Pielęgniarka operacyjna sprawuje całościową opiekę nad pacjentem podczas zabiegów operacyjnych.
Jest odpowiedzialna za bezpieczeństwo procedur i czynności wykonywanych
przy pacjencie, w szczególności wobec pacjentów operowanych w znieczuleniu ogólnym.
Wymaga to od pielęgniarki specjalnej uwagi, gdyż ci pacjenci są pozbawieni możliwości reakcji i obrony.
Pielęgniarka operacyjna musi zadbać o komfort pacjenta, np. poprzez odpowiednią
temperaturę sali operacyjnej.
Powinna być w stanie bezbłędnie zabezpieczyć wszystkie indywidualne potrzeby pacjenta niezależnie od jego stanu świadomości.
Zakres obowiązków pielęgniarki operacyjnej obejmuje całościowe,
samodzielne, fachowe, biegłe, planowe przygotowanie oraz
instrumentowanie przy jego przeprowadzeniu i nadzorze.
Jej zadaniem jest zgromadzenie i przygotowanie potrzebnego sprzętu, urządzeń, narzędzi i materiałów jednorazowego użytku, aby zabieg operacyjny przebiegał w możliwie najbardziej optymalny sposób.
Jakość przeprowadzonej operacji zależy od odpowiedzialnej, profesjonalnej pracy oraz umiejętności zespołowego działania każdego zaangażowanego pracownika bloku.
Praca personelu bloku operacyjnego różni się znacząco od pracy w oddziale lub w otwartym lecznictwie, czy środowisku.
Podczas toku kształcenie nie ma wielu informacji przekazywanych dotyczących specyfiki pracy pielęgniarki operacyjnej.
Instrumentariuszką może zostać pielęgniarka po odpowiednim przeszkoleniu, jak również po ukończeniu kursu kwalifikacyjnego.
W zależności od rodzaju bloku – ogólnego (wieloprofilowy), czy specjalistycznego (w danej dziedzinie) – przeszkolenie trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy lub lat.
Jednocześnie postęp w medycynie operacyjnej jest szybki, dlatego ważne jest bycie otwartym na nowe techniki operacyjne i samoedukację.
Pielęgniarki pracują zazwyczaj w zespole dwuosobowym – pielęgniarka instrumentująca (tzw. „czysta”) oraz pielęgniarka pomagająca (tzw. „brudna”). Ich zadania różnią się, lecz niezbędna jest ścisła współpraca.
Do zadań pielęgniarki instrumentującej należą zadania:
Przed zabiegiem:
- Przygotowanie pojemników z narzędziami chirurgicznymi w zależności od rozpoznania i planowanej operacji, jej zakresu i specyfiki.
- Przygotowanie dodatkowych jałowych materiałów: obłożenia pola operacyjnego, fartuchów, rękawic, gazy, nici chirurgicznych, ssaków, drenów, opatrunków, itp.
- Przygotowanie innych niezbędnych urządzeń i sprzętów.
- Przygotowanie ewentualnych implantów i leków.
- Przygotowanie siebie do zabiegu (mycie chirurgiczne rąk, dezynfekcja, jałowe założenie bielizny operacyjnej).
- Przygotowanie stolika z narzędziami: podręcznego, zwanego Mayo, oraz dodatkowego, rozpakowanie jałowych narzędzi, kontrola wskaźników sterylizacji.
- Przygotowanie jałowego sprzętu i materiałów niezbędnych do zabiegu, kontrola.
- Jałowe ubranie zespołu operacyjnego.
- Po dezynfekcji pola operacyjnego, pomoc przy jego obłożeniu.
- Podłączenie niezbędnego sprzętu, np. ssak, koagulacja, wiertarka.
- Umieszczenie stolika z narzędziami.
Śródoperacyjnie:
- Instrumentowanie do zabiegów, dostosowane do etapu i sytuacji podczas zabiegu.
- Wyrzucanie i liczenie materiałów gazowych do tamowania krwawienia.
