W Polsce obecnie jeden szpital przypada (statystycznie) na 1,5 powiatu. W 2022 r. Eurostat opublikował "Statystyki zasobów opieki zdrowotnej - łóżka szpitalne"[1].
Analiza liczby łóżek szpitalnych w stosunku do liczby ludności pokazuje, że w 2018 r. w całej UE-27 było ich średnio 538 na 100 000 mieszkańców (Łączna liczba łóżek szpitalnych = łóżka do opieki leczniczej (ostrej) + łóżka do opieki rehabilitacyjnej + łóżka do opieki długoterminowej + inne łóżka szpitalne).
Polska znajduje się powyżej średniej tj. zapewnia 653 łóżka na 100 000 mieszkańców.
Wśród państw członkowskich UE Niemcy odnotowały nie tylko największą liczbę łóżek szpitalnych (661 000; dane z 2017 r.), ale także najwyższą liczbę w stosunku do liczby ludności, z 800 łóżkami szpitalnymi na 100 000 mieszkańców (przy czym wynika to z dużego udziału podmiotów szpitalnych prywatnych non profit oraz działających dla zysku). Bułgaria, Austria i Węgry również odnotowały ponad 700 łóżek szpitalnych na 100 000 mieszkańców, przy czym wskaźnik ten w Rumunii jest nieco poniżej tego poziomu.
Irlandia (z wyjątkiem łóżek psychiatrycznych, z wyłączeniem łóżek w prywatnym sektorze opieki zdrowotnej), Hiszpania, Dania i Szwecja odnotowały w 2018 r. najniższą liczbę łóżek szpitalnych w stosunku do wielkości populacji, wszystkie poniżej 300 na 100 000 mieszkańców. Przy czym nie wpłynęło to na jakość świadczeń zdrowotnych, co pokazują badania jakościowe (o tym w dalszej części tekstu).
Polska znajduje się powyżej średniej tj. 653 łóżka na 100 000 mieszkańców, co oznacza, że mamy ponad 2 razy więcej łózek szpitalnych niż Irlandia, Hiszpania, Dania, Szwecja. Można by to usprawiedliwiać, gdyby powołane kraje były autsajderami pod względem oceny jakości ochrony zdrowia. Jednak tak nie jest.
W większości państw członkowskich UE (brak danych dla Portugalii i Szwecji) łóżka do opieki długoterminowej stanowiły mniej niż 15 % całkowitej liczby łóżek szpitalnych w 2018 r., przy czym tylko Węgry (17,4 %), Chorwacja (17,4 %), Finlandia (19,0 %), Estonia (19,5 %) i Czechy (29,6 %) odnotowały wyższy odsetek.
Z kolei wbrew trendom demograficznym oraz zaleceniom zwartym w dokumentach: obwieszczeniach Ministra Zdrowia z dnia 27 sierpnia 2021 r. w sprawie mapy potrzeb zdrowotnych oraz obwieszczenia poszczególnych wojewodów w sprawie planów transformacji, niezwykle mały jest w Polsce udział łóżek długoterminowych w liczbie wszystkich łóżek szpitalnych – jest on najmniejszy w Europie[2].
Dlatego odpowiedź na pytanie, czy warto czy warto sięgnąć po pieniądze z KPO, może być tylko jedna. Nie mamy innego wyjścia, bowiem dane demograficzne są nieubłagane.
W 2022 r. obserwowano kontynuację procesu starzenia się ludności w Polsce. Na koniec 2022 r. liczba osób w wieku 60 lat i więcej wyniosła 9,8 mln i w stosunku do roku poprzedniego zwiększyła się o 0,7%. Udział osób starszych w populacji mieszkańców Polski osiągnął poziom 25,9%, co oznacza wzrost o 0,2 p. proc. w porównaniu do roku poprzedniego[3].
Wskaźnik obciążenia demograficznego osobami starszymi wzrósł do poziomu 29,9 z 28,9 w roku poprzednim[4].
