Mamy jednak zbyt mało danych dotyczących oglądu tego jak ta reforma będzie docelowo wyglądać. Jedyny dokument jaki się na razie pojawił, to założenia reformy zaproponowane przez ministra zdrowia w ,,Narodowa Służba Zdrowia” – Strategia zmian w systemie ochrony zdrowia w Polsce na lata 2016 – 2018".
Z treści tych założeń można dojść do wniosku, że zostanie przeprowadzona rewolucyjna zmiana dotychczasowego systemu kontraktowania świadczeń medycznych. Nastąpi odstąpienie od dotychczasowego sposobu finansowania pojedynczych procedur medycznych na rzecz świadczenia ryczałtowego. Świadczenia ryczałtowe mają natomiast szansę uzyskać tylko te podmioty medyczne, które zostaną zakwalifikowane w wyniku arbitralnych i uznaniowych decyzji do sieci szpitali.
Projektowane zmiany zakładają utworzenie systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej, który ma być główną formą zabezpieczenia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu leczenia szpitalnego, na rzecz którego ma być skierowane ok. 85% dotychczasowego budżetu NFZ przeznaczonego na lecznictwo szpitalne. Konkursowe zamawianie świadczeń ma być po reformie marginalne i dotyczyć jedynie 15% dotychczasowego budżetu przeznaczonego na lecznictwo szpitalne.
Obawiamy się tych zmian, szczególnie w dwóch aspektach:
- że nie zostanie zapewnione odpowiednie finansowanie świadczeń medycznych udzielanych przez podmioty lecznicze w ramach nowo tworzonego systemu ochrony zdrowia (tym bardziej, że prawo do świadczeń medycznych mają otrzymać wszyscy obywatele, także ci którzy nie partycypują w obowiązku wnoszenia składki zdrowotnej),
- że reforma spowoduje pominięcie części podmiotów leczniczych, które – przy wprowadzaniu sieci szpitali – wypadną z systemu publicznej opieki medycznej finansowanej docelowo z budżetu państwa, w tym także podmiotów prywatnych, które zatrudniają dużą liczbę pracowników.
Obawy nasze dotyczą także tempa wprowadzanych zmian (pierwsze zmiany systemowe mają zacząć obowiązywać już od 01.07.2017r.), a tymczasem nie mamy żadnych gotowych projektów ustaw i przepisów wykonawczych z tym związanych.
Dysponując ograniczonym czasem wypowiedzi – trudno poruszyć wszystkie aspekty proponowanych zmian - zatem zmuszona jestem ograniczyć swoje stanowisko tylko do wybranych kwestii, które najbardziej nurtują nasze środowisko pielęgniarek i położnych.
1/ Bezwzględnie oczekujemy, że proponowana reforma nie spowoduje jakiekolwiek zagrożenie ewentualnego niewykonania przez Rząd RP warunków i zobowiązań wynikających z Porozumienia z dnia 23.09.2015r. zawartego z Ministrem Zdrowia. Oczekujemy, że – w przypadku zrealizowania planowanej reformy – od 01.01.2018r. środki finansowe jako środki znaczone dla grupy zawodowej pielęgniarek i położnych zostaną przejęte przez nowo tworzony Państwowy Fundusz Celowy ZDROWIE. Oczekujemy gwarancji, że zmiana systemu kontraktowania świadczeń medycznych i utworzenie sieci Szpitali nie spowoduje zmniejszenia liczby uprawnionych pielęgniarek i położnych do otrzymania środków na wzrosty wynagrodzeń.
2/ Druga kwestia to wprowadzenie równolegle z realizowaną reformą zapisów ustawowych dotyczący gwarancji najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych, z uwzględnieniem stanowiska i uwag prezentowanych przez stronę społeczną tj. podniesienie wskaźników pracy w oparciu o które corocznie ustalać się będzie poziom wynagrodzenia zasadniczego, nie zamrażanie w okresie przejściowym kwoty przeciętnego wynagrodzenia w rozumieniu o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, które ma być podstawą do wyliczenia wynagrodzenia zasadniczego oraz skrócenie okresu przejściowego maksymalnie do trzech lat z gwarancją, że corocznie – poczynając od 01.07.2017 r. - pracodawcy będą zobowiązani sukcesywnie podnosić wynagrodzenia miesięczne pracowników wykonujących zawody medyczne co najmniej o 33,33% brakujących do gwarantowanego poziomu docelowego.
