Podczas debaty Porozumienia na Rzecz Dobrych Praktyk w Szczepieniach z udziałem: prof. Teresy Jackowskiej, konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii, dr hab. n. med. Ernesta Kuchara, przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Wakcynologii, prof. Adama Antczaka z Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, dr. Michała Sutkowskiego, rzecznika prasowego KLRwP, prezesa Warszawskich Lekarzy rodzinnych Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce oraz dr n. med. Grażyny Cholewińskiej-Szymańskiej, mazowieckiego konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie chorób zakaźnych dyskutowano w jaki sposób zapewnić optymalną ochronę przeciw pneumokokom dla osób dorosłych z grup ryzyka oraz w populacji dzieci i młodzieży.
- Powszechne, obowiązkowe szczepienia dzieci przeciw pneumokokom wprowadzono do Programu Szczepień Ochronnych w Polsce w 2017 roku i obejmują dzieci do 5 roku życia.
- Streptococcus pneumoniae powodują nie tylko postać inwazyjną, jak ciężkie zapalenie płuc z wysięgiem do opłucnej, zapalenie opon rdzeniowo-mózgowych, obecność bakterii w krwi, ale również powodują zapalenie płuc bez postaci ww. inwazyjności oraz zapalenie uszu.
- Niektóre samorządy wprowadziły szczepienia przeciw pnenumokokom zanim ww. szczepienie zostały wprowadzone do PSO.
- Dane Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN) pokazują, że mamy zachorowania wywołane Streptococcus pneumoniae wśród dzieci do 5 r. ż. oraz wśród osób dorosłych we wszystkich grupach wiekowych, ale z różnym natężeniem.
- Dane KOROUN pokazują również, jaki jest rozkład serotypów u dzieci poniżej 5 r.ż., jaki u osób dorosłych. Szczepiąc dzieci, korzystają na tym osoby dorosłe.
- Najczęstszym serotypem odpowiedzialnym za zachorowania i zgony jest serotyp 3 oraz 19A i 19F. Obecnie na rynku mamy dwie szczepionki PC10 zarejestrowaną dla dzieci do 5 r.ż. oraz PCV13, która zawiera 13 serotypów. Obecnie rejestracja szczepionki PCV 13 nie ma górnej granicy wiekowej. Wiele krajów wprowadziło szczepienie dla dzieci do 19 r.ż..
- W Polsce szczepimy szczepionką PCV 10 i nie mamy szerokiego pokrycia do serotypów 3, 19A, a te serotypy są odpowiedzialne za inwazyjną chorobę pneumokokową oraz zgony.
- Obecnie dzieci do 19 r.ż. z grup ryzyka powinny otrzymać szczepionkę trzynastowalentną, a po 5 latach kolejną dawkę szczepionki polisacharydowej.
- Kolejną grupą osób z grup ryzyka są dzieci i dorośli bez zaburzeń odporności, cierpiące na cukrzycę, z zaburzeniami serca. Bez względu na wiek ww. osoby powinny być zaszczepione szczepionka PCV13.
- Zmiany jakie powinny być wprowadzone w PSO, to objęcie szczepieniem PCV 13 dzieci do 5 r.ż. oraz wszystkie dzieci urodzone przedwcześnie.
- Obecna pandemia stała się czynnikiem sprawczym korzystnych zmian. Powstał centralny rejestr szczepień. Odsetek wyszczepień jest miernikiem jakości opieki zdrowotnej.
- Powszechne szczepienia przeciw pneumokokom zostały wprowadzone w Polsce dosyć późno, gdzie oprócz niskiej świadomości nt. szczepień dochodzi dodatkowo bariera kosztów.
- Należy zrobić wszystko, aby szczepienia były refundowane.
- Szczepienia w grupach ryzyka są najbardziej opłacalne z punktu widzenia zdrowia publicznego. Prawdopodobieństwo, że dojdzie do choroby, której możemy uniknąć, w grupie ryzyka jest kilkadziesiąt razy większe, niż w ogólnej populacji.
