Jak dostępność esketaminy w programie lekowym sytuuje Polskę na tle standardów europejskich?
Esketamina w postaci donosowej, we wskazaniu depresji lekoopornej, jest dostępna już w kilku krajach Unii Europejskiej, ale musimy się pochwalić tym, że Polska jest w czołówce krajów, w powstał program lekowy lub lek jest refundowany. Bardzo nas to cieszy, bo zwykle było tak, że w Polsce nowoczesne cząsteczki stosowane w psychiatrii były dostępne, ale zwykle dość długo były drogie, a refundacja następowała dopiero wówczas, gdy już byliśmy jednym z ostatnich krajów, w których dostępności w formie ryczałtu nie było.
Leczenie depresji lekoopornej stanowi niewątpliwie bardzo duże wyzwanie dla lekarzy. Jak zmienia się ta dzięki dostępności tego preparatu?
W przypadku depresji lekoopornej pacjent cierpi na umiarkowanie nasilony lub ciężki epizod depresyjny od kilku miesięcy, więc można sobie wyobrazić, jak dużym obciążeniem jest to dla pełnienia jego ról społecznych, o ile w ogóle jeszcze je pełni. Jeśli zastosujemy ten schemat leczenia i dodamy esketaminę do stosowanych leków przeciwdepresyjnych, to mamy szansę, że 40 proc. pacjentów uda się pomóc. Optymizm u nas jest więc dość duży, tym bardziej, że lek ten jest już dostępny, ale bardzo drogi w przypadku pełnej odpłatności. Cieszymy się, że jest ta nowa cząsteczka i warto też zaznaczyć, że jest to pierwszy program lekowy w polskiej psychiatrii.
Jeśli mówimy o tym leku, to mówimy o zupełnie innym sposobie podania, niż w przypadku innych leków przeciwdepresyjnych, ale też pewnie o innym mechanizmie działania.
Esketamina rzeczywiście ma zupełnie inny mechanizm działania, niż klasycznie stosowane dotąd leki przeciwdepresyjne, które działały w różnych punktach układu monoamin: dopaminy, serotoniny czy noradrenaliny. Esketamina działa na przekaźnictwo NMDA, czyli zwiększa ilość glutaminianu, poprawia przekaźnictwo w tych rejonach mózgu, które są odpowiedzialne za regulację nastroju i dzięki temu poprawia synaptogenezę lub powoduje, że ta syna patogeneza pojawia się. Co jest istotne – sama esketamina podana u pacjenta przy pierwszym epizodzie depresji w monoterapii jako pierwszy lek nie zadziała przeciwdepresyjnie. Ten lek działa tylko wówczas, kiedy stosujemy go jednocześnie z lekami przeciwdepresyjnymi. Warto zaznaczyć, że sposób podania jest też innowacyjny, ponieważ lek ten podaje się w postaci donosowej inhalacji.
Dlaczego tak ważne jest to, by pacjenci mieli dostęp do jak najszerszej gamy nowoczesnych?
Jeśli mówimy o nowoczesnym leczeniu w psychiatrii, to w latach 50. ubiegłego wieku pojawiły się pierwsze klasyczne neuroleptyki. Następnie, pod koniec lat osiemdziesiątych pojawiły się nowe leki przeciwdepresyjne z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, następnie atypowe neuroleptyki i różne modyfikacje tych leków. Teraz mamy pierwszy od wielu lat przełom w postrzeganiu patofizjologii depresji, który jest wynikiem badań mózgu i właśnie dlatego jest to tak istotne.
Program lekowy w depresji lekoopornej będzie dostępny dla pacjentów od 1 lipca.