- Podawanie roztworów do płukania jam ciała.
- Wydawanie preparatów do badania, opisanie preparatu przed przekazaniem personelowi pomagającemu.
- Podawanie leków lub środków kontrastujących.
- Komunikacja z personelem pomagającym, zespołem operacyjnym i anestezjologicznym.
- Sprawdzanie kompletności zestawów narzędzi i materiału jednorazowego po zabiegu: ilościowa i jakościowa.
- Podawanie jałowego opatrunku.
Po operacji:
- Odłączenie urządzeń.
- Usuwanie narzędzi i materiałów: ostre przedmioty wkłada się do specjalnych pojemników.
- Usuwanie obłożenia.
- Przygotowanie narzędzi do wstępnej dezynfekcji.
- Usuwanie bielizny operacyjnej i rękawiczek chirurgicznych.
Do zadań pielęgniarki pomagającej należy:
Przed operacją:
- Przygotowanie stołu operacyjnego, środków pomocniczych.
- Przygotowanie pojemników z narzędziami chirurgicznymi w zależności od rozpoznania i planowanej operacji, jej zakresu i specyfiki.
- Przygotowanie dodatkowych jałowych materiałów: obłożenia pola operacyjnego, fartuchów, rękawic, gazy, nici chirurgicznych, ssaków, drenów, opatrunków, itp.
- Przygotowanie innych niezbędnych urządzeń i sprzętów.
- Przygotowanie ewentualnych implantów i leków.
- Pomoc instrumentariuszce przy ubieraniu jałowego fartucha.
- Rozpakowywanie jałowych zestawów i opakowań z narzędziami i materiałami, roztworów do płukania, środków dezynfekcyjnych i leków.
- Prowadzenie dokumentacji operacyjnej (protokół pielęgniarki operacyjnej).
- Po ułożeniu przez lekarza pacjenta na stole – zamocowanie elektrody neutralnej.
- Ustawienie lampy operacyjnej.
- Obsługa stołu operacyjnego.
- Informowanie zespołu operacyjnego.
- Pomoc w zakładaniu jałowej bielizny zespołowi.
- Pomoc przy obłożeniu pola operacyjnego.
- Włączenie urządzeń, np. ssaka, diatermii, wiertarki.
Śródoperacyjnie:
- Pomoc w zależności od okoliczności i etapu zabiegu.
- Uporządkowanie zużytych materiałów: serwet, chust i gazików, kontrolowanie ich ilości – ocena krwawienia i utraty krwi.
- Odebranie i zabezpieczenie materiału do badania histopatologicznego.
- Obserwacja i opieka nad pacjentem.
- Kontrola zużytych materiałów.
Po operacji:
- Pomoc w zakładaniu opatrunku, zabezpieczenie drenów.
- Usunięcie podpórek i zabezpieczeń pacjenta stosowanych do ułożenia pacjenta.
- Powiadomienie personelu pomocniczego.
Literatura
- Gertraud Luce - Wunderle, Anita Debrand - Passard: Pielęgniarstwo operacyjne
- Maria Ciuruś: Pielęgniarstwo operacyjne
- Ewa Grabowska: Magazyn Pielęgniarki Operacyjnej
- Międzynarodowa karta charakterystyki zagrożeń zawodowych
http://archiwum.ciop.pl/10928.html - Jakie cechy powinna posiadać pielęgniarka? http://praca-
pielegniarka.eu/2017/04/04/jakie-cechy-powinna-posiadac-pielegniarka/ - Blog „Pielęgniarką być”: Pielęgniarka operacyjna – zawód i specjalność
http://pielegniarkabyc.pl/blog/2017/02/16/pielegniarka-operacyjna-zawod-specjalnosc/ - Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych: Program szkolenia
specjalizacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa operacyjnego dla pielęgniarek
http://www.ckppip.edu.pl/uploads/docs/Programy_ksztalcenia/Szkolenia%20specjaliz acyjne_1/Piel%C4%99gniarstwo%20operacyjne.pdf