Wskaźnik ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ukształtował się na poziomie 39,0, podczas gdy rok wcześniej wynosił 38,1[5].
Według prognozy demograficznej w perspektywie do roku 2060 spodziewany jest stały wzrost liczby ludności w wieku senioralnym. W 2060 r. w Polsce ma mieszkać 11,9 mln osób starszych, tj. o 21,0% więcej niż w 2022 r., stanowiąc 38,3% ogółu ludności.
W 2022 r. najliczniejszą grupę seniorów stanowiły osoby w wieku 65–69 lat. Ich udział w ogólnej liczbie osób starszych wyniósł 25,7%. W poprzednich latach dominowała ich najmłodsza grupa, tj. osoby w wieku 60–64 lata. Nadal najmniej liczną grupę stanowiły osoby w wieku 80–84 lata oraz 85 lat i więcej. W obu przypadkach ich udział ukształtował się na poziomie 8,2%.
Wystąpienie z wnioskiem w konkursie może być szansą dla szpitali udzielających na I i II poziomie referencyjnym.
Zgodnie z Regulaminem została określona definicja „szpitala powiatowego”.
Szpital powiatowy to podmiot leczniczy wykonujący działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne w zakładzie leczniczym art. 2 ust 1 pkt 9 ustawy o działalności leczniczej zakwalifikowany do I lub II poziomu systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej, udzielający świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych.
Zgodnie z § 5 ust. 1 Regulaminu wnioskodawca musi być podmiotem leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne w zakładzie leczniczym w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2024 r. poz. 799).
Ponadto zgodnie z § 5 ust. 1 Regulaminu wnioskodawca musi być zakwalifikowany do I lub II poziomu systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej, udzielający świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych.
Wnioskodawca musi spełniać następujące kryteria: a) mieć zawartą umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia w rodzaju świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej lub w rodzaju leczenie szpitalne, b) przedstawić zakres przedsięwzięcia, który obejmie działania dotyczące utworzenia nowych miejsc opieki długoterminowej lub geriatrycznej w ramach procesów przekształcenia łóżek szpitalnych, c) posiadać prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, o którym mowa w art. 3 pkt 11 ustawy Prawo budowlane, d) posiadać opinię o celowości inwestycji wydaną przez Wojewodę lub Ministra Zdrowia zgodną z zakresem wniosku – zgodnie z art. 95d ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych tylko w przypadkach określonych w ustawie. Opinia o celowości inwestycji może zostać dołączona w ciągu 30 dni od dnia zakończenia naboru lub nie później niż na wezwanie IOI; e) w przypadku przedłożenia przez wnioskodawcę więcej niż jednej pozytywnej Opinii o celowości inwestycji lub gdy opinia ta została wydana dla szerszego zakresu inwestycyjnego niż tego opisanego we Wniosku (§ 5 ust. 4 Regulaminu).
Zgodnie z Regulaminem Przedmiotem naboru jest wybór wniosków, w zakresie realizacji co najmniej jednego z poniższych obszarów:
1) modernizacji infrastruktury budowlanej szpitali powiatowych polegającej na wykonywaniu następujących robót budowlanych takich jak: przebudowa, rozbudowa, nadbudowa, remont oraz innych prac, które nie stanowią robót budowlanych w rozumieniu ustawy Prawo budowlane prowadzących do modernizacji obiektów budowlanych, lub
2) budowy nowej infrastruktury podmiotów leczniczych w uzasadnionych przypadkach związanych z brakiem możliwości efektywnego inwestowania środków w przebudowę lub rozbudowę starych, wyeksploatowanych budynków, które nie spełniają wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu leczniczego zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, oraz doposażenia w nowoczesne urządzenia i wyroby medyczne lub niezbędne wyposażenie.
[3] Sytuacja osób starszych w Polsce w 2022 r. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/osoby-starsze/osoby-starsze/sytuacja-osob-starszych-w-polsce-w-2022-roku,2,5.html (dostęp 3 października 2024 r.).
[4] Ibidem
[5] Ibidem
