W majowym numerze czasopisma - Phytomedicie ukazał się bardzo ciekawy artykuł, oparty na potrójnie zaślepionym randomizowanym badaniu klinicznym przeprowadzonym celem oceny wpływu suplementacji sylimaryną na poziom glukozy we krwi oraz profil lipidowy pacjentów z rozpoznaną cukrzycą typu 2.
„Potrójne zaślepienie” w badaniach klinicznych - oznacza, iż zarówno uczestnicy badania, jak i osoby zbierające oraz analizujące dane nie wiedzą jakie leczenie otrzymuje uczestnik badania. „Zaślepienie” w badaniach zapobiega świadomej lub nieświadomej stronniczości w trakcie jego prowadzenia, a tym samym zwiększa wiarygodność badania i czyni je bardziej obiektywnym.
Sylimaryna, której wpływ badano, stanowi kompleks substancji zwanych flawonoglikanami, pozyskiwanych z łupin nasiennych ostropestu plamistego. Sylimaryna od dawna znajduje zastosowanie w lecznictwie ludowym, choć oczywiście nie tylko. Od wielu lat jej działanie z dobrym efektem wykorzystywane jest w leczeniu ostrych i przewlekłych chorób wątroby. Wchodzi ona w skład jednego z bardziej popularnych leków, który chroni wątrobę przed działaniem obecnych w środowisku trucizn. W wielu dotychczas przeprowadzonych badaniach wykazano, że poza działaniem detoksykacyjnym, ma ona między innymi również działanie przeciwzapalne, rozkurczowe, żółciopędne i żółciotwórcze. Ponadto sylimaryna może również hamować podziały komórek nowotworowych oraz działać jako „wymiatacz wolnych rodników”. Sylimaryna może również, co jasno potwierdziły omawiane badania obniżać poziom cholesterolu.
Dzięki przeprowadzonemu badaniu, poza dotychczas znanymi prozdrowotnymi działanimi sylimaryny odkryto również jej działanie antyhiperglikemiczne, okazała się bowiem całkiem skutecznym lekiem dla pacjentów z cukrzycą typu 2, nie tylko poprawiającym nieprawidłowy profil lipidowy, ale także korygującym zbyt wysokie wartości glikemii na czczo.
W badaniu uczestniczyło dwudziestu mężczyzn i dwadzieścia kobiet w wieku 25-50 lat. Uczestnicy badania zostali losowo przydzieleni do grupy przyjmującej sylimarynę w dawce 140 mg podawanej trzy razy dziennie oraz do grupy przyjmującej placebo, czyli substancję obojętną, nie mającą wpływu na stan zdrowia pacjenta.
Na początku badania dokonano oceny wartości glukozy we krwi badanych oraz oceniono stężenia poszczególnych frakcji cholesterolu, czyli oznaczono profil lipidowy. Po upływie 45 dni ponownie wykonano badania mające na celu ocenę skuteczności stosowania sylimaryny.
Analiza wyników wykazała, iż w grupie osób przyjmujących sylimarynę obserwowano niższe stężenia glukozy oraz wiążące się ze spadkiem insulinooporności zmniejszenie stężenia insuliny w surowicy na czczo. Zaobserwowano również istotny statystycznie wzrost insulinowrażliwości, w porównaniu z grupą badanych przyjmujących placebo. Stwierdzono także istotny statystycznie wzrost stężenia tzw. dobrego cholesterolu – HDL (o prawie 7%), oraz ponad 5,5 % poprawę wrażliwości tkankowej na insulinę, a więc niezwykle istotne w terapii cukrzycy typu 2 - obniżenie insulinooporności tkankowej.
Również stężenie cholesterolu całkowitego, jak i jego aterogennej (miażdżycotwórczej) frakcji LDL zmniejszyło się istotnie w porównaniu do wartości sprzed leczenia wyciągiem z ostropestu. Wartości te były mniejsze odpowiednio aż o 7,9% oraz 7,15 % co stanowiło istotną statystycznie różnicę, która w dłuższej perspektywie może mieć korzystny wpływ na zdrowie oraz jakość życia osób z cukrzycą typu 2, ale także osób mających problemy z insulinoopornością i/lub zaburzeniami gospodarki lipidowej.
