SMA: kropka nad "i" przed Światowym Dniem Chorób Rzadkich

• Prezes AOTMiT pozytywnie zaopiniował włączenie badania w kierunku rdzeniowego zaniku mięśni do obowiązkowych badań przesiewowych.
• Po 4,8 latach nieprzerwanej terapii lekiem nusinersen przed wystąpieniem pierwszych objawów 100 procent dzieci pozostaje przy życiu i żadne nie wymaga ciągłego wspomagania oddychania.
• Pacjenci czują się coraz lepiej i czynią postępy w poprawie funkcji motorycznych w porównaniu z naturalnym przebiegiem choroby.
• Badanie NURTURE zostało niedawno rozszerzone, aby ocenić skuteczność i bezpieczeństwo leku nusinersen w dłuższym czasie – do ósmego roku życia.

SMA to rzadka choroba genetyczna, która nieleczona prawadzi do niepełnosprawności i śmierci. W przeddzień Światowego Dnia Chorób Rzadkich Fundacja SMA ogłosiła radosną nowinę: Będzie przesiew!!! Jest pozytywna opinia prezesa AOTMiT.

Po zapoznaniu się z opinią Rady Przejrzystości prezes Agencji pozytywnie zaopiniował zmianę projektu programu polityki zdrowotnej „Program badań przesiewowych noworodków w Rzeczpospolitej Polskiej na lata 2019-2022” polegającą na dodaniu panelu badań przesiewowych o badanie w kierunku rdzeniowego zaniku mięśni (SMA) w zaproponowanym brzmieniu.

Jak czytamy na stronie Fundacji, to "kolejny wielki krok w kierunku całkowitego pokonania SMA!". Pierwszym krokiem był program lekowy dla chorych na rdzeniowy zanik mięśni, który w ocenie pacjentów, ich bliskich i klinicystów okazał się wielkim sukcesem. Właśnie ukazały się dane z najdłuższego badania z udziałem pacjentów przedobjawowych z rdzeniowym zanikiem mięśni (SMA).

Niemowlęta, u których poprzez wykonanie badań genetycznych zdiagnozowano SMA, wcześnie rozpoczęto i kontynuowano (średnio przez 4,8 lat) terapię lekiem nusinersen – czują się coraz lepiej i czynią postępy w poprawie funkcji motorycznych w porównaniu z naturalnym przebiegiem choroby – wynika z danych z badania NURTURE.

Nowe dane obejmują rok dodatkowej obserwacji uczestników badania NURTURE. Do lutego 2020 r. wszyscy pacjenci objęci leczeniem (n=25; średni wiek – 3,8 roku) pozostawali przy życiu i nie wymagali ciągłego wspomagania oddychania, podczas gdy większość nieleczonych dzieci z SMA typu 1 przeważnie nie dożywa drugich urodzin. Dzieci leczone, które osiągnęły odpowiedni stopień rozwoju motorycznego – umiejętność samodzielnego chodzenia (wiele z nich w podobnym wieku co ich rówieśnicy), zachowały ją aż do końca badania.

– Wpływ wcześnie rozpoczętej i kontynuowanej terapii lekiem nusinersen na te niemowlęta i ich rodziny robi wrażenie. Miałam ten niezwykły zaszczyt, że mogłam obserwować, jak wyrastają na aktywne dzieci, z których wiele czyni takie same postępy w rozwoju motorycznym jak ich rówieśnicy bez SMA – powiedziała dr Kathryn Swoboda, szefowa katedry neurogenetyki ufundowanej przez Katherine B. Sims i dyrektor programu neurogenetycznego w Massachusetts General Hospital. – Nowe wyniki badania NURTURE potwierdzają nieustanne znaczące korzyści zarówno z szybkiej diagnozy, jak i wcześnie rozpoczętego i kontynuowanego przez dłuższy czas leczenia lekiem nusinersen – dodała dr Swoboda.

NURTURE to trwające, otwarte badanie II fazy, obejmujące 25 pacjentów przedobjawowych z genetycznie zdiagnozowanym SMA (którzy najprawdopodobniej zachorują na SMA typu 1 lub 2), a którym pierwszą dawkę leku nusinersen podano przed 6. tygodniem życia. Badanie zostało wydłużone o kolejne 3 lata, co pozwoli firmie Biogen na ocenę skuteczności i bezpieczeństwa leku nusinersen przez 8 lat życia pacjentów oraz na rozszerzenie wiedzy na temat wczesnego rozpoczęcia terapii.

