W Unii Europejskiej braki, niedobory i zmniejszona dostępność leków, stanowią realny problem. Przyczyny niedoboru leków są różnorodne: przerwy w produkcji z powodu braku substancji czynnych, które pochodzą z Chin i Indii (około 80 procent), zwiększone zapotrzebowanie, załamanie się łańcucha dostaw spotęgowane przez pandemię COVID-19. W Polsce minister zdrowia nie widzi problemu i twierdzi, że ewentualne braki leków w aptekach mogą wynikać z niezamawiania ich przez farmaceutów.
Firma farmaceutyczna Teva jest największym producentem leków generycznych na świecie. Wytwarza około 3 600 leków. Prawie 200 milionów ludzi w 60 krajach każdego dnia korzysta z leków firmy. Prezes i dyrektor generalnym firmy Teva poinformował, że "występują poważne problemy z utrzymaniem ciągłości produkcji. Dotyczy to kilkunastu procent wytwarzanych leków dlatego będzie ich brakowało."
Europejska Agencja Leków (EMA) 13 maja 2022 roku opublikowała wytyczne dla pacjentów i pracowników ochrony zdrowia dotyczące zapobiegania brakom leków. Dnia 15 lipca EMA opublikowała komunikat: "W kierunku lepszego zapobiegania niedoborom leków w UE".
W Niemczech Federalny Instytut Leków i Wyrobów Medycznych informuje, że obecnie problem w dostawach dotyczy ponad 250 leków, w tym środków przeciwbólowych, przeciwnowotworowych i antydepresyjnych.
Na posiedzeniu sejmowej Komisji Zdrowia 6 lipca 2022 roku Andrzej Stachnik, prezes zarządu Związku Pracodawców Hurtowni Farmaceutycznych poinformował, że w Polsce 10 hurtowni zaopatrujących apteki i szpitale odpowiada za 93 procent rynku. Powiedział, że obecnie są problemy z dostępnością kilkudziesięciu leków np. przeciwcukrzycowych i przeciwzakrzepowych. Podkreślił, że sytuacja jest na prawdę poważna ponieważ hurtownie farmaceutyczne ponoszą ogromne straty na dystrybucji leków refundowanych.
W Polsce od kwietnia 2019 roku funkcjonuje Zintegrowany System Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi (ZSMOPL), który umożliwia monitorowanie na poziomie detalicznym i hurtowym obrotu lekami oraz przekazywanie tych informacji właściwym organom: Ministerstwo Zdrowia, Główny Inspektorat Farmaceutyczny.
W lipcu 2019 roku został utworzony Zespół do spraw przeciwdziałania brakom w dostępności produktów leczniczych. Do zadań Zespołu należy analiza danych oraz przygotowywanie rekomendacji, które powinny zostać podjęte w celu przeciwdziałania brakom dostępności produktów leczniczych. Co konkretnie zrobił Zespół ? Nie wiadomo ponieważ żadne informacje nie zostały opublikowane pomimo, że rekomendacje miały być przygotowywane dla różnych organów.
Minister zdrowia posiada dane zawarte w ZSMOPL, otrzymuje cotygodniowe raporty od Głównego Inspektora Farmaceutycznego, został poinformowany o poważnych problemach w hurtowniach farmaceutycznych, ma do dyspozycji Zespół do spraw przeciwdziałania brakom leków. I co? I jajco. Minister zdrowia twierdzi, że w Polsce nie ma problemu braku leków.
mgr farm. Walenty Zajdel
