Kompetencje zawodowe pielęgniarek w kontekście profesjonalizmu

profesjonalny (Słownik PWN)

1. «będący specjalistą w jakiejś dziedzinie»

2. «uprawiany jako zawód»

3. «będący na wysokim poziomie w danej dziedzinie»

4. «spełniający wymagania profesjonalistów»"

Nauki społeczne mianem "profesji" określają wiedzę osiągniętą podczas długotrwałego przygotowania na określonych zasadach.

Zawód pielęgniarki jest zawodem autonomicznym, specjalistycznym, posiada Ustawę zawodzie pielęgniarki i położnej, Ustawę o samorządzie pielęgniarek i położnych, a także kodeks etyki zawodu.

Tytuł zawodowy pielęgniarka, pielęgniarz, położna, położny jest chroniony prawem.

Kompetencje zawodowe pielęgniarki regulują przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia.

W dniu 23 marca 2017 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego(Dz.U. z 2017 r. poz. 497).

http://www.oipip.pila.pl/images/rozp._MZ_497.pdf(Cała treść rozporządzenia).

Wyjaśnienia Pani mgr pielęgniarstwa Jolanty Kubajki-Piotrowskiej (Dział merytoryczny w biurze NIPiP) i mec. Andrzeja Rylskiego (prawnika w biurze NIPiP):

„(…) Nowe rozporządzenie (…) zawiera ogólny przepis, zgodnie, z którym pielęgniarka lub położna może udzielać samodzielnie bez zlecenia lekarskiego świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych zgodnie z posiadaną wiedzą i umiejętnościami nabytymi po ukończeniu szkoły pielęgniarskiej lub szkoły położnych, z uwzględnieniem§ 3 i § 7.

Jednocześnie wspomniane przepisy § 3 i § 7 rozporządzenia wyliczają świadczenia zapobiegawcze, diagnostyczne, lecznicze i rehabilitacyjne, które pielęgniarki i położne mogą udzielać samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego, jednakże pod warunkiem ukończenia właściwego – wskazanego w tych przepisach – rodzaju kształcenia podyplomowego (kursu specjalistycznego, kwalifikacyjnego lub specjalizacji) albo pod warunkiem posiadania tytułu magistra pielęgniarstwa, albo też w sytuacji nagłego zagrożenia zdrowotnego.

Podkreślenia zatem wymaga, że w przypadku, gdy określone świadczenia zdrowotne nie zostały wskazane w przepisach § 3 (w odniesieniu do pielęgniarek) albo w § 7 (w odniesieniu do położnych), a więc nie są obwarowane wymaganiami określonymi w tych przepisach, pielęgniarki i położne mogą samodzielnie udzielać bez zlecenia lekarskiego tych świadczeń, jeżeli nabyły wiedzę i umiejętności dotyczące ich wykonywania w szkole pielęgniarskiej lub w szkole położnych (w toku kształcenia przeddyplomowego).

Obwarowane dodatkowymi wymogami zostały w odniesieniu do pielęgniarki następujące czynności (§ 3 rozporządzenia):”