Dodatkowe wyniki ze zaktualizowanej analizy okresowej (luty 2020) potwierdzają, że:

• Wszyscy uczestnicy badania, którzy wcześniej byli w stanie chodzić ze wsparciem (92 procent) lub samodzielnie (88 procent), utrzymali tę zdolność przez kolejnych 11 miesięcy od ostatniej daty odcięcia danych.
• W 11-miesięcznym okresie obserwacji jedno dziecko zyskało umiejętność chodzenia ze wsparciem, zwiększając odsetek takich uczestników do 96 procent, zwiększając tym samym maksymalny wynik w skali CHOP-INTEND (Children’s Hospital of Pennsylvania Infant Test of Neuromuscular Disorders) oraz całkowitą liczbę uczestników badania, którzy osiągnęli maksymalny wynik, do 21 z ogólnej liczby 25 (84 procent).
• U pacjentów z dwoma kopiami genu SMN2 zaobserwowano stabilizację lub poprawę wyników na skali oceny czynności ruchowych (HFMSE – Hammersmith Functional Motor Scale Expanded), co jest nietypowe dla naturalnego przebiegu choroby.
• Lek nusinersen jest dobrze tolerowany i w czasie całego okresu rozszerzonej obserwacji nie odnotowano żadnych nowych doniesień co do jego bezpieczeństwa. Żadne z dzieci nie przerwało uczestnictwa w badaniu z powodu działań niepożądanych związanych z leczeniem.

Nusinersen jest pierwszym lekiem zarejestrowanym do stosowania u niemowląt, dzieci i osób dorosłych z rdzeniowym zanikiem mięśni (SMA), zatwierdzonym w ponad 40 krajach. Do 31 marca 2020 r. poddano terapii lekiem nusinersen ponad 10 000 osób. Jest to jedyny lek na SMA, który zapewnia istotne rezultaty w codziennej praktyce klinicznej oraz wykazuje skuteczność potwierdzoną dowodami klinicznymi, zebranymi wśród pacjentów ze zróżnicowanych populacji.

Działanie leku jest ukierunkowane na podstawową przyczynę choroby i polega na zwiększaniu ilości pełnowartościowego białka warunkującego przeżycie neuronów ruchowych (SMN); białko to odgrywa podstawową rolę w utrzymaniu neuronów ruchowych w dobrym stanie. Podaje się go w formie iniekcji dokanałowej do płynu mózgowo-rdzeniowego, w którym znajdują się neurony ruchowe, po to, żeby leczenia docierało do miejsca, gdzie zaczyna się choroba.

Dla leku nusinersen uzyskano zbiór danych klinicznych z grupy około 300 pacjentów należących do różnych populacji. Dane te wykazują korzystny stosunek korzyści do ryzyka. Lek nusinersen był oceniany w dwóch randomizowanych, podwójnie ślepych, kontrolowanych badaniach w grupie pozorowanej, obejmujących niemowlęta z SMA oraz osoby z późniejszym początkiem SMA (odpowiednio ENDEAR i CHERISH). Dane z tych badań poparto badaniami otwartymi, które obejmowały niemowlęta, u których nie wystąpiły jeszcze objawy (NURTURE), osoby z późniejszym początkiem choroby (CS2/CS12) oraz badaniem rozszerzonym osób, które wcześniej uczestniczyły w programie badań klinicznych (SHINE).

Piśmiennictwo:

1. De Vivo DC, Bertini E, Swoboda KJ, et al. Nusinersen initiated in infants during the presymptomatic stage of spinal muscular atrophy: Okresowe wyniki dotyczące skuteczności i bezpieczeństwa z II fazy badania NURTURE. Neuromuscul Disord. 2019;29(11):842–856. doi:10.1016/j.nmd.2019.09.007.
2. Dane uzyskane z badań pacjentów leczonych komercyjnie, pacjentów leczonych w ramach programów tzw. wczesnego dostępu oraz uczestników badań klinicznych na dzień 31 marca 2020 r.
3. Finkel R, Chiriboga C, Vajsar J, et al. Treatment of infantile-onset spinal muscular atrophy with nusinersen: a phase 2, open-label, dose-escalation study. Lancet. 2016;388(10063):3017–3026.
4. Darras B, Markowitz J, Monani U, De Vivo D. Chapter 8 – Spinal Muscular Atrophies. W: Vivo BTD, ed. Neuromuscular Disorders of Infancy, Childhood, and Adolescence (Wydanie drugie). San Diego: Academic Press 2015;117–145.

Źródło: Mat. prasowe