Styl życia wyznawców prawosławia

Styl życia wyznawców prawosławia kształtuje głównie tradycja kreowana przez spójny system religijny.

Podstawą systemu jest Pismo Święte, postanowienia soborów powszechnych, dokumenty ojców Kościoła, symbole wiary kanony księgi liturgiczne oraz ikony. To jak wygląda codzienne życie prawosławnych, zależy od stopnia w jakim przestrzegają zasad oraz zaangażowania wyznawców w praktyki religijne. W życiu najważniejsza jest rodzina – to na niej spoczywa obowiązek krzewienia wiary, rozwój duchowy, zachowanie i przekazywanie języka, tradycji, kultury i obyczajów. Jest ona podstawą właściwego wychowania dalszych pokoleń. Małżonkowie są życiowymi partnerami, obowiązek wychowania dzieci spoczywa na nich obojgu, a podstawą wychowania jest wpojenie dziecku bojaźni bożej (Bóg widzi wszystko, nawet to, co dziecko czyni w skrytości). Jest to proces długotrwały i wymagający zarówno dla dziecka, jak i dla jego wychowawców.

Szczególnym elementem wiary jest post – nie tylko cielesny (powstrzymywanie się od spożywania określonych pokarmów, czy zaspokajania potrzeb), ale również duchowy (dusza ma za zadanie uwolnić się od doczesnych przedmiotów i zadań). Są różne rodzaje postu, np. przed przyjęciem Komunii Świętej (co najmniej 8 godzin), post Filipowy (40 dni przed Bożym Narodzeniem), post Piotrowy, w Wigilię Bożego Narodzenia od rana pość ścisły aż do uroczystej wieczerzy oraz inne. Z postu zwolnione są jedynie osoby chore i wyczerpane. Kobiety w okresie ciąży i karmienia piersią również objęte są obowiązkiem poszczenia, ale jego szczegóły kobieta może omówić z ojcem duchownym (doskonały post wyklucza spożycie wszystkich potraw mięsnych, rybnych i nabiałowych). W kwestii spożywania alkoholu małe ilości są dopuszczalne, ale należy unikać upijania się, gdyż widok pijanego człowieka cieszy szatana. Wierny powinien również ograniczyć częstowanie i obdarowywanie innych alkoholem. Palenie wyrobów tytoniowych jest postrzegane negatywnie. Zdarzają się przypadki odmowy spowiedzi palących pielgrzymów na Górze Atos.

Oprócz życia rodzinnego, życie prawosławnego toczy się zgodnie z trzema cyklami: dobowym, tygodniowym i rocznym, przy czym cykl roczny uzależniony jest od ruchomego święta Wielkanocy i związanego z nią okresu paschalnego. To okres paschalny wyznacza terminy postów i wielkich świąt.

Podobnie jak w katolicyzmie tak i u prawosławnych znajdziemy święte sakramenty, do których należą:

chrzest
bierzmowanie
eucharystia
spowiedź
kapłaństwo
małżeństwo
namaszczenie olejem świętym
oraz poświęcenie wody, chleba, świątyń, ikon itp.

Zgodnie z tradycją sakramenty chrztu, Eucharystii i bierzmowania udzielane są razem. Sakrament chrztu można otrzymać tylko raz w życiu i podczas niego wierny otrzymuje imiona świętych. Do sakramentu Eucharystii może przystąpić każdy ochrzczony, w tym również dzieci. Warunkiem przyjęcia Eucharystii jest wcześniejsze przystąpienie do spowiedzi, zachowanie minimum 8 godzinnego postu i odmówienie modlitw. Eucharystia udzielana jest pod dwoma postaciami – chleba i wina, a przyjmowana w pozycji stojącej. Ciężka choroba zwalnia z przygotowania się do sakramentu i postu. Kobiety uczestniczące w nabożeństwie powinny nosić nakrycie głowy, ale zwyczaj ten praktykowany jest w większej mierze na obszarach wiejskich.

Spowiedź zwana jest „małym chrztem”, a pierwszy raz mogą przystąpić do niej dzieci, które rozumieją czym jest grzech (ok 6-8 roku życia). Wcześniej dzieci mogą przyjmować Eucharystię bez spowiedzi. W czasie spowiedzi przed oczyma spowiadającego się znajduje się krzyż i ikona Zbawiciela lub Księga Ewangelii, a duchowny stoi obok co ma przypominać, ze spowiedź kierowana jest nie do kapłana a do Boga. Wielu prawosławnych praktykuje zwyczaj posiadania „własnego” ojca duchownego, do którego udaje się nie tylko do spowiedzi, ale również po porady duchowe i wsparcie.

Sakrament ślubu poprzedzony jest trzykrotnymi zapowiedziami w Cerkwii, a na sam obrzęd zaślubin składają się zaręczyny oraz koronacja. Korony mają za zadanie widzialnie obrazować sakrament, a pleciona korona symbolizuje nie tylko radość, ale również męczeństwo, ponieważ prawosławni wierzą, że prawdziwe małżeństwo to ciągłe poświęcanie się sobie nawzajem.

Namaszczenie świętym olejem ma charakter uzdrawiający ciało, umysł oraz duszę, a udzielany jest każdemu potrzebującemu. Wspomaga powrót do zdrowia albo stanowi przygotowanie do śmierci.

Szczególny element w życiu prawosławnych stanowią ikony – pisane na desce wizerunki świętych. To nie tylko przedmiot kultu czy przedstawienie świętego czy Zbawiciela, ale również jest miejscem obecności łaski i sakramentalnym znakiem obecności Boga.

Prawosławna liturgia jest bardzo bogata i obszerna, a przedstawione w tym artykule treści są jedynie namiastką najistotniejszych informacji. Zachęcamy do zgłębienia wiedzy dotyczącej zwyczajów, symboliki i tradycji.

Za tydzień opiszemy jak wyznawcy prawosławia podchodzą do kwestii zdrowia, choroby i śmierci.

Źródła: