Jednym z najnowszych i najbardziej obiecujących kierunków badań wydaje się być zrozumienie i leczenie stanu po przebytym COVID-19, często nazywanego długim COVID-em oraz zespołu przewlekłego zmęczenia (ME/CFS). Najnowsze badania, wskazują na potencjalną rolę znanego od wielu lat naltreksonu w przywracaniu funkcji nieprawidłowo działających kanałów jonowych w komórkach odpornościowych. To z kolei, jak się okazuje może być kluczem do złagodzenia chronicznych objawów towarzyszących zespołowi post-COVID-19.
W najnowszym wydaniu "Frontiers in Immunology", naukowcy pod przewodnictwem Etienne Martini Sasso z Griffith University w Australii, przedstawili przełomowe odkrycie, które może radykalnie zmienić podejście do leczenia długotrwałych skutków COVID-19. Artykuł zatytułowany "Investigation into the restoration of TRPM3 ion channel activity in post-COVID-19 condition: a potential pharmacotherapeutic target" ("Badanie przywrócenia aktywności kanału jonowego TRPM3 w stanie po COVID-19: potencjalny cel farmakoterapeutyczny" (Sasso EM, Muraki K, Eaton-Fitch N, Smith P, Jeremijenko A, Griffin P, Marshall-Gradisnik S, 2024) opublikowany 3 maja 2024 roku wydaje się pokazywać nowe perspektywy terapeutyczne milionom osób na całym, które nadal zmagają się z objawami obecnymi na wiele miesięcy po przebyciu infekcji SARS-CoV2.
Badanie skupia się na roli kanałów jonowych TRPM3, które odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu komórek układu odpornościowego, takich jak komórki NK (Natural Killers). Komórki NK to limfocyty układu odpornościowego, które niszczą komórki uznawane za wrogie. Główną funkcją komórek NK jest ich udział we wczesnych fazach odpowiedzi nieswoistej oraz nadzorze immunologicznym. Dzięki cytotoksyczności, ich rolą jest niszczenie nieprawidłowych komórek, a więc uszkodzonych bo np. zainfekowanych przez wirusy lub wewnątrzkomórkowe patogeny, a także eliminacja komórek nowotworowych.
U pacjentów z długotrwałym COVID-19, podobnie jak u osób cierpiących na zespół przewlekłego zmęczenia (ME/CFS), stwierdzono zaburzenia w funkcjonowaniu kanałów jonowych TRPM3. Odkrycie to jest istotne, ponieważ dysfunkcja TRPM3 może przyczyniać się do wielu objawów obserwowanych u pacjentów, takich jak np. zmęczenie, bóle mięśni czy problemy z koncentracją.
Co więcej, badanie wykazało, że naltrekson, lek wcześniej stosowany w leczeniu uzależnień, może efektywnie przywracać funkcję tych kanałów. To odkrycie otwiera zupełnie nowe perspektywy terapeutyczne, które mogą przynieść ulgę milionom cierpiących na te męczące i często niezrozumiałe stany. Potencjalne zastosowanie naltreksonu w leczeniu uciążliwych objawów występujących po przechorowaniu COVID-19 i ME/CFS to świetna wiadomość, która przynosi nadzieję na poprawę jakości życia pacjentów.
Już wcześniej przeprowadzone badania nad zastosowaniem naltreksonu w niskich dawkach – terapia LDN (low dose naltrexone) udowodniły, że może on mieć znaczący wpływ na poprawę jakości życia pacjentów cierpiących na zespół przewlekłego zmęczeni, fibromialgię, stwardnienie rozsiane, chorobę Crohna, a nawet raka. W szczególności, wyniki badań przeprowadzonych przez Polo i współpracowników wskazywały, że aż 73,9% pacjentów z zespołem przewlekłego zmęczenia, którzy przyjmowali LDN, odnotowało pozytywną odpowiedź na leczenie, obejmującą poprawę czujności oraz wydajności fizycznej i poznawczej — objawy często występujące również w stanie po przechorowaniu COVID-19.