3/ Kwestia wzrostu wynagrodzeń musi być powiązana systemowo ze wskazaniem sposobu finansowania wzrostu wynagrodzeń. Nie zgadzamy się, aby kwestia finansowania ustawowych wzrostów wynagrodzeń została pozostawiona do pokrycia przez pracodawców (podmioty lecznicze). Rząd RP musi określić stabilny model finansowania stopniowo zwiększających się kosztów działania podmiotów leczniczych. W ocenie OZZPiP właściwe jest kierunek doprowadzenia do zwiększenia finansowania nakładów na ochronę zdrowia do 6% PKB, ale nie może to być rozłożone na okres wielu lat. Wzrost ten musi nastąpić teraz i natychmiast, bo w przeciwnym wypadku dojdzie do niekontrolowanego zadłużenia się podmiotów leczniczych celem wykonania obowiązków ustawowych. Zwracam uwagę, że pomimo iż jeszcze nie wprowadzona w życie została ustawa o najniższym wynagrodzeniu pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych, a już skokowo od 01.01.2017 r. wzrosły koszty funkcjonowania podmiotów leczniczych wobec podwyższenia płacy minimalnej i wprowadzenia gwarantowanej stawki godzinowej od umów zlecenia.
4/ Rząd RP i Minister Zdrowia musi jednocześnie wprowadzić dla pracodawców (podmiotów leczniczych) blokadę w zakresie szukania oszczędności w redukcji zatrudnionych pracowników. Jest oczywiste, że narzucanie jednostronne na podmioty lecznicze obowiązków dokonania wzrostów wynagrodzenia bez równoczesnego adekwatnego wzrostu nakładów finansowych na służbę zdrowia spowoduje naturalny mechanizm obronny pracodawców przeciwdziałający zadłużaniu tj. redukcję zatrudnionego personelu. Musi być określona wycena kosztów pracy wszystkich zawodów medycznych oraz wprowadzenie gwarantowanej liczby pracowników zawodów medycznych od zapewnienia której przez podmioty lecznicze uzależnione będzie finansowanie świadczeń medycznych ze środków budżetu państwa. Ta gwarantowana liczba zatrudnianych pracowników, nie może sprowadzać się do jakichś ogólnych zapisów o minimalnych normach zatrudnienia, ale musi to być liczba właściwa i odpowiednia do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów.
Przypominam, że przykładowo w zakresie grupy zawodowej pielęgniarek i położnych w 2015 r. w Ministerstwie Zdrowia – powołany przez Ministra Zespół wypracował już kompleksowe zasady określające podstawowe standardy zatrudniania pielęgniarek i położnych w zakresie poszczególnych świadczeń kontraktowanych przez NFZ. Wypracowano w 2015 r. określone równoważniki etatów dla grupy zawodowej pielęgniarek i położnych w każdym profilu lub w każdym rodzaju komórki organizacyjnej w przeliczeniu na liczbę kontraktowanych przez NFZ łóżek wraz z wprowadzeniem zapisów dotyczących wymogu zapewnienia przy kontraktowaniu danego profilu lub rodzaju świadczenia określonej liczby pracowników naszej grupy zawodowej z odpowiednim przygotowaniem (kwalifikacjami) dla pracy w zakresie danego świadczenia (ukończona specjalizacja, ukończony kurs kwalifikacyjny). Nie wiem i nie rozumiem z jakich przyczyn Ministerstwo Zdrowia zaprzestało dalszych prac celem wdrożenia efektu pracy powołanego przez siebie Zespołu w życie. Niezależnie od wprowadzanej reformy i likwidacji dotychczasowego płatnika rozwiązania związane z gwarantowaną liczną personelu medycznego (co do ilości i co do poziomu posiadanych kwalifikacji) muszą być wprowadzone, bo w przeciwnym wypadku dojdzie do skokowego spadku zatrudnienia pracowników medycznych (bo podmioty lecznicze gdzieś będą musiały szukać oszczędności dla spełnienia wymogów ustawowych co do gwarantowanych poziomów wynagrodzeń), a to wprost spowoduje obniżenie standardu opieki nad pacjentami.
Wszystkie działania podejmowane w związku z planowaną reforma muszą być przemyślane i spójne bo jest to „operacja” wykonywana na żywym organizmie. Skoro brak jest pomysłu na rozwiązanie systemowe co do natychmiastowego wzrostu nakładów na służbę zdrowia i skoro brak jest przeprowadzonej procedury wartościowania stanowisk pracy w podmiotach medycznych oraz wyceny kosztów pracy wszystkich zawodów medycznych, a w konsekwencji nie jest możliwe wprowadzenie zapisów gwarantujących kontraktowanie świadczeń z zapewnieniem odpowiedniej ilości personelu medycznego z właściwym poziomem kwalifikacji zawodowych i oczywiście nie zostały zakończone prace nad ustawą o najniższym wynagrodzeniu pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych, to należy postawić pytanie o sens wprowadzanej reformy.
