Komu przysługuje tzw. dodatek covidowy za okres od listopada 2020 r. do czerwca 2021 r.?
Na mocy polecenia Ministra Zdrowia (DSZ. 2245954 z dnia 1 listopada 2020 r.) w okresie od listopada 2020 do czerwca 2021 dodatkowe wynagrodzenie o wysokości 100% wynagrodzenia wynikającego z umowy (do sumy 15 tys. złotych) przysługuje osobom określonym w Poleceniu1.
Świadczenie dodatkowe przyznawane jest osobom które "a) w przypadku osób wykonujących zawód medyczny w podmiotach leczniczych, o których mowa w pkt 1 ppkt 1 (tj. umieszczonym w wykazie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, wykonującym działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne oraz stacjonarne i całodobowe świadczenie uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i zdrowotne inne niż świadczenie szpitalne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej) uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2."
W przypadku osób wykonujących zawód medyczny (punkt a) Polecenia) konieczne jest spełnienie łącznie następujących warunków:
- wykonywanie zawodu medycznego w szpitalu II lub III poziomu zabezpieczenia;
- uczestniczenie w udzielaniu świadczeń zdrowotnych;
- bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem
SARS-CoV-2.
Jednak już w tym kontekście powstały wątpliwości, między innymi, czy:
- kontakt powinien być faktyczny (nie tylko potencjalny);
- czy kontakt może mieć charakter incydentalny;
- czy kontakt powinien wynikać z faktycznie wykonywanych zadań w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych na rzecz pacjentów;
- czy musi być spełniony warunek kontaktu z osobami z potwierdzonym zakażeniem, czy też wystarczy kontakt z pacjentem podejrzanym o zakażenie.
To oczywiście jedynie część wątpliwości. Jak je rozstrzygnąć?
Stażysta, albo rezydent.
Wątpliwości dotyczące stażystów oraz rezydentów wyjaśniły się już w lutym 2021 r.
Zgodnie z pismem NFZ z dnia 17 lutego, w przypadku stażysty albo rezydenta udzielającego świadczeń w podmiotach leczniczych będących szpitalami II i III poziomu — stażysta albo rezydent jest osobą uprawnioną do tzw. dodatku covidowego, jeżeli wykonuje zawód medyczny oraz uczestniczy w udzielaniu świadczeń zdrowotnych w bezpośrednim kontakcie z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-22.
Podwykonawacy.
Wątpliwości dotyczące podwykonawców również zostały wyjaśnione w powołanym piśmie NFZ z dnia 17 lutego 2021 r.3
Stosownie do treści powołanego pisma "Polecenie Ministra Zdrowia nie wprowadza [...] wymogu pozostawania w zatrudnieniu w podmiocie leczniczym dokonującym zgłoszenia tych osób w formule zatrudnienia, którego podstawą ma być umowa o pracę / umowa cywilnoprawna, której stronami są z jednej strony podmiot leczniczy z drugiej — osoba uprawniona do świadczenia dodatkowego. Jednocześnie to kierownik podmiotu leczniczego dokonujący zgłoszenia osób zatrudnionych przez podwykonawców będzie musiał zapewnić, że informacje o ich wynagrodzeniu są prawidłowe, oświadczenia osób uprawnionych są zgodne ze stanem faktycznym, a pozyskane środki są przez podwykonawców rzeczywiście przekazywane na świadczenia dodatkowe."
Lekarz w trakcie szkolenia specjalizacyjnego poza jednostką macierzystą.
"Nie ulega wątpliwości, że lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne, który w ramach
modułu podstawowego lub stażu kierunkowego udziela świadczeń zdrowotnych
pacjentom chorym na COVID-19 w podmiocie leczniczym, który spełnia powyższe
kryteria, a który nie jest jego jednostką macierzystą pozostaje uprawnionym do
pobierania tzw. dodatku covidowego, o którym mowa w cytowanym powyżej poleceniu,
nawet jeżeli jego jednostka macierzysta, z którą ma podpisaną umowę o pracę lub
umowę cywilnoprawną nie jest podmiotem leczniczym spełniającym powyższe kryteria
(np. szpital I poziomu zabezpieczenia)."4
Czy czas kontaktu z pacjentem ma znaczenie?
Należy wyraźnie podkreślić, iż zgodnie z Poleceniem "dodatek covidowy" przysługuje pracownikom medycznym, którzy "uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2." Polecenie nie odwołuje się do czasu "bezpośredniego kontaktu z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2."
Tym samym wysokość dodatku nie jest uzależniona od liczby świadczeń udzielonych w danym czasie, w bezpośrednim kontakcie z podejrzeniem i zakażeniem SARS-CoV-2 oraz od wymiaru czasu pracy, który dana osoba poświęca na udzielanie tych świadczeń w danym okresie.
