MORFOLOGIA – materiał krew żylna – wybrane przykłady możliwych przyczyn zmian wartości wskaźników:
WBC = leukocyty
Wzrost doprowadza do leukocytozy, może ona być spowodowana stanem zapalnym, zakażeniom, po urazach z uszkodzeniem tkanek, w przebiegu choroby nowotworowej, ciąża, wysiłek fizyczny, narażenie na upały.
Spadek doprowadza do leukopenii, może ona być spowodowana przewlekłymi chorobami krwi, szpiku kostnego, ostrymi zatruciami zw. chemicznymi, zakażeniem wirusowym, niedoborami witaminy B12, powiększeniem śledziony, nadciśnieniem wrotnym, chorobami wątroby, ciężkim niedożywieniem, przewlekłym stresem.
wszysNEUT = neutrocyty
Wzrost może być wywołany ostrą infekcją, zaburzeniami przemiany materii, zawałem serca, nowotworami, chorobami reumatycznymi, grzybicami uogólnionymi, silnym krwawieniem, paleniem papierosów.
Spadek / granulocytopenia /może być wywołany przez zakaźne choroby pochodzenia wirusowego, uszkodzenia szpiku kostnego, po lekach.
LYM = limfocyty
Wzrost – białaczka limfatyczna, rekonwalescencja po chorobie zakaźnej, nadczynność tarczycy.
Spadek – uszkodzenie układu limfatycznego.
MONO = monocyty
Wzrost – mononukleoza zakaźna, białaczki, ziarnica złośliwa, chłoniaki, gruźlica, sarkoidoza, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, poalkoholowe uszkodzenie wątroby, TZS, toczeń rumieniowaty, układowy, po kortykosteroidowej terapii, po resekcji śledziony nawet częściowej.
Spadek – niektóre infekcje.
EOS = eozynocyty
Wzrost – choroby alergiczne, pasożyty, szkarlatyna, ostatnia faza rekonwalescencji, po lekach, łuszczyca.
Spadek – wstrząs, posocznica, zaburzenia w pracy kory nadnerczy.
BASO = bazocyty
Wzrost – cukrzyca, niedoczynność tarczycy, białaczka, ciąża, stosowanie środków antykoncepcyjnych, choroby nerek, choroby zapalne jelita grubego.
Spadek – nadczynność tarczycy, zapalenie płuc, ostra gorączka reumatyczna, po zabiegach chemio i radioterapii.
RBC = erytrocyty
Wzrost –mieszkańcy wiosek i miast położonych na dużych wysokościach ponad 1 800 m n.p.m. mają fizjologiczne zwiększenie poziomu erytrocytów, przejściowe okresy niedotlenienia, choroby płuc i serca, utrata płynów przez organizm: pocenie się, wymioty, biegunki, erytrocytoza może wystąpić także w następstwie nowotworowego rozrostu szpiku lub zwiększonego wydzielania erytropoetyny. Erytrocytoza to znacznie podwyższony poziom krwinek czerwonych.
Spadek – czyli niedokrwistość może być wywołana utajonym krwawieniem wewnętrznym, np.: w owrzodzeniu żołądka lub dwunastnicy, niedoborem: żelaza, witaminy B12, B6, glukozy, wielu aminokwasów, kwasu foliowego, ciążą, chorobą nerek.
Erytropenia to znacznie obniżony poziom krwinek czerwonych.
HGB = hemoglobina
Wzrost – świadczy o odwodnieniu, nadkrwistości, sprzyja zakrzepom.
Spadek – anemia /niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza oraz po krwotokach.
HCT = hematokryt
Wzrost – większa gęstość krwi, odwodnienie.
Spadek – anemia.
MCH, MCV, MCHC wartości służą do diagnozowania rodzaju anemii. Szczegółowa analiza tych danych pozwala na odpowiedź o potrzebie podawania kwasu foliowego, żelaza, wit. B12, np. : obniżona wartość MCV powodowana jest najczęściej niedoborem żelaza, podwyższona wartość MCV to niedobór kwasu foliowego, witaminy B12 lun nadużywanie alkoholu.
MCH powyżej normy wskazuje na anemię z powodu niedoboru żelaza, MCHC poniżej normy świadczy o niedoborze żelaza- często spotykane u kobiet obficie miesiączkujących. Nienormatywne wartości mogą świadczyć o posocznicy, anemii aplastycznej, chorobie nowotworowej, zatruciu ołowiem.
RDW = wskaźnik różnej wielkości krwinek
Wzrost – choroba nowotworowa z przerzutami do szpiku kostnego, zespoły mielodysplastyczne, metaplazja szpikowa dłuższe przyjmowanie Wit B12, kwasu foliowego, po transfuzji
Spadek – niedokrwistość
OB = odczyn Biernackiego
Wzrost – ostry lub przewlekły proces zapalny jak choroby reumatyczne, zakażenia wirusowe i bakteryjne, uszkodzenie wątroby, niedokrwistość, choroby onkologiczne, gruźlica, zawał mięśnia sercowego / ogromny wzrost / choroby z autoagresji, u osób po 60 roku życia mogą występować fizjologicznie podwyższone wartości, zwiększa się po posiłku, w czasie cyklu miesiączkowego, w czasie ciąży.
Spadek – czerwienica, niewydolność mięśnia sercowego, żółtaczka, w czasie wstrząsu anafilaktycznego, chorobach krwi.
PLT = trombocyty
Wzrost – przewlekłe zakażenia, niedobory żelaza, po wysiłku fizycznym, chorobach nowotworowych, białaczka , stany po operacyjne w tym usunięcie śledziony.
Spadek – uszkodzenia szpiku, niedobory B12, napromieniowanie.
PDW = wskaźnik anizocytozy trombocytów
Wzrost – infekcje bakteryjne, plamica małopłytkowa, białaczki.
Spadek – sam nie stanowi zagrożenia.
MPV = średnia objętość trombocytów
Wzrost – stany zapalne, po urazach, po operacjach chirurgicznych, niedobór żelaza, przewlekłe zapalenie trzustki, niedobory kwasu foliowego, nadczynność tarczycy, wady zastawkowe serca, zapalenie stawów, masywny krwotok.
Spadek – anemia, chemioterapia, niedokrwistość plastyczna, zespół Wiskotta-Aldricha.
Dr nauk farm. Leszek Borkowski
