Działania systemowe w obszarze szczepień ochronnych

Pandemia m.in. przyspieszyła prace nad centralnym rejestrem osób zaszczepionych – na razie tylko przeciw COVID-19, ale można się spodziewać, że rozwiązanie zostanie rozszerzone na inne szczepienia i docelowo powstanie elektroniczna karta szczepień, scalona z Internetowym Kontem Pacjenta. Takie rozwiązanie funkcjonalnie ułatwiłoby przypominanie o szczepieniach, zarówno zalecanych, jak i obowiązkowych. Umożliwiłoby to weryfikację poziomu uodpornienia pacjenta przy każdym kontakcie z uprawnionymi pracownikami ochrony zdrowia. Ww. możliwości już są w widoczne w IKP oraz wykorzystywane. Rodzice, czy opiekunowie prawni, którzy mają „podpięte” dziecko do swojego konta, są informowani o zbliżającym się terminie obowiązkowego szczepienia. Takie systemy przypominające o potrzebie szczepienia są jednym z najskuteczniejszych metod podnoszenia wyszczepialności przeciw chorobom zakaźnym dorosłych.

W czasie pandemii zapadły również dwie fundamentalne dla procesu szczepień – choć na razie tylko przeciw COVID-19 – decyzje. Pierwsza, o dopuszczeniu do wykonywania szczepień przedstawicieli innych niż lekarze oraz pielęgniarki i położne, zawodów medycznych. Znowelizowane w styczniu 2021 roku przepisy pozwalają wykonywać szczepienia między innymi, farmaceutom, fizjoterapeutom
i higienistkom szkolnym, pod warunkiem odbycia koniecznego szkolenia. W marcu 2021 roku Sejm uczynił kolejny krok – minister zdrowia będzie mógł, w drodze rozporządzenia, dopuścić do kwalifikowania do szczepień inne zawody medyczne. To oznacza, że nie tylko lekarze, ale też pielęgniarki i położne, a być może również farmaceuci fizjoterapeuci, diagności laboratoryjni
i ratownicy medyczni, będą mogli przeprowadzać samodzielnie kwalifikację do szczepień. Wzorem innych krajów europejskich – szczepienia dorosłych powinni wykonywać farmaceuci w aptekach.

W przypadku szczepień w aptekach możliwe są różne warianty. Pacjent posiadający już wypisaną receptę, realizuje ją w aptece, gdzie proponowane jest również zrealizowanie usługi szczepienia, pod warunkiem, że kwalifikacja do szczepienia jest nadal ważna. W innym wariancie, bardziej rozszerzonym farmaceuta wydaje pacjentowi szczepionkę na podstawie wystawionej recepty a także może zaproponować pacjentowi wykonanie kwalifikacji do szczepienia oraz wykonania samego szczepienia w aptece. Jednak w tym przypadku niezbędny jest dostęp do elektronicznej dokumentacji medycznej pacjenta, gdzie fakt wykonania szczepienia musi być odnotowany. W wariancie najbardziej obszernym farmaceuta ma możliwość wystawienia recepty refundowanej. Wszystkie ww. działania mają na celu zwiększenie dostępności do szczepień ochronnych, zaszczepienie dużej populacji, a tym samym podniesienie wyszczepialności społeczeństwa.

W Krajowym Planie Odbudowy na lata 2021-2027 dużo miejsca zajmuje rozdział poświęcony zwiększeniu efektywności, dostępności i jakości systemu ochrony zdrowia poprzez zapewnienie wystarczających zasobów oraz przyspieszenie wdrażania usług e-zdrowia. Warto podkreślić, że obok rozwoju kadr systemu ochrony zdrowia oraz wzmocnienia potencjału uczelni medycznych, a także rozwoju badań naukowych i sektora farmaceutycznego ważne miejsce zajmuje rozwój publicznych usług cyfrowych. „W perspektywie strategicznej do 2030 r. planowany jest dalszy rozwój publicznych usług cyfrowych m.in. poprzez wdrożenie centralnej e-rejestracji, Elektronicznej Dokumentacji Medycznej, elektronicznej karty szczepień oraz rozwój i upowszechnienie istniejących rozwiązań – IKP, e-wizyty, e-skierowania”. Porozumienie na Rzecz Dobrych Praktyk w Szczepieniach w swoich działaniach będzie skupiać się na wdrożeniu ww. planów, tak aby przyniosły one pozytywny wymiar, zarówno dla pacjentów, jak i dla całego systemu ochrony zdrowia.

Więcej: www.szczepienia-ioz.pl

Partnerzy Porozumienia