Do tej pory jedyną znaną konsekwencją przebycia przez dzieci zakażenia Covid-19 był PIMS, czyli ostry i potencjalnie groźny uogólniony zespół zapalny, spowodowany dysregulacją immunologiczną mogący prowadzić do powikłań sercowych. Objawy pod postacią przede wszystkim wysokiej gorączki, objawów uszkodzenia co najmniej dwóch narządów lub układów oraz wysokich wykładników laboratoryjnych stanu zapalnego występowały ok. 4 tyg. po objawowym lub bezobjawowym zakażeniu u dzieci w wieku średnio 8-9 r.ż, przede wszystkim u chłopców.
Zastosowanie skutecznego leczenia pozwalało na szybki powrót do zdrowia u większości pacjentów , chociaż ok.10% wymagało hospitalizacji w oddziale intensywnej terapii.
Dzisiaj w kontekście Covid-19 u dzieci oraz częściej mówi się o long-covid, jest to również bardzo poważny i trudny diagnostycznie problem. Wg danych zarówno amerykańskich jak i przeprowadzonych w krajach europejskich wynika, że long-covid może dotyczyć od 4-5 % do nawet 30% dzieci ok 4-12 tyg. po przebytym zakażeniu, częściej występuje u dziewczynek w wieku 12.-16. r.ż.
Już w marcu 2022 zostały opublikowane w Stanach Zjednoczonych wytyczne dotyczące przebiegu i leczenia następstw po przebyciu zakażenia Covid-19 u dzieci - PASC (post-acute sequelae of SARS-CoV-2 infection). Nie określono jednakże definicji PASC oraz czasu trwania objawów klinicznych. Najczęściej u dzieci występują objawy ogólnoustrojowe – zmęczenie, bezsenność, ze strony układu nerwowego - bóle i zawroty głowy, objawy poznawcze pod postacią trudności w koncentracji, zaburzeń pamięci , gorszych wyników w nauce. Ponadto mogą występować objawy ze strony układu oddechowego (duszność, kaszel) czy układu krążenie (ból w klatce piersiowej, nietolerancja wysiłku, kołatanie serca wymagają konsultacji specjalistycznych.
Ze względu na heterogenność objawów klinicznych oraz nie zawsze możliwość potwierdzenia zakażenia, konieczna jest szeroka diagnostyka różnicowa w celu wykluczenia przyczyn organicznych. Przydatna jest znajomość objawów ostrzegawczych tzw. czerwonych flag takich jak stany gorączkowe, utrata masy ciała, regres rozwojowy, bóle głowy nad ranem, przewlekły kaszel, zapalenie stawów czy powiększenie wątroby i śledziony.
Kolejnym zagadnieniem jest nagły wzrost zachorowań u małych dzieci na ostre zapalenie wątroby o nieznanej etiologii, przede wszystkim w Wielkiej Brytanii w pierwszej połowie 2022 roku.
Przypuszcza się , że uszkodzenie wątroby mogło wystąpić ma skutek nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej. Przeanalizowano również dzieci pod kątem przebiegu zakażenia Covid-19. Badania wykazały , że u 60% dzieci do 5. r.ż wystąpienie choroby było poprzedzone infekcją Covid-19 w okresie do 8 tyg. Jednak dotychczas nie udowodniono związku z infekcją Covid -19.
Tekst powstał na podstawie rozmowy z prof. dr hab. n. med. Urszulą Grzybowską-Chlebowczyk kierownik Kliniki Pediatrii Katedry Pediatrii Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, specjalistką w zakresie pediatrii, gastroenterologii i gastroenterologii dziecięcej.
inf pras SUM
