Probiotyki to niepatogenne żywe organizmy , które po wprowadzeniu do organizmu wyższego wywierają korzystny efekt na stan zdrowia i czynności fizjologiczne. Główne rodzaje to :
- Lactobacillaceae - bakterie,
- Bifodabacteriaceae – bakterie,
- Saccharomyces – drożdżaki.
Można je wprowadzać do organizmu z gotowych saszetek, kapsułek, tabletki zawierających żywe lub liofilizowane kultury lub w postaci produktach spożywczych: mleko zsiadłe mleko, jogurt , kefir a także maślanka, kiszonki, kwas chlebowy itd.
Do probiotyków zaliczamy między innymi kultury bakteryjne: :
- Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casei, Lactobacillus plantorum, Lactobacillus rhamnosus, Bifidobacterum lactis, Bifidobacterium bifidus, Bifidobacterium longum
- Bacillus coagulans GBI-30,6086 - nowa - gram dodatnia tlenowa laseczkę zdolną do tworzenia endospor i syntezy kwasu mlekowego.
- oraz drożdżaki Saccharomyces boulardi.
Mamy na rynku ok. 118 probiotycznych suplementów diety, 10 wyrobów medycznych i 2 produkty lecznicze zawierające różne mikroorganizmy probiotyczne .
Ważne jest aby przyjmowane probiotyki były żywymi kulturami lub liofilizowane odżywały w jelicie pacjenta. Poprawę żywotności probiotyków można osiągnąć poprzez wcześniejszą ekspozycję komórek na subtelny stres. Za stresujące warunki uznaje się hodowlę : w niedoborze składników odżywczych, subletalną temperaturę inkubacji, obecność soli żółciowych, obecność nadtlenku wodoru, środowisko o kwaśnym pH. Taki trening adaptacyjny usprawnia potem przetrwanie tych organizmów w drodze poprzez różne piętra przewodu pokarmowego.
Inną formą zachowania kultur probiotycznych jest liofilizacja komórek i zamknięcie ich w procesie mikrokapsułkowania co także chroni je w późniejszej drodze do jelita grubego.
Kultury bakteryjne lub drożdżaków wpływające na pracę jelit. To co się dzieje w jelicie przekłada się na nasz nastrój i odczuwanie bólu. Prawidłowa praca jelit stymuluje prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu w tym prawidłową odporność.
Prebiotyki - substancje niepodlegające trawieniu i wchłanianiu w przewodzie pokarmowym.
Selektywnie ułatwiają kolonizację i namnażanie szczepów probiotycznych w świetle jelita grubego. Prebiotyki to substancje stymulujące wzrost pożytecznych bakterii i drożdżaków w żołądku i jelitach przez co mogą wspierać układ odpornościowy człowieka.
Do prebiotyków zaliczamy między innymi: pektyny, celulozę, hemicelulozę, ksylan, oligosacharydy, laktulozę, rafinozę, niestrawione polisacharydy, monocukry (jak fruktoza lub glukoza), octany witamin, hydrolizaty kazeiny, ekstrakty drożdżowe oraz substancje białkowe występujące w roślinach.
Synbiotyki - to mieszaniny standaryzowane probiotyków i prebiotyków,
Szczepy probiotyczne stosowane w trakcie antybiotykoterapii aby były przydatne muszą posiadać naturalną oporność na szerokie spektrum antybiotyków stosowanych klinicznie, np.: na: amoksycylinę, ampicylinę, azlocylinę, cefepim, cefotaksym, cefradynę, ceftazydym, cefuroksym, doksycyklinę, erytromycynę, gentamycynę, imipenem, klindamycynę, kloksacylinę, kolistynę, kotrimoksazol, kwas nalidyksowy, meropenem, metronidazol, neomycynę, netylmycynę, penicylinę, piperacylinę, streptomycynę, teikoplaninę, tobramycynę, wankomycynę.
Ze względu na ryzyko fungemii czyli przenikanie drożdżaków do krwi, ze względu na ryzyko zakażenia drogą powietrzną saszetek ani kapsułek nie wolno otwierać w salach chorych.
Osoby z personelu medycznego muszą podczas kontaktu z probiotykami w celu podania ich pacjentowi nosić rękawice, po czym natychmiast je wyrzucić i dokładnie umyć ręce.
Wszystkie preparaty zawierające żywe drobnoustroje wymagają szczególnego postępowania w obecności pacjentów a szczególnie tych o osłabionej odporności.
