Z uwagi na skargi specjalizujących się lekarzy, które trafiają do Okręgowych Izb Lekarskich w związku z problemami z realizacją programów specjalizacji, jakiś czas temu na łamach Medexpressu napisałem tekst pt.: "W Polsce trudno się wyspecjalizować". Po napisaniu artykułu zwróciłem się do Ministerstwa Zdrowia z pytaniami dotyczącymi problemów zgłaszanych przez lekarzy.Poniżej przedstawiam odpowiedź Ministerstwa Zdrowia na zadane pytania.
Odpowiedź Ministerstwa Zdrowia:
Szanowny Panie Redaktorze,
odpowiadając na pytania przesłane przez Pana potwierdzam, że zdarza się, że lekarze odbywający szkolenie specjalizacyjne zwracają się do Ministerstwa Zdrowia z prośbą o pomoc w rozwiązaniu utrudnień związanych z realizacją programu specjalizacji w jednostkach szkolących. Z analizy informacji przekazywanych przez lekarzy wynika, że większość tych nieprawidłowości, przejawiających się w nieterminowym kierowaniu do odbywania kursów oraz staży specjalizacyjnych, jest związana z procesami zarządzania pracą oraz kadrami w danej jednostce. W opinii Ministerstwa Zdrowia problemy te mogłyby zostać rozwiązane dzięki poprawie współpracy jednostek szkolących i nadzoru nad procesem szkolenia specjalizacyjnego lekarzy, sprawowanego przez konsultantów wojewódzkich.
Ministerstwo Zdrowia interweniowało w tej sprawie w lipcu 2013 roku. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Igor Radziewicz-Winnicki za pośrednictwem wojewodów wystąpił do dyrektorów wszystkich jednostek prowadzących szkolenie specjalizacyjne na terenie całego kraju o podjęcie działań zmierzających do ograniczenia sygnalizowanych przez lekarzy trudności z terminowym realizowaniem szkolenia specjalizacyjnego.
W piśmie podsekretarza stanu przekazana została informacja, że odraczanie udziału w kursach i stażach specjalizacyjnych poza wyznaczony czas trwania specjalizacji powoduje konieczność przedłużenia szkolenia specjalizacyjnego i opóźnia dopływ lekarzy specjalistów do systemu opieki zdrowotnej. Podsekretarz poinformował również wojewodów, że taka sytuacja powoduje blokowanie miejsc specjalizacyjnych, skutkując ograniczaniem dostępu do miejsc szkoleniowych dla kolejnych lekarzy. Przypomniał także, że obowiązujące regulacje prawne nakładają na jednostkę, która uzyskała akredytację do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego w danej dziedzinie medycyny, obowiązek zapewnienia szkolącym się w niej lekarzom możliwości zrealizowania programu tej specjalizacji w czasie ściśle określonym w programie specjalizacji.
Kwestie terminowego realizowania przez lekarzy programów szkoleń specjalizacyjnych oraz niezwłocznego przystępowania przez nich do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego i uzyskiwania tytułu specjalisty są istotne dla Ministerstwa Zdrowia ze względu na potrzebę zapewnienia odpowiedniej kadry lekarzy specjalistów w systemie ochrony zdrowia. Powinni się o nie troszczyć również sami lekarze – tym bardziej, że po uzyskaniu tytułu specjalisty ich status zawodowy ulega zmianie. Jeżeli napotykają trudności w trakcie realizacji programu specjalizacji lub widzą nieprawidłowości w jego przebiegu (np. związane z nepotyzmem), powinni jak najszybciej przekazać takie informacje wojewodzie lub ministrowi zdrowia – a nie dopiero pod koniec szkolenia, gdy zwracają się z prośbą o przedłużenie czasu jego trwania albo po jego zakończeniu (jak to się dzieje najczęściej). Minister zdrowia może zdecydować o przeprowadzeniu kontroli zarówno wtedy, gdy informacje o nieprawidłowościach w przebiegu szkolenia specjalizacyjnego zostały przekazane imiennie, jak też w przypadku informacji przekazanych anonimowo.
Przepisy art. 19h-j ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634, z późn. zm.), które weszły w życie 1 lipca 2011 r., umożliwiają ministrowi zdrowia przeprowadzanie kontroli realizacji szkolenia specjalizacyjnego oraz monitorowanie systemu w ramach sprawowania nadzoru nad realizacją szkolenia specjalizacyjnego. Kontrolę realizacji szkolenia specjalizacyjnego przeprowadzają zespoły kontrolne powoływane przez dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego (CMKP). Po zakończeniu kontroli kierownik jednostki szkolącej otrzymuje zalecenia pokontrolne dotyczące stwierdzonych nieprawidłowości i jednocześnie zostaje zobowiązany do usunięcia tych nieprawidłowości w wyznaczonym terminie. W przypadku niezrealizowania zaleceń pokontrolnych w określonym terminie dyrektor CMKP podejmuje decyzję o skreśleniu jednostki z listy zawierającej wykaz jednostek uprawnionych do kształcenia specjalizacyjnego. Kontrole takie są przeprowadzane w przypadkach powzięcia informacji o nieprawidłowościach w przebiegu szkolenia specjalizacyjnego (niezależnie od tego, czy informacje te zostały przekazane imiennie, czy anonimowo).
Co do organizacji komercyjnych kursów medycznych – organizację kursów specjalizacyjnych dla lekarzy, zgodnych z programem danej specjalizacji, reguluje art. 19g ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, określający warunki, które muszą spełniać podmioty ubiegające się o ich organizację. Kursy te są bezpłatne dla lekarzy odbywających szkolenie specjalizacyjne. Natomiast kursy nie będące obowiązkowymi kursami specjalizacyjnymi mogą być płatne i mogą być organizowane przez podmioty uprawnione do prowadzenia szkolenia specjalizacyjnego oraz do kształcenia podyplomowego na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 1 i 2 ww. ustawy, a także przez podmioty, o których mowa w art. 19 ust. 1 pkt 3, po uzyskaniu wpisu w rejestrze podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 5 grudnia 2006 r. w sprawie podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów (Dz. U. Nr 239, poz. 1739). Wpisu dokonują okręgowe rady lekarskie prowadzące rejestr podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów, po uprzednim potwierdzeniu spełniania przez nie koniecznych.
Do Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Zdrowia nie wpływają skargi dotyczące uzależnienia uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu ustnego, stanowiącego jedną z części Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego, od udziału w płatnym kursie organizowanym pod patronatem konsultanta krajowego lub konsultanta wojewódzkiego.
W odniesieniu do kwestii możliwości wprowadzenia obligatoryjnych formularzy przebiegu szkolenia specjalizacyjnego, wypełnianych przez lekarzy, informuję, że ministerstwo rozważa wprowadzenie elektronicznej formy karty szkolenia specjalizacyjnego, umożliwiającej lepszą kontrolę przebiegu procesu szkolenia poszczególnych lekarzy oraz wczesne wykrywanie ewentualnych nieprawidłowości.
Z poważaniem,
Krzysztofa Bąk - rzecznik prasowy MZ
Z jednej strony coraz głośniej mówi się o niedoborze specjalistów w wielu dziedzinach medycyny, z drugiej z kolei, utrudnia im się realizacje programów specjalizacji np. nie organizując obowiązkowych do realizacji programów specjalizacji kursów, za co odpowiedzialni są m. in. konsultanci krajowi powoływani przez Ministra Zdrowia, którzy niekiedy nie znają nawet dokładnie programów specjalizacji. Najwyższy czas zastanowić się czy na stanowiskach konsultantów zasiadają osoby o odpowiednich kompetencjach, które dbają o odpowiednią liczbę specjalistów w danych dziedzinach. Naczelna Rada Lekarska również obiecała pomoc mającą na celu zapewnienie prawidłowego procesu szkolenia lekarzy w Polsce. Do tematu niebawem wrócimy.