W związku z tym lekarz, który udzielił jedno świadczenie w bezpośrednim kontakcie z pacjentem z podejrzeniem lub zakażeniem SARS-CoV-2, nie może być w miesiącu udzielenia tego świadczenia pozbawiony całości "dodatku covidowego" (oczywiście pod warunkiem, że nie doszło w tym miesiącu do absencji lekarza z powodu urlopu, choroby, czy też nie nastąpiło rozpoczęcie pracy w trakcie trwania miesiąca - wówczas "dodatek covidowy" jest naliczany proporcjonalnie do ilości przepracowanych dni w miesiącu).
Pacjent podejrzany o zakażenie.
O ile nie może budzić wątpliwości przyznanie "dodatku covidowego" pracownikowi medycznemu, który wykonywał świadczenia w bezpośrednim kontakcie z pacjentem z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, o tyle dużo trudniejsza jest już ocena, jak interpretować udzielanie świadczeń w "bezpośrednim kontakcie z pacjentami z podejrzeniem zakażeniem wirusem SARS-CoV-2".
Zgodnie z art. 2 pkt. 20) ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.) "podejrzany o chorobę zakaźną - osobę, u której występują objawy kliniczne lub odchylenia od stanu prawidłowego w badaniach dodatkowych, mogące wskazywać na chorobę zakaźną".
"Podejrzany o zakażenie - osobę, u której nie występują objawy zakażenia ani choroby zakaźnej, która miała styczność ze źródłem zakażenia, a charakter czynnika zakaźnego i okoliczności styczności uzasadniają podejrzenie zakażenia" art. 2 pkt. 21) ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.).
Należy jednak zwrócić uwagę, iż w Poleceniu określono, iż "dodatek covidowy" przysługuje pracownikom medycznym, którzy "mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2." W tym zakresie Polecenie posługuje się spójnikiem "i", który zgodnie z zasadami logiki prawniczej, wskazuje, że oba warunki objęte spójnikiem muszą być spełnione łączenie. Nie wystarczy zatem udzielanie świadczeń zdrowotnych w "bezpośrednim kontakcie z pacjentami z podejrzeniem zakażeniem wirusem SARS-CoV-2".
Kontakt incydentalny.
Analizując treść Polecenia, nie można uznać, aby przebywanie pracownika medycznego w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych w "bezpośrednim kontakcie z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2." było wystarczające do przyznania "dodatku covidowego".
Z treści Polecenia wynika wyraźnie, że warunkiem przyznania "dodatku covidowego" jest okoliczność "uczestniczenia w udzielaniu świadczeń zdrowotnych". Należy jednak pamiętać o tym, że "uczestniczenie w udzielaniu świadczeń zdrowotnych" może mieć różny charakter i nie zawsze będzie się wiązało z odpowiednim wpisem w dokumentacji medycznej. Tym samym decydujące powinno być oświadczenie danej osoby, która wykonuje zawód medyczny i okoliczności konkretnego stanu faktycznego.
Konsultacje medyczne poza stałym miejscem pracy.
Analizując treść Polecenia, należy uznać, iż również osoby wykonujące zawód medyczny, którym, co do zasady, nie przysługuje "dodatek covidowy" (np. pracownicy poradni przyszpitalnych) będą mieli prawo do tego dodatku w przypadku wykonywania konsultacji w warunkach uprawniających pracownika medycznego do "dodatku covidowego".
Tym samym pracownik medyczny poradni wykonujący konsultacje medyczne na oddziale szpitalnym w bezpośrednim kontakcie "z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2." będzie miał prawo do "dodatku covidowego" za miesiąc, w którym wykonywał konsultacje na oddziale szpitalnym.
Podobnie należy przyjąć w przypadku, gdy pracownik oddziału szpitalnego wykonywał konsultacje na SOR lub na izbie przyjęć. Wówczas nie jest konieczne spełnienie warunków określonych w lit. a) ("uczestniczą w udzielaniu świadczeń zdrowotnych i mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem i z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2."), bowiem wykonywanie świadczeń na SOR lub izbie przyjęć nie wymaga spełniania tych warunków ("b) w przypadku osób wykonujących zawód medyczny w podmiotach leczniczych, o których mowa w pkt 1 ppkt 2 (tj. w których skład wchodzą jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2020 r. poz. 882) lub izby przyjęć) udzielają świadczeń zdrowotnych w jednostkach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, o których mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym lub w izbach przyjęć).
[1]https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/zmiany-w-dodatku-covidowym-dla-medykow-jest-wyzszy-i-dostanie-go-dodatkowy-personel,7840.html
[2]https://www.ozzl.org.pl/images/aktualnosci/NFZ_odpowiedz.pdf
[3]https://www.ozzl.org.pl/images/aktualnosci/NFZ_odpowiedz.pdf
[4]IK 2502566 "Komunikat w sprawie wypłacania dodatkowego świadczenia pieniężnego w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych pacjentom chorym na COVID-19 przez lekarzy odbywających moduł podstawowy lub staż kierunkowy będący elementem szkolenia specjalizacyjnego w innym podmiocie leczniczym niż macierzysta jednostka akredytowana" z dnia 7 maja 2021 r.
