Jak dużym wyzwaniem terapeutycznym jest oporna i nawrotowa ostra białaczka szpikowa?
Leczenie opornej nawrotowej ostrej białaczki szpikowej jest stale nierozwiązaną potrzebą medyczną, dlatego że rokowanie u chorych w nawrocie jest niestety złe. Warunkiem wydłużenia przeżycia jest uzyskanie drugiej całkowitej remisji, co już jest kłopotem, a następnie kwalifikacja chorego do allogenicznej transplantacji. I nawet pomimo tak agresywnego leczenia, wieloletnie przeżycia u tych chorych plasują się w przedziale 20-25 procent (chorzy przeżywają od 4 do 5 lat).
A jak zmienił się na przestrzeni ostatnich lat obraz diagnozowania i leczenia ostrej białaczki szpikowej, w tym z mutacją FLT3?
Żyjemy w bardzo ciekawych czasach, kiedy przechodzimy od ery chemioterapii standardowej, gdzie jeden rodzaj leczenia stosowany jest u wszystkich chorych na ostre białaczki szpikowe, do podejścia mocno spersonalizowanego. Mówimy tutaj o tak zwanej medycynie precyzyjnej, spersonalizowanej i dostosowanej do profilu genetycznego chorych. Obecność mutacji FLT3 u chorych na ostre białaczki zawsze wiąże się z niekorzystnym rokowaniem, zarówno de novo, a w przypadku nawrotu wyniki leczenia są bardzo złe. W ostatniej dekadzie w leczeniu ostrej białaczki szpikowej, zwłaszcza po wprowadzeniu nowych terapii celowanych mogących oddziaływać na różne szlaki sygnalizacyjne prowadzące do rozwoju ostrej białaczki szpikowej, dokonał się niewątpliwie ogromny przełom. I tu należy podkreślić wielką rolę inhibitorów kinazy FLT3. Dołączenie właśnie tych inhibitorów zarówno w pierwszej linii (jak midostaurynę), jak i na przykład zastosowanie tych inhibitorów w nawrotowej ostrej białaczce szpikowej radykalnie poprawiło rokowanie w tej grupie chorych.
Jak dziś wygląda wachlarz terapeutyczny w tej grupie chorych?
Wybór leczenia i możliwości terapeutyczne zależą od dwóch czynników: od wieku chorego, jego stanu ogólnego i chorób współistniejących. Chorzy młodzi w dobrym stanie ogólnym, tzw. chorzy fit, są kandydatami do intensywnego i agresywnego leczenia z intencją wyleczenia. U tych chorych w leczeniu indukujący, czyli w leczeniu pierwszej linii w celu uzyskania remisji, stosujemy intensywną chemioterapię w połączeniu z inhibitorem FLT3, właśnie z midostauryną, która jest zarejestrowana i dostępna w ramach programu lekowego. Natomiast dla chorych unfit, czyli tych, którzy nie kwalifikują się do standardowej chemioterapii, niestety nie mamy jeszcze zarejestrowanego inhibitora, którego moglibyśmy dołączyć do standardowego leczenia. W związku z czym dysponujemy tylko standardową opcją terapeutyczną wenetoklaks z azacytydyną. Już dzisiaj wiemy, że u tych chorych, też częściej niż w przeciętnej populacji po tym leczeniu, następują nawroty. Natomiast, w przypadku chorych z oporną nawrotową białaczką szpikową, mamy do dyspozycji inhibitor FLT3 drugiej generacji. Jest to gilteritinib, lek zarejestrowany do leczenia tej grupy chorych, co ciekawe, zarówno w populacji chorych fit jak i w grupie chorych unfit. Wyniki dużego, randomizowanego badania potwierdził, że monoterapia doustną formą inhibitora, właśnie gilteritinibem, wiąże się z wyższym odsetkiem remisji i dłuższym całkowitym przeżyciem, wyższym odsetkiem chorych, których możemy zakwalifikować i zaoferować im allogeniczną transplantację, w porównaniu do tych obu standardowych opcji terapeutycznych, czyli chemioterapii zarówno intensywnej jak i nie. Tak więc rzeczywiście mamy w tej chwili bardzo dobre narzędzie i z dużym powodzeniem stosujemy je w praktyce klinicznej.
