Obserwowane jest zjawisko podawania wcześniakom probiotyków.
Ma to na celu obniżenie zachorowalności na martwicze zapalenie jelit / NEC- necrotising enterocolitis/ oraz sepsę.
Opisy przeglądów doraźnych i metaanaliz nie dają pewnego potwierdzenia efektywności klinicznej.
Proszę pamiętać , że mamy nie swoiste działanie ochronne probiotyków nawet przy jednorodnym szczepie.
Potwierdzają to stanowiska Komitetu ds. Żywienia ESPGHAN – European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition, Grupy Roboczej ds. probiotyków i prebiotyków ESPGHAN oraz opinie i wytyczne Neonatologicznych Towarzystw /Szajewska H.: Probiotyki – aktualny stan wiedzy i zalecenia dla praktyki klinicznej. Med. Prakt., 2017; 7-8: 19–37/.
Decydując się na podanie konkretnego preparatu powinniśmy zwracać uwagę na obecność wyłącznie wyselekcjonowanego konkretnego szczepu ponieważ tylko on powinien być zastosowany w pożądanym wskazaniu terapeutycznym.
Nazwa rodzaju i gatunku jest niewystarczająca bo nie definiuje precyzyjnie, dokładnie mikroorganizmu.
Oczekiwane właściwości probiotyków są szczepozależne i nie należy uogólniać ich właściwości szerzej.
Źle wybrany szczep lub mieszanina gatunkowa może wywołać następujące działania
niepożądane: uogólnione zakażenia bakteriemie , fungemie:
- Komunikat EMA z 2019 roku nie zaleca podawać Sacharomyces boulardii pacjentom krytycznie chorym, z upośledzoną odpornością lub kaniulą w żyle centralnej;
- Znane są przypadki bakteriemii wywołanej przez wiele różnych szczepów probiotycznych u wcześniaków - translokacja z jelit lub wskutek zanieczyszczenia otoczenia, np. przy wprowadzaniu lub obsługiwaniu kaniuli naczyniowej / Probiotics and preterm infants. a position paper by the ESPGHAN Committee on Nutrition and the ESPGHAN Working Group for Probiotics and Prebiotics van den Akker C.H.P., van Goudoever J.B., Shamir R. et al.
Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 2020; doi./
Probiotyki są odpowiedzialne za złe skutki metaboliczne, objawy ze strony przewodu pokarmowego wzmożona produkcja gazów, nadmierną stymulację immunologiczna.
Złe wyselekcjonowanie szczepu probiotyku doprowadza do przekazywanie genu oporności na antybiotyki.
Dlatego zaleca stosowanie wyłącznie szczepów pozbawionych plazmidów zawierających transferowalne geny oporności na antybiotyki / Zgodnie z wytycznymi European Food Safety Authority - EFSA) /.
Tylko probiotyki dopuszczone do obrotu jako leki mają udokumentowany skład oraz jakość.
Probiotyki nie będące lekami pozbawione są w Polsce kontroli sposobu wytwarzania/GMP - good manufacturing practice i stanu jakości wyrobu finalnego.
Certyfikaty analizy kontrolnej probiotyków powinny zawierać tożsamość szczepu, czystość, żywotność, profil wrażliwości i oporności na antybiotyki oraz bardzo istotną także stabilność szczepu.
Nie zbierane są działania niepożądane związane z ich zastosowaniem.
Nie znaleziono w Polsce rejestru tych działań niepożądanych probiotyków będących np. suplementami diety.
Obecnie nie można podać ogólnych zasad dawkowania probiotyków w zależności od wskazania do stosowania ponieważ brak jest randomizowanych i miarodajnych badań w odpowiednich rejestrach.
Zalecenia we wskazaniach i dawkowaniu wcześniakom powinny się opierać przede wszystkim na wynikach badań z randomizacją o odpowiedniej mocy statystycznej.
Dla wcześniaków zaleca się do rozważenia szczep Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103.- produkuje L-mleczany. W dawce od 1 × 109 jednostek tworzących kolonię (CFU) do 6 × 109 CFU, ponieważ być może to zmniejszy ryzyko wystąpienia NEC w stadium 2 lub 3.
Nie zaleca się szczepów Lactobacillus acidophilus NCDO 1748 (ATCC 4356, LA37 lub NCIMB 30 316) ani Lactobacillus reuteri DSM 17938 – produkuję D-mleczany.
Usuwanie D-mleczanu z organizmu jest trudne, zwłaszcza u wcześniaków.
Nie można ich też oznaczać w rutynowej gazometrii.
Może to stanowić problem przy ogólnej skłonności do występowania kwasicy u wcześniaków.
Zaleca się do rozważenia stosowanie Bifidobacterium infantis Bb-02, Bifidobacterium lactis Bb-12 i Streptococcus thermophilus TH-4 w dawce 3–3,5 × 108 CFU (każdego szczepu), ponieważ być może to zmniejszy ryzyko wystąpienia NEC w stadium 2 lub 3
Dr nauk farm Leszek Borkowski
