Krótkowzroczność (myopia) – dobre widzenie bliży, niewyraźne widzenie dali
Najbardziej powszechna wada wzroku to krótkowzroczność. Obecnie doświadcza jej nawet 22 proc. populacji światowej. W zależności od regionu, na krótkowzroczność cierpi od 15 do 49 proc. wszystkich dorosłych.
Myopia charakteryzuje się trudnościami w wyraźnym widzeniu obiektów znajdujących się w oddali. Osoby dotknięte tą przypadłością często mrużą oczy, aby lepiej widzieć, skarżą się na bóle głowy oraz zmęczenie oczu.
Przyczyną myopii najczęściej jest wydłużona gałka oczna. W wyniku nieprawidłowej budowy oka, promienie świetlne skupiają się przed siatkówką, zamiast na niej. Niekiedy również jest to zbyt duża moc optyczna rogówki lub soczewki – nadmierne załamywanie światła przez elementy optyczne oka prowadzi do nieprawidłowego ogniskowania obrazu.
Typowymi objawami krótkowzroczności jest niewyraźne widzenie daleko położonych obiektów, mrużenie oczu i ich zmęczenie oraz bóle głowy.
Krótkowzroczność można sprawnie korygować poprzez dobranie odpowiednich okularów korekcyjnych z soczewkami rozpraszającymi (tzw. minusowymi) lub soczewek kontaktowych. U osób po 21 roku życia możliwe jest także przeprowadzenie operacji laserowej korekcji wzroku, jeśli nie występują ku temu zdrowotne przeciwwskazania.
Dalekowzroczność (hyperopia) – dobre widzenie na odległość, niewyraźne widzenie bliży
Dalekowzroczność to kolejna typowa wada wzroku, która jest przeciwieństwem krótkowzroczności. Osoby z tą przypadłością mają trudności z wyraźnym widzeniem obiektów znajdujących się blisko, np. podczas czytania. Chociaż jest stosunkowo powszechna, dotyka maksymalnie do 10 proc. populacji światowej.
Przyczyną hyperopii jest skrócona gałka oczna – promienie świetlne skupiają się za siatkówką. Niewystarczające załamywanie światła uniemożliwia prawidłowe ogniskowanie obrazu, przez co jest on rozmyty i niewyraźny.
Objawem dalekowzroczności jest problem z wyraźnym postrzeganiem przedmiotów znajdujących się w zasięgu ręki, bóle głowy pojawiające się np. podczas czytania, pisania czy precyzyjnych czynności oraz zmęczenie oczu.
Hyperopię można skutecznie korygować za pomocą okularów korekcyjnych z soczewkami skupiającymi (tzw. plusowymi), ale również soczewek kontaktowych. Pacjenci mogą poddać się laserowej korekcji wzroku po konsultacji z chirurgami okulistyki.
Astygmatyzm — zniekształcony obraz
Astygmatyzm to wada wzroku, w której rogówka lub soczewka oka ma nieregularny kształt, przypominający piłkę do rugby. To powoduje, że światło załamuje się w różnym stopniu w różnych płaszczyznach, co skutkuje niewyraźnym widzeniem zarówno bliskich, jak i dalekich obiektów. Wada ta ma często podłoże genetyczne, jednak bywa również następstwem urazów oka lub chorób rogówki.
Typowymi objawami astygmatyzmu jest niewyraźne, zniekształcone widzenie, np. zaokrąglenie linii prostych. Mogą pojawiać się bóle głowy oraz zmęczenie oczu przy każdej czynności — od czytania po prowadzenie samochodu.
Astygmatyzmowi często towarzyszy również daleko lub krótkowzroczność. Wadę wzroku można korygować poprzez odpowiednie dopasowanie okularów korekcyjnych z soczewkami cylindrycznymi (oraz plusowymi i minusowymi, jeśli zachodzi taka potrzeba). Jeśli pacjent chce korzystać z soczewek kontaktowych, dobierane są dla niego soczewki kontaktowe toryczne. Podobnie jak w przypadku pozostałych wad wzroku, możliwa jest laserowa korekcja.
Prezbiopia (starczowzroczność)
Prezbiopia to naturalny proces starzenia się oka, który dotyka większość osób po 40. roku życia. Polega na stopniowym osłabieniu zdolności akomodacji oka, czyli umiejętności zmiany kształtu soczewki, aby wyraźnie widzieć obiekty w różnych odległościach.
Przyczyną jest utrata elastyczności soczewki, która jest naturalnym następstwem starzenia się organizmu. Wraz z wiekiem soczewka staje się sztywniejsza i mniej podatna na zmiany kształtu.
Do objawów zalicza się trudności z czytaniem drobnego druku, konieczność odsuwania od siebie tekstu, aby go lepiej widzieć oraz zmęczenie oczu po precyzyjnych czynnościach.
Prezbiopię koryguje się poprzez dobieranie odpowiednich soczewek progresywnych - zarówno tradycyjnych, jak i kontaktowych. Jeśli nie istnieją przeciwwskazania, można poddać się operacji korekcji wzroku.
Inne często spotykane wady wzroku
Oprócz wymienionych powyżej, istnieje wiele innych wad wzroku. Do najczęściej spotykanych zalicza się zespół suchego oka, zaćmę, jaskrę czy zwyrodnienie plamki żółtej.
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów ze strony narządu wzroku, należy niezwłocznie skonsultować się z okulistą. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie wad wzroku może zapobiec poważnym powikłaniom i zapewnić komfort widzenia przez wiele lat. Warto też wiedzieć, że wprowadzanie odpowiednich metod korekcji wad wzroku nie tylko poprawia komfort na co dzień, ale też spowalnia ich pogłębianie się. W przypadku takich chorób jak zaćma czy jaskra, wczesny kontakt z okulistą może wręcz uratować pacjenta przed całkowitą utratą wzroku.
Pamiętajmy, że regularne badania kontrolne u okulisty są niezbędne dla utrzymania zdrowia oczu. Dbajmy o nasz wzrok, bo dzięki niemu możemy cieszyć się pięknem i różnorodnością świata.
Bibliografia:
- Myopia: A close look at efforts to turn back a growing problem, National Eye Institute, dostęp za www.nei.nih.gov dn. 5 czerwca 2024.
- Hyperopia: a meta-analysis of prevalence and a review of associated factors among school-aged children,National Library of Medicine, BMC Ophthalmol, dostęp dn. 5 czerwca 2024.
- Presbyopia: prevalence, impact, and interventions, Ilesh Patel w: Community Eye Health, dostęp za www.ncbi.nim.nih.gov dn. 5 czerwca 2024.
- Epidemiology and Burden of Astigmatism: A Systematic Literature Review, Jun Zhang w: Optom Vision Science, dostęp za National Library of Medicine dn. 5 czerwca 2024.