- Jesteśmy u progu wejścia szczepionki piętnastowalentnej. W USA za chwilę będzie dostępna dwudziestowalentna. W Polsce te zmiany też nastąpią.
- To co się udało to, to wprowadzenie zmian, że inne grupy zawodowe uzyskały prawo do wykonywania szczepień.
- W każdej infekcji, czy to bakteryjnej, czy wirusowej, najbardziej narażone są populacje ze zmniejszoną wydolnością układu immunologicznego. W przypadku pneumokoków grupą krytyczną są osoby powyżej 50 r.ż.. Dodatkowo w grupach ryzyka są osoby z chorobami towarzyszącymi, zarówno w obszarze układu oddechowego, jaki i pacjenci z niewydolnością serca, cierpiące na cukrzycę, z chorobami hematologicznymi, reumatologicznymi, czy HIV.
- Program szczepień dla ww. osób z obniżoną odpornością powinien być rozpisany osobno.
- Szczególną uwagę trzeba zwrócić również na osoby powyżej 75 r. ż. u których ilość chorób współtowarzyszących jest wysoki.
- Wśród dodatkowych czynników ryzyka należy wymienić nieprawidłowe nawyki jak palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu.
- Osoby powyżej 75 r.ż. oraz z ww. grup ryzyka powinny być szczepione szczepionką PCV13 w celu wyeliminowania serotypów odpowiedzialnych za ciężkie zachorowania.
- W Polsce rocznie mamy ponad 600 tys. przypadków zapalenia płuc, z czego większość to pneumokokowe zapalenie płuc (PZP), a ok 180 tys. to chorzy w wieku 65+ z obciążeniami dodatkowymi.
- Grupa osób dorosłych powinna być w centrum zainteresowania Ministerstwa Zdrowia.
- Hiszpania i Holandia w czasie pandemii udostępniły bezpłatne szczepienia przeciw pneumokokom i grypie wśród seniorów. W Polsce szczepienia osób dorosłych to nadal abstrakcja.
- Obecnie priorytetem jest uzyskanie refundacji wśród niektórych grup, co się proceduje. W Ministerstwie Zdrowia jest pozytywne nastawienie odnośnie refundacji aptecznej w przypadku pneumokoków w wybranych grupach ryzyka.
- Zdecydowanie więcej należy mówić o korzyściach zdrowotnych. W przypadku chorych cierpiących na drobnokomórkowego raka płuca, podanie szczepionki przeciw pneumokokom może przedłużyć ich życie.
- Systemowym rozwiązaniem może być podanie szczepionki przeciw pneumokokom, kiedy pacjent jest wypisywany ze szpitala. Takie praktyki funkcjonują w wielu krajach. Do tej pory nie stworzono systemu współfinansowania, co mogłoby być opłacalne.
- Proces podawania szczepień w aptekach jest mocno zaawansowany.
- W Polsce mamy kilkadziesiąt tys. aptekarzy, dobrze wyszkolonych farmaceutów, którzy mogą zakwalifikować pacjenta do szczepienia oraz wykonać je w aptece. Szczepienie w aptece przeciw pneumokokom i grypie może znacznie podnieść poziom wyszczepialności.
- Trzeba podnieść świadomość w obszarze szczepień. Kluczowa jest również refundacja.
- Brak edukacji zdrowotnej powoduje, że ta “kultura medyczna” jest na bardzo niskim poziomie. Wiedza wśród pacjentów nt potrzeby szczepień przeciw pneumokokom jest niewielka.
- Poza kampanią edukacyjną i informacyjną, sam pacjent musi chcieć być zdrowy i postawić na profilaktykę. Pacjenta trzeba uświadomić na różne sposoby. Pacjent nawet onkologicznie chory mógłby żyć, a umiera w szpitalu z powodu pneumokokowego zapalenia płuc.
Więcej: www.szczepienia-ioz.pl
Śledź nas na kanałach social media:
