W 2015 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych ustanowiła dzień 11 lutego Międzynarodowym Dniem Kobiet i Dziewcząt w Nauce, aby zachęcić kobiety do częstszego wybierania kierunków kształcenia związanych z nauką, technologią, inżynierią i matematyką (razem często określanych jako tzw. STEM).
Kobiety stanowią zdecydowaną większość (70–80%) pracowników służby zdrowia w Europie. A region Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej może się poszczycić najwyższym spośród krajów rozwiniętych wskaźnikiem kobiet-lekarzy. W krajach Grupy Wyszehradzkiej, czy krajach bałtyckich, a także w Słowenii i Portugalii większość lekarzy to kobiety - znacznie powyżej średniej OECD, wynoszącej 49%.
Chociaż doświadczenia zawodowe kobiet-lekarzy mogą je predestynować do wprowadzania innowacyjnych zmian w sektorze ochrony zdrowia, ich dokonaniom w dziedzinie przedsiębiorczości poświęca się mniej uwagi niż dzieje się to w przypadku mężczyzn. Przynajmniej tak było dotychczas. Jednak z analiz EIT Health z ostatnich lat wynika, że nastąpił wzrost liczby kobiet-przedsiębiorców w sektorze innowacji w medycynie i ochronie zdrowia.
– Im częściej będziemy nagłaśniać historie drogi do sukcesu innowatorek, badaczek, start-uperek, tym większa szansa, że w ich ślady pójdą kolejne kobiety. Budowanie społeczności gotowej otwarcie rozmawiać o błędach, wnioskach, najlepszych praktykach może być bezcenne – mówi Monika Toth mówi Monika Toth, dyrektor Regionalnego Programu Innowacji (RIS) w EIT Health InnoStars.
Wśród międzynarodowej społeczności EIT Health jest coraz więcej tego typu oddolnych działań i start-uperek gotowych dzielić się swoimi doświadczeniami. Należy do nich Joana Melo, młoda start-uperka z Portugalii. Prowadzona przez nią firma NU-RISE skupia się na innowacyjnych rozwiązaniach poprawiających bezpieczeństwo i precyzję radioterapii. Z kolei jej rodaczka Joana Paiva jest współzałożycielką i szefową ds. technologii iLof. Wykorzystując biofotonikę i sztuczną inteligencję, Joana razem z zespołem opracowuje nieinwazyjne rozwiązania mające zastosowanie w badaniach przesiewowych pacjentów z chorobą Alzheimera w celu efektywniejszego typowania ich do testów klinicznych. W 2020 roku Joana Paiva znalazła się na liście Forbes 30 Under 30 Europe w kategorii Science & Healthcare.
W 2021 na liście 100 najbardziej wpływowych kobiet magazynu Forbes znalazła się także Polka - dr Magdalena Jander, prezes zarządu i współzałożycielka start-upu UVera, zdobywycy nagród EIT Health Catapult i InnoStars Awards. UVera pracuje nad zrewolucjonizowaniem przemysłu kosmetycznego i komercjalizacją naturalnej substancji UV protekcyjnej, która chroni przez pełnym spektrum promieniowania słonecznego. To innowacyjne rozwiązanie opiera się na cyjanobakterii, która ma już ponad 2 miliardy lat i wykształciła perfekcyjny i naturalny proces ochrony przed promieniowaniem. Jest on w 100% naturalny, nieszkodliwy dla człowieka i środowiska, i z powodzeniem może pomóc wyeliminować rakotwórcze substancje, nadal stosowane w przemyśle kosmetycznym, a także ochronić rafy koralowe. Co więcej cała produkcja jest ekologiczna i jest przykładem gospodarki cyrkulacyjnej.
– Naszym celem jest wyprodukowanie na dużą skalę substancji wykazującej silne działanie protekcyjne i jednocześnie w 100% przyjaznej środowisku, która nie tylko nie będzie miała negatywnego wpływu na rafy koralowe czy życie organizmów morskich, ale będzie również produkowana w sposób w pełni zrównoważony. Podczas produkcji pochłaniamy tony CO2 i uwalniamy tyle samo tlenu. Dodatkowo jako produkt uboczny powstaje żyzna biomasa, którą planujemy wykorzystać w rolnictwie - wyjaśnia dr Jander.
Jej zdaniem potrzebujemy systemowej zmiany w edukacji. Umiejętność krytycznego myślenia rozwijana od najmłodszych lat, zwłaszcza u dziewczynek i nastolatek, jest niezbędna, jeśli chcemy zwiększyć udział kobiet w tzw. naukach STEM. W szkołach brakuje drążenia, wnikania, przestrzeni na zadawanie trudnych pytań. – Często chodzi po prostu o to, by w odpowiednim momencie złapać bakcyla odkrywcy. Wzbudzić ciekawość, znaleźć samemu drogę, a nie metodą podajnikową wtłaczać formułki – dodaje dr Jander.
UVera nie jest jedyną firmą, dla której zrównoważony rozwój stanowi priorytet. Inny, założony przez kobiety, litewski start-up CasZyme zajmuje się opracowywaniem narzędzi zwiększających zastosowanie CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats) w badaniach poświęconych edytowaniu genów. CRISPR jest już z powodzeniem stosowany w sektorze ochrony zdrowia m.in. w chorobach genetycznych i onkologicznych. Okazuje się, że tzw. technologia „nożyc genetycznych” - może również odegrać ważną rolę w walce ze zmianami klimatu. Według założycielki start-upu dr Moniki Paule, można je wykorzystać do uprawiania odpowiednich ilości żywności w skali lokalnej w niemal każdych warunkach klimatycznych, co z kolei może zmniejszyć potrzebę wykorzystywania transportu, a tym samym zredukować ślad węglowy.
inf pras