Przyjmowanie sylimaryny przez osoby biorące udział w badaniu wiązało się także z redukcją stężenia we krwi trójglicerydów oraz znaczną poprawą stosunku trójglicerydy/HDL, na korzyść „dobrego” cholesterolu, który odgrywa rolę ochronną.
Zdaniem autorów badania – stosowanie sylimaryny może korzystnie wpływać na wyrównanie gospodarki węglowodanowej w cukrzycy typu 2 i korygować współistniejące zaburzenia lipidowe.
Z pewnością konieczne będą dalsze badania na większych grupach pacjentów, bowiem niezwykle istotne wydaje się dokładne ustalenie najkorzystniejszej dawki sylimaryny, dzięki której udałoby się osiągnąć optymalne wyrównanie metaboliczne chorych na cukrzycę, jednocześnie unikając działań niepożądanych.
Jako diabetolog zastanawiam się, czy w niezbyt odległej przyszłości sylimaryna przypadkiem nie stanie się alternatywą dla osób u których stwierdzono insulinooporność, a które nie tolerują metforminy lub mają przeciwskazania do jej stosowania.
W ciągu ostatniej dekady pojawiło się wiele prac w których potwierdzono korzystny wpływ ostropestu plamistego w leczeniu ostrych i przewlekłych chorób wątroby. Obecnie, wygląda na to, iż odkryto nowe zastosowanie wyciągu z ostropestu, pozwalające lepiej wyrównać cukrzycę, zmniejszyć insulinooporność oraz uzyskać poprawę profilu lipidowego.
Jak można wywnioskować z dotychczas przeprowadzonych badań, sylimaryna, aby skutecznie działała, powinna być zażywana przez minimum miesiąc. Najkorzystniejsze działanie wykazuje przyjmowanie jej w formie doustnej, w dawce 150-200 mg dziennie. Jak sugerują niektórzy badacze – najlepiej nieprzerwanie przez pół roku.
W badaniu, które dzisiaj Państwu przedstawiłem sylimaryna podawana była zaledwie przez 6 tygodni, jednakże w nieco większych dawkach. Dlatego z niecierpliwością pozostaje nam czekać na dalsze badania, które określą jej dokładne dawkowanie i pozwolą ocenić optymalny czas terapii.
Przy okazji, my endokrynolodzy wspólnie z naszymi kolegami ginekologami, powinniśmy zastanowić się, czy nie należałoby przeprowadzić dodatkowych badań i dokładnie określić jej znaczenie i wpływ różnych dawek np. w terapii zespołu policystycznych jajników, bowiem większość kobiet z zespołem PCO boryka się z insulinoopornością, a niektóre dodatkowo mają zdiagnozowaną hipercholesterolemię. Niekiedy również wśród części kobiet z PCOS obserwuje się stłuszczenie wątroby i/lub podwyższone stężenie enzymów wątrobowych, wskazujące na cechy uszkodzenia komórki wątrobowej.
Biorąc pod uwagę wyniki przedstawionego w artykule badania oraz sygnalizowane już wcześniej przez innych autorów doniesienia o dodatkowych zastosowaniach zawartych w ostropeście substancji, staliśmy się przypadkowo świadkami odkrycia „na nowo”, substancji od dawna przecież znanej i występującej naturalnie, której skuteczność może być zbliżona do niektórych z współcześnie stosowanych leków. Dalsze badania wykażą, czy sylimaryna stosowana w większych dawkach i przez dłuższy okres czasu jest całkowicie bezpieczna. Niewykluczone, że już w niedalekiej przyszłości przekonamy się, czy związek ten, znany do tej pory głównie z właściwości hepatoprotekcyjnych, stanie się alternatywą, czy może wyłącznie „dodatkiem” do dotychczas stosowanych terapii w leczeniu pacjentów z cukrzycą czy insulinoopornością. A może uda się wykazać i potwierdzić jej korzystny wpływ w zespole PCO? Jedno wydaje się być niepodważalne – zawarte w ostropeście związki korzystnie wpływają na stężenie glukozy i istotnie poprawiają profil lipidowy u pacjentów z cukrzycą typu 2. Na resztę wyników pozostaje nam cierpliwie czekać.