1. Do świadczeń zapobiegawczych zaliczamy: psychoedukację pacjentów z zaburzeniami psychicznymi i uzależnieniami oraz ich rodzin, (tu kurs specjalistyczny/kurs kwalifikacyjny/specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego/mgr pielęgniarstwa)prowadzenie edukacji osób chorych na cukrzycę i ich rodzin(tu kurs specjalistyczny/kurs kwalifikacyjny/specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa, jeśli program obejmował zagadnienie/mgr pielęgniarstwa).
2. Do świadczeń diagnostycznych zaliczamy:
   • badanie fizykalne (kurs specjalistyczny/specjalizacja po 2001 r. /studia I stopnia po 2013 roku/ ewent. zaświadczenie o ukończeniu kursu z zakresu badania fizykalnego Advanced PhysicalAssessment),
   • EKG spoczynkowe i interpretacja (kurs specjalistyczny),
   • wykonywanie gazometrii krwi tętniczej (kurs kwalifikacyjny/ specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa, jeżeli program kursu lub specjalizacji obejmowały treści kształcenia z tego zakresu),
   • ocenę i monitorowanie poziomu znieczulenia pacjenta oraz poziomu zwiotczenia w trakcie znieczulenia ogólnego (kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki lub posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki).
3. Do świadczeń leczniczych zaliczamy:
   • dobór sposobów leczenia ran,(kurs specjalistyczny lub kurs kwalifikacyjny lub posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa, jeżeli program kursu lub specjalizacji obejmowały treści kształcenia z tego zakresu, lub posiada tytuł magistra pielęgniarstwa),
   • doraźną modyfikację dawki leczniczej produktu leczniczego przeciwbólowego i produktów leczniczych stosowanych w celu łagodzenia bólu u osób objętych opieką paliatywną,
   • przygotowanie pacjenta leczonego metodami: Ciągła Ambulatoryjna Dializa Otrzewnowa (CADO), Automatyczna Dializa Otrzewnowa (ADO) i hemodializa oraz hiperalimentacja oraz jego rodziny (kurs specjalistyczny/kurs kwalifikacyjny/specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa zakres obejmujący zagadnienie/mgr pielęgniarstwa)
   • podawanie produktów krwiopochodnych, rekombinowanych koncentratów czynników krzepnięcia oraz desmopresyny, w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego.
   • wykonywanie intubacji dotchawiczej w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego, (kurs kwalifikacyjny lub posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa, jeżeli program kursu lub specjalizacji obejmowały treści kształcenia z tego zakresu).
4. Do świadczeń rehabilitacyjnych obejmujących rehabilitację pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, jeżeli ukończyła kurs specjalistyczny w tym zakresie lub kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego lub posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa, jeżeli program kursu lub specjalizacji obejmowały treści kształcenia z tego zakresu, lub posiada tytuł magistra pielęgniarstwa.

Powyższe zakresy kompetencji są niezwykle ważne również dla samych pielęgniarek.Pielęgniarki i Położne bardzo często są wykorzystywane do zadań nie związanych z pielęgnowaniem i procesem terapeutycznym chorego, występuje mieszanie zakresów obowiązkówi tu należy szukać rozwiązań organizacyjnych w podmiotach leczniczych. Państwo, które nie potrafi rozsądnie gospodarować zasobami ludzkimi jest skazane na porażkę.

Dyrektor szpitala i jego kadry kierownicze, które nie znają szczegółowo kompetencji swoich pracowników nie będą mogły oszczędzać środków finansowych i społecznych w placówce. Kompetencje i ich racjonalne wykorzystanie są kluczem.

Zatem, w następnych częściach omawiać będziemy poszczególne specjalności w pielęgniarstwie.

Stowarzyszenie Pielęgniarki Cyfrowe

Źródła:

1. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180000345/O/D20180345.pdf
2. http://poruszycswiat.pl/porady-ekspertow/zespol-terapeutyczny/
3. https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/Dziekanat-WNOZ/monografie/tom_1.pdf
4. Praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. med. Elżbiety Krajewskiej-Kułak, dr n. med. Matyldy Sierakowskiej, dr n. med. Jolanty Lewko, dr n. med. Cecylii Łukaszuk, Pacjent podmiotem troski zespołu terapeutycznego, Tom I, Białystok 2005
5. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20111741039/U/D20111039Lj.pdf
6. Mikos Marcin, Juszczyk Grzegorz, Czerw Aleksandra, Gałązkowski Robert,Nowy model kształcenia ratowników medycznych w Polsce w świetle aktualnych regulacji prawnych. Nowy model kształcenia ratowników medycznych w Polsce w świetle aktualnych regulacji prawnych = The new model of education of medicalrescuers in Poland in light of currentregulations. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(12):110-117. ISSN 2391-8306. DOI
7. http://www.nursing.com.pl/Medinf_Kompetencje_polskiej_pielgniarki__301.html
8. https://nipip.pl/prawo-praktyce-nowe-rozporzadzenie-sprawie-rodzaju-zakresu-swiadczen-zapobiegawczych-diagnostycznych-leczniczych-rehabilitacyjnych-udzielanych-pielegniarke-polozna-samodzielnie-b/
9. http://oipip.opole.pl/wp-content/uploads/2014/04/poz_wykaz_swiadczen.pdf
10. Poznańska S., Pielęgniarstwo i jego istota. W: Podstawy pielęgniarstwa. T. I, Wyd. Czelej, Lublin 2004

Tekst pierwotnie ukazał się na stronie www.pielegniarkicyfrowe.pl