- W Polsce według danych GUS w 2018 roku zapalenie płuc było 4. najczęstszą przyczyną śmierci w populacji osób w wieku powyżej 65 roku życia (ok. 5% wszystkich zgonów).
- Główną przyczyną zachorowań na zapalenia płuc o ciężkim przebiegu są̨ pneumokoki.
- Pozaszpitalne zapalenia płuc (PZP) jest jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji osób dorosłych, dlatego też przyczynia się̨ do ponoszenia wysokich kosztów bezpośrednich związanych z leczeniem. Roczne wydatki w Europie ponoszone na hospitalizację osób z zapaleniem płuc/ostrym zakażeniem dolnych dróg oddechowych wynoszą ok. 2,5 mld euro. W Polsce hospitalizacje osób dorosłych to koszt ok 169 mln zł rocznie.
- Najnowsze rekomendacje i zalecenia towarzystw naukowych, a także ciał doradczych zaleca profilaktykę pnemokokowych PZP, w postaci szczepień ochronnych, jako priorytetową w grupach szczególnie podatnych na zachorowanie.
Bakteria S. pneumoniae jest najczęściej występującym czynnikiem etiologicznym zapalenia płuc, które może prowadzić do hospitalizacji, zaostrzenia chorób towarzyszących, a w niektórych przypadkach nawet do śmierci. Niemniej groźna dla osób dorosłych jest wywołana przez zakażenie pneumokokami inwazyjna choroba pneumokokowa, czyli zapalenia opon mózgowych, posocznica czy zapalenia płuc z bakteriemią. Inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP) występuje rzadziej niż zapalenie płuc, ale wiąże się z wysoką śmiertelnością i ryzykiem długoterminowych powikłań.
Pozaszpitalne zapalenie płuc (PZP), w tym o etiologii pneumokokowej wiąże się z dużym ryzykiem powikłań́, a także stanowi ryzyko śmierci. U chorych, którzy przeszli przez PZP obserwuje się zwiększone ryzyko hospitalizacji, zaostrzenie choroby podstawowej, zwiększone ryzyko choroby sercowo-naczyniowej (zarówno wśród osób, które chorowały jak i osób u których choroba nie występowała wcześniej). Wysokie jest także prawdopodobieństwo wystąpienia ponownego epizodu PZP, a co za tym idzie także hospitalizacji i obniżonej jakości życia.
Według danych NFZ tylko w 2019 roku z powodu PZP 384,3 tys. osób dorosłych było leczonych ambulatoryjnie, a 54,9 tys. hospitalizowano. Niemal co 10. hospitalizowana osoba zmarła (7,5 tys.), z czego większość to były osoby po 65 roku życia. Hospitalizowani z powodu PZP dorośli byli najczęściej obciążeni innymi chorobami – najwięcej chorobami układu krążenia (głownie nadciśnieniem tętniczym − 43%), cukrzycą (18,5%) oraz innymi chorobami płuc (16%).
PZP jest jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji osób dorosłych, dlatego też przyczynia się̨ do ponoszenia wysokich kosztów bezpośrednich związanych z leczeniem. Roczne wydatki w Europie ponoszone na hospitalizację osób z zapaleniem płuc/ostrym zakażeniem dolnych dróg oddechowych wynoszą ok. 2,5 mld euro. W Polsce hospitalizacje osób dorosłych to koszt ok 169 mln zł rocznie.
Podobnie jak w przypadku dzieci zalecaną formą profilaktyki zakażenia tą groźną bakterią, stanowią szczepienia. Dla osób dorosłych dostępne są skuteczne szczepienia, które chronią przed inwazyjną chorobą pneumokokową oraz pneumokokowym zapaleniem płuc. Szczepionka polisacharydowa starszego typu wymaga powtarzania jej podania, szczepionka skoniugowana jest jednodawkowa. Szczepionkę przeciw pneumokokom można podawać razem ze szczepionką przeciw grypie, a także w każdym innym dniu przed lub po szczepieniu przeciw COVID-19.
Profilaktyka zakażeń pneumokokowych w postaci szczepień ochronnych, u osób dorosłych powyżej 50. roku życia oraz w grupach o podwyższonym ryzyku zakażenia pneumokokami jest rekomendowana przez liczne towarzystwa naukowe i ciała doradcze ds. szczepień, a także Program Szczepień Ochronnych na 2021 rok. Szczególnie w dobie pandemii COVID-19, kiedy istotna jest profilaktyka chorób układu oddechowego, szczepienia przeciwko pneumokokom są zalecane jako priorytetowe w grupach szczególnie podatnych na zachorowanie, w tym wśród osób po 60. roku życia i przewlekle chorych.
Większość́ analiz ekonomicznych wskazuje, że szczepienie populacji dorosłych powyżej 65 roku życia oraz dorosłych z czynnikami ryzyka zakażenia S. pneumoniae, jakim są m.in. choroby przewlekłe jest opłacalne ekonomiczne. Każdy uniknięty przypadek zakażenia pneumokokowego u dorosłych oznacza zmniejszone wydatki ponoszone na hospitalizacje i porady związane z leczeniem przede wszystkim PZP. Szczepienie dorosłych przeciw pneumokokom wpływa również̇ na ograniczenie stosowania antybiotyków, kosztów ponoszonych przez pacjentów i płatnika na ich zakup oraz jednocześnie zmniejsza postępujące zjawisko antybiotykoodporności.
W obliczu szybko starzejącego się̨ społeczeństwa zakażenia pneumokokowe i związane z nimi powikłania będą̨ coraz częstszym problemem zdrowotnym w Polsce i w Europie. W tym kontekście coraz bardziej priorytetowe będzie zachowanie jak najdłuższej sprawności i dobrego zdrowia w starszym wieku, dlatego też coraz częściej strategie zdrowia publicznego będą się koncentrować́ na zapobieganiu chorób, które można uniknąć chociażby poprzez szczepienia.
Obecnie szczepienia przeciw pneumokokom u dorosłych są̨ refundowane w 45 państwach na świecie, w tym w 21 państwach europejskich. W Polsce szczepienia przeciw pneumokokom w grupie osób dorosłych szczególnie narażonych na zachorowanie na pneumokokowe zapalenie płuc nie jest jeszcze refundowane. W czerwcu b.r. AOTMiT wydała pozytywną rekomendacje w sprawie objęcia refundacją skoniugowanej szczepionki przeciw pneumokokom we wskazaniu: profilaktyka osób powyżej 65 r.ż. ze zwiększonym (umiarkowanym do wysokiego) ryzykiem choroby pneumokokowej.
Raport: TU
Źródło: mat. prasowe
