Zmiana w prowadzonej procedurze terapeutycznej w zakresie wskazań do stosowania, dawkowania, drogi podania bez dodatkowego doprecyzowania: przeciwwskazań, specjalnych ostrzeżeń i środków ostrożności, interakcji z innymi lekami lub innych form interakcji, działań niepożądanych jest tworzeniem dodatkowego ryzyka dla pacjenta.
Ta sama substancja czynna stosowana w innym wskazaniu terapeutycznym, innym dawkowaniu czy innej drodze podania oraz na kohorcie innych pacjentów np. neonatologicznych, pediatrycznych, położniczych, geriatrycznych może wykazać inne: przeciwwskazania, interakcje, działania niepożądane.
Przykłady odmiennego postępowania we wskazaniach do stosowania, dawkowania mamy w neonatologii, pediatrii, położnictwie, czasami w geriatrii oraz całej masie skomplikowanych atypowych sytuacji klinicznych.
Ponieważ wskazania do stosowania i dawkowanie, istniejące postacie farmaceutyczne nie zawsze odpowiadają na pojawiające się problemy w wymienionych powyżej dyscyplinach medycznych, opieramy się na:
1 / wytycznych WHO;
2 / wytyczne ogólnoświatowych towarzystw naukowych;
3 / wytycznych organizacji skupiających kilkanaście reprezentatywnych towarzystw naukowych europejskich / polskie towarzystwa naukowe są pełnoprawnymi członkami/ a gdy ich brak to amerykańskich / wynika to z obrządku prawnego obowiązującego w krajach należących do Unii Europejskiej /;
4 / wytycznych dedykowanych towarzystw naukowych polskich a gdy ich brak to z krajów zagranicznych EU,EOG, USA, Kanady Australii;
5 / doniesieniach naukowych z równoczesną kategoryzacją ich miarodajności;
W zależności od wiarygodności danych naukowych powinno się określić siłę zaleceń. Silne dane naukowe wysokiej lub średniej jakości jednoznacznie pokazują korzyść lub brak korzyści z interwencji lub warunkowe zalety.
W takiej sytuacji oceniamy bilans działań korzystnych i niekorzystnych, również w sytuacji dostępu wyłącznie danych niskiej jakości.
6 / danych obserwacyjnych badań klinicznych / np.:badania obserwacyjne / oraz osobistego doświadczenia/, mile widziane konsylia naukowo-zawodowe;
7/ jeżeli nie ma danych na temat bezpieczeństwa pochodzących z badań klinicznych, to zaleca się, aby sprawdzić informacje na temat bezpieczeństwa z badań przedklinicznych w dostępnej w formie elektronicznej (www.safefetus.com) , www.embryotox.de.
Każda decyzja mająca cechy nieprzewidywalnego wcześniej eksperymentu biomedycznego wydaje się ,że powinna być rozważona lub podjęta razem z rodziną pacjenta.
Forma pożądana to konsylium o ile jest czas i są warunki;
8A / pewne odstępstwa od podanych powyżej zasad są w przypadku ustalania rodzaju leku do stosowania w walce z patogenami.
Opieramy się w mocny i istotny sposób o doświadczenia lokalne jak oporność - praktyka kliniczna.
W sytuacji równoczesnej kolonizacja pacjenta wieloma mikroorganizmami, pożądanym postępowaniem jest komplementarne spojrzenie na całość.
8B / Dawkowanie antybiotyków w pediatrii powyżej 1 roku życia dziecka.
Dawkowanie antybiotyków w pediatrii zależności od szybkości filtracji kłębuszkowej.
Modyfikacje dawki u dzieci w wieku 1 roku i starszych oraz u młodzieży mogą być oparte na szybkości filtracji kłębuszkowej oszacowanej (eGFR) na podstawie zmodyfikowanego
wzoru Schwartza: eGFR (ml/min/1,73 m2 ) = (wzrost w cm x 0,413) / stężenie kreatyniny w surowicy (mg/dl) eGFR (ml/min/1,73 m2 ) = (wzrost w cm x 36,2 / stężenie kreatyniny w surowicy (μmol/l).
8C / przypadku noworodków i niemowląt w wieku poniżej 1. roku należy zwrócić się o poradę eksperta, bowiem wzór Schwartza nie ma zastosowania u takich pacjentów.
Pojawiające się braki leków wymuszają na nas środki zaradcze, które wcześniej nie były brane pod uwagę.
Myślę o tzw.: alternatywnej substytucji produktów leczniczych.
Polega ona moim zdaniem na zastępowaniu w ordynacji brakującego leku o podobnym lub odmiennym mechanizmie działania, ale także wpływającym na osiągnięcie pozytywnego celu terapeutycznego.
Tutaj bezpośrednich wskazań do dawkowania nie znajdziemy w charakterystyce produktu leczniczego i musimy profesjonalnie dawać sobie radę poprzez stosowanie zaproponowanych powyżej zasad postepowania.
Zwykła substytucja to np. zamiana leku oryginalnego na generyk.
Alternatywna substytucja to zamiana jednego leku na drugi z tej samej lub innej grupy farmakologicznej.
Dr nauk farm Leszek Borkowski
