W dniu 8 marca 2021 r. zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 marca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2021 r., poz. 427). Redakcja rozporządzenia wzbudziła wątpliwości, co do możliwości wystawiania w ramach teleporady zaświadczeń, w tym zwolnień lekarskich.
Działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Świadczenia te mogą być udzielane za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności (art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej).
Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich (art. 2 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Wykonywanie zawodu lekarza dentysty polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń określonych w ust. 1, w zakresie chorób zębów, jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych (art. 2 ust. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Lekarz, lekarz dentysta może wykonywać czynności, o których mowa powyżej także za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności przyległych (art. 2 ust. 4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Lekarz orzeka o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu lub zbadaniu jej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, a także po analizie dostępnej dokumentacji medycznej tej osoby (art. 42 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty).
Zgodnie z powołanym standardem organizacyjnym teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, od dnia 16 marca 2021 r., następuje ograniczenie możliwości wykonywania teleporad :
- w przypadkach gdy pacjent albo jego opiekun ustawowy nie wyraził zgody na realizację świadczenia w formie teleporady (z wyłączeniem wystawienia recepty niezbędnej do kontynuacji leczenia oraz zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne jako kontynuację zaopatrzenia w wyroby medyczne, jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjenta odzwierciedlonym w dokumentacji medycznej oraz z wyłączeniem wydania zaświadczenia);
- podczas pierwszej wizyty realizowanej przez lekarza, pielęgniarkę lub położną POZ, wskazanych w deklaracji wyboru, o której mowa w art. 10 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej;
- w związku z chorobą przewlekłą, w przebiegu której doszło do pogorszenia lub zmiany objawów;
- w związku z podejrzeniem choroby nowotworowej;
- dzieciom do 6. roku życia poza poradami kontrolnymi w trakcie leczenia, ustalonego w wyniku osobistego badania pacjenta, których udzielenie jest możliwe bez badania fizykalnego;
- przez lekarza, który udziela świadczeń zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, w ramach sprawowania opieki nad pacjentem związanej z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 w stosunku do dzieci do ukończenia 2. roku życia oraz w sytuacji skierowania pacjenta do odbycia izolacji w warunkach domowych, a także wówczas, gdy przez lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, udziela pacjentowi, nie wcześniej niż w ósmej dobie odbywania tej izolacji, porady albo teleporady, podczas której dokonuje oceny stanu zdrowia pacjenta.
Powołane przepisy rozporządzenia zmieniającego standard organizacyjny teleporady w POZ stanowią przepis lex specialis wobec treści przepisu z art. 55 ust. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zgodnie z którym „Orzekanie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne lub o konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny: 1) następuje po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego lub chorego członka rodziny; 2) jest dokumentowane w dokumentacji medycznej na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.”
Pomimo dokonania nowelizacji standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 5 marca 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2021 r., poz. 427) możliwe jest wydawanie zaświadczeń (w tym zaświadczeń o których mowa w art. 53 i następnych ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa) za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, tj. w ramach teleporady.
Na dzień 15 marca 2021 r. nie obowiązują inne standardy organizacyjne teleporady. w tym
w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i leczenia szpitalnego (art. 15 ust. 2 pkt. 2
i pkt. 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
z dnia 27 sierpnia 2004 r. (Dz.U. nr 210, poz. 2135, z późn. zm.).
w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i leczenia szpitalnego (art. 15 ust. 2 pkt. 2
i pkt. 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
z dnia 27 sierpnia 2004 r. (Dz.U. nr 210, poz. 2135, z późn. zm.).
Uwzględniając powyższe wnioski, ograniczenia wynikające ze standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, nie mogą być wprost stosowane wprost do innych świadczeń, w tym ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i leczenia szpitalnego (art. 15 ust. 2 pkt. 2 i pkt. 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 r. (Dz.U. nr 210, poz. 2135, z późn. zm.).
Przepis art. 55 ust. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, nie wyłącza stosowania przepisów art. 3 ust. 1 ustawa o działalności leczniczej oraz art. 42 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, które dopuszczają możliwość orzekania o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu lub zbadaniu jej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, a także po analizie dostępnej dokumentacji medycznej tej osoby.
