniki cechowała się większą redukcją powierzchni guzów w porównaniu do grupy placebo.
Ogólne zmniejszenie powierzchni guzów dla wszystkich 34 pacjentów wynosiło średnio 20,3%. U ponad 85% pacjentów obserwowano zmniejszenie powierzchni guzów o co najmniej 5% po 3 miesiącach, a 64,7% wykazywało redukcję o co najmniej 10%. Tylko jeden pacjent miał nieznaczne (nieistotne statystycznie zmniejszenie guza), zaś czterech pacjentów miało niewielki wzrost guza.
Porównując ogólne efekty placebo i substancji czynnych we wszystkich podaniach zaobserwowano, że podanie substancji czynnych (n=39) skutkowało średnim zmniejszeniem powierzchni guzków tarczycy o 0,611 cm2±0,933 (SD), podczas gdy podanie placebo (n=29) skutkowało średnim zmniejszeniem powierzchni guzków o 0,178 cm2±0,515 (SD). Testowanie istotności statystycznej między dwiema grupami (substancje czynne a placebo) na V3 w porównaniu do V1 za pomocą testu t dla średnich i odchylenia standardowego wykazało różnicę średnią wynoszącą 0,433 cm2, która była statystycznie istotna zarówno przy obliczaniu za pomocą testu t dla równych wariancji (standardowe odchylenie różnicy wynosi 0,192, P=0,027), jak i testu Aspin-Welch dla nierównych wariancji (standardowe odchylenie różnicy wynosi 0,177, P=0,017)
Pacjenci przyjmowali dwie kapsułki z aktywną substancją lub placebo dwa razy dziennie, około 30 minut przed śniadaniem i lunchem. Aktywna substancja zawierała kombinację ekstraktów spiruliny, kurkuminy i Boswellii w dawkach 400-50-50 mg na kapsułkę.
Przez okres trzech miesięcy pacjenci byli regularnie badani, mierzono rozmiar guzków tarczycy oraz analizowano parametry hormonalne. Wyniki badania wykazały, że aktywna substancja spowodowała średnie zmniejszenie powierzchni guzków tarczycy o 20,3% w porównaniu do grupy placebo.
Większość pacjentów przyjmujących aktywną substancję miała zmniejszenie rozmiaru guzków o co najmniej 5%, a niektórzy nawet o 10% lub więcej. Nie stwierdzono istotnych zmian w funkcji tarczycy a we krwi u pacjentów przyjmujących aktywną substancję. Bezpieczeństwo stosowania aktywnej substancji było dobre, nie zaobserwowano poważnych działań niepożądanych.
Badanie zasugerowało, że kombinacja ekstraktów spiruliny, kurkuminy i Boswellii może być obiecującym podejściem w leczeniu guzków tarczycy, jednak już wówczas wskazano, iż konieczne są dalsze badania w celu potwierdzenia tych wyników i ustalenia optymalnych dawek i czasu trwania terapii.
Mechanizm działania jak tłumaczono był prawdopodobnie związany z efektami przeciwzapalnymi, poprawą statusu antyoksydacyjnego oraz działaniem ceruloplazminy. Znalezienie bezpiecznej i skutecznej alternatywy dla pacjentów z guzami tarczycy, którzy nie wymagają operacji, wydawało się wówczas niezwykle istotne.
Spirulina jako bogate źródło składników odżywczych może wspierać procesy regeneracyjne i zmniejszać stan zapalny w guzach tarczycy. Kurkumina, znana ze swoich właściwości przeciwzapalnych, może przyczynić się do zmniejszenia obrzęku i stłumienia reakcji zapalnych w tkance tarczycy. Ekstrakty z Boswellii również wykazują działanie przeciwzapalne i mogą mieć korzystny wpływ na procesy zachodzące w guzach tarczycy.
Studząc nieco nadmierny optymizm warto jednak podkreślić, że badanie obejmowało stosunkowo niewielką liczbę pacjentów a dodatkowo składniki użyte w badaniu były dostarczane przez określone firmę, co czyniło badanie mniej obiektywnym, a więc mogło teoretycznie mieć przełożenie na wyniki.
Z pewnością przed wyciąganiem ostatecznych wniosków konieczne jest przeprowadzenie większych, randomizowanych badań klinicznych, aby lepiej zrozumieć mechanizm działania tego zestawu substancji oraz potwierdzić jego skuteczność i bezpieczeństwo.
Zastanawiam się jednak, dlaczego nikt nie próbował powtórzyć badania na większej grupie pacjentów? Czyżby wyniki badania mogły być zmanipulowane? Wolę wierzyć, że powód był inny i już niedługo znajdzie się zespół badaczy, który zechce potwierdzić lub wykluczyć pozytywne działanie naturalnych ekstraktów na ludzką tarczycę, zwłaszcza, że choroba guzkowa tarczycy jest coraz częstsza.
Niezależnie, od uzyskanego wyniku, należy pamiętać, że każdy pacjent z potwierdzonymi zmianami o charakterze guzków tarczycy powinien być oceniany indywidualnie, a decyzja o leczeniu powinna być podejmowana przez lekarza specjalistę po dokładnej analizie stanu pacjenta i jego potrzeb. Ważne by pacjenci skonsultowali się ze swoim lekarzem przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji dotyczącej leczenia guzów tarczycy i starali się nie stosować niczego zbyt pochopnie bez wiedzy swojego lekarza. Z pewnością stosowanie w leczeniu naturalnych ekstraktów nie może zastąpić specjalistycznej konsultacji i nie może być traktowane jako opcja "zamiast" np. zamiast biopsji guzka i nie może zastąpić dalszego leczenia.
Co ciekawe, to fakt, iż w świetle najnowszych badań wiemy coraz więcej. Na przykład fitoskładniki, takie jak aloperyna, apigenina, kurkumina czy resweratrol, wykazują obiecujące właściwości przeciwnowotworowe w komórkach nowotworowych raka anaplastycznego tarczycy. Mogą one hamować wzrost komórek nowotworowych, indukować apoptozę (programowaną śmierć komórki), zatrzymywać cykl komórkowy, hamować angiogenezę (tworzenie nowych naczyń krwionośnych w nowotworze) oraz modulować procesy autofagii (samozagłodzenie komórek nowotworowych). Jednakże, należy pamiętać, że nie wszystkie fitoskładniki wykazują takie same efekty w różnych typach komórek raka tarczycy, co może wynikać z różnic w ich biologicznych cechach i mechanizmach oporności na leki. Z kolei jedno z niedawno przeprowadzonych badań potwierdza, że wśród naturalnych makromolekuł, ekstrakt polifenolowy z miąższu jabłka Annurca (AFPE) może odgrywać potencjalną terapeutyczną rolę w szerokim spektrum ludzkich nowotworów, również poprzez wykazywanie właściwości przeciwutleniających.
Jak się okazuje AFPE, działając już w stężeniach mikromolowych na linie komórkowe raka tarczycy, co wskazuje, że związek ten może być obiecującym naturalnym środkiem wspomagającym w podejściu do leczenia raka tarczycy.
W dążeniu do znalezienia skutecznych i bezpiecznych alternatywnych metod leczenia guzów tarczycy, istotne jest również rozwijanie medycyny prewencyjnej, a więc regularne badania profilaktyczne, w tym badania ultrasonograficzne tarczycy. Działania tego typu mogą pomóc w wykrywaniu guzów tarczycy we wczesnym stadium, co umożliwia szybsze i skuteczniejsze podjęcie odpowiednich działań. Ponadto warto dbać o elementy, takie jak edukacja pacjentów na temat zdrowego stylu życia, takiego jak prawidłowe odżywianie, regularna aktywność fizyczna i unikanie czynników ryzyka- np. domaganie się ołowianej osłony w postaci odpowiednio wyprofilowanego kołnierza na szyję w przypadku wykonywania rtg zęba, a tym bardziej pantomogramu, które to badania mogą odgrywać istotną rolę w zapobieganiu powstawaniu guzów, zarówno tych łagodnych, jak i złośliwych. Bowiem, jak wiadomo, każda, nawet już niewielka dawka promieniowania jonizującego może zwiększać ryzyko rozwoju raka tarczycy po 20-latach od ekspozycji. Wraz z postępem technologicznym i rozwojem nauki, możemy spodziewać się dalszych odkryć i innowacji w obszarze diagnostyki i leczenia guzów tarczycy. Czy ktoś jednak zechce odświeżyć wydawałoby się tak obiecujące badanie? Tymczasem, co jakiś czas jeśli mamy wskazania kontrolujmy naszą tarczycę, nie tylko pod kątem hormonalnym, ale także w ultrasonografii. Prawidłowe stężenie TSH, wcale nie wyklucza obecności guzków, a tak jednak sądzi dość spora część naszych pacjentów. Czy Ty jesteś również wśród nich?
Dr.n.med. Marek Derkacz, MBA