Z kolei, w innym badaniu stwierdzono, że LDN przynosi korzyści pacjentom z długotrwałym COVID-19, poprawiając parametry takie jak powrót do zdrowia po COVID-19, zmniejszając ograniczenia w codziennych czynnościach, łagodząc zaburzenia snu, zmniejszając odczuwalny ból oraz zwiększając poziom energii. Bezpieczeństwo stosowania LDN w tej grupie pacjentów sięgało 94,7%.
Symptomy zespołu przewlekłego zmęczenia często pokrywają się z objawami stanu po COVID-19, w tym znaczącym wpływem na jakość życia i codzienne funkcjonowanie pacjentów, co może obejmować zakłócenia w pracy, życiu społecznym czy domowym. Biorąc pod uwagę, że na całym świecie potwierdzono już ponad 768 milionów infekcji SARS-CoV-2, stan po COVID-19 staje się poważnym problemem zdrowotnym i ekonomicznym, szczególnie, jeśli nie zostaną opracowane skuteczne metody leczenia.
Jak widać wyniki najnowszych badań sugerują, że celowanie w kanały jonowe TRPM3 za pomocą naltreksonu może być skuteczną strategią łagodzenia objawów w przypadku zespołu post-COVID-19 oraz zespołów przewlekłego zmęczenia. Otwiera to nam drogi do dalszych badań klinicznych mających na celu ocenę skuteczności oraz bezpieczeństwa stosowania różnych dawek naltreksonu na większych grupach pacjentów, co potencjalnie może prowadzić do powstania nowych terapii.
To, co sprawia, że wyniki te są jeszcze bardziej ekscytujące, to fakt, że naltrekson jest już dobrze zbadanym i stosunkowo bezpiecznym lekiem, zwłaszcza w niskich dawkach- w terapii LDN, a więc ponad 10- krotnie niższych, niż te stosowane w leczeniu uzależnień. Tak niskie dawki leku, nawet stosowane przewlekle mają, jak się wydaje bardzo wysoki potencjał bezpieczeństwa, szczególnie jeśli zestawimy je w porównaniach z innymi, powszechnie stosowanymi, ale znacznie mniej bezpiecznymi lekami.
Oznacza to, że potencjalne drogi do jego klinicznego zastosowania mogą być szybsze i mniej skomplikowane niż w przypadku nowych, niewypróbowanych leków. W kontekście medycznym, gdzie jak wszyscy doskonale wiemy czas jest niezwykle kluczowy, szczególnie dla jakości życia naszych pacjentów, takie możliwości wydają się być wręcz nieocenione.
Co to tak naprawdę oznacza dla pacjentów? Naltrekson, stosowany w niewielkich dawkach, jest generalnie dobrze tolerowany i może oferować nadzieję na znaczną poprawę jakości życia bez ryzyka poważnych skutków ubocznych, które często towarzyszą innym formom terapii. Takie zastosowanie naltreksonu może nie tylko poprawić jakość życia wielu pacjentów, ale również zmniejszyć obciążenie dla systemów opieki zdrowotnej, które obecnie zmagają się z długofalowymi skutkami pandemii COVID-19. To świetna wiadomość zarówno dla pacjentów, ich rodzin oraz dla lekarzy poszukujących nowych, skutecznych metod leczenia.
Choć wyniki opublikowanego zaledwie kilka dni temu, bo 3 maja 2024 roku badania są bardzo obiecujące, to niezbędne są dalsze badania kliniczne, po to, abyśmy mogli w pełni zrozumieć skuteczność i bezpieczeństwo zastosowania naltreksonu w leczeniu stanu po przebyciu COVID-19. Nadchodzące miesiące zapewne przyniosą jeszcze więcej badań, które miejmy nadzieję potwierdzą te wstępne wyniki oraz pozwolą już niedługo na szersze zastosowanie naltreksonu w codziennej praktyce klinicznej, już nie tylko w postaci terapii off-label.
