Na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, Warszawski Uniwersytet Medyczny zrealizował badania dotyczącego stylu życia, sposobu żywienia i wiedzy na temat diety. Badanie zostało przeprowadzone na grupie 1642 dzieci ze szkół podstawowych (klasy VII i VIII) oraz ponadpodstawowych na terenie Mazowsza. Jego celem było stworzenie kampanii edukacyjnej dla dzieci i młodzieży dotyczącej prawidłowego odżywiania.
Wyniki badania nie są optymistyczne, bo okazuje się, że co piąte dziecko na Mazowszu ma nadwagę. I nie chodzi tu tylko o wynikające z tego problemy „estetyczne” i brak akceptacji wśród rówieśników, ale przede wszystkim o to, że nadwaga w młodym wieku poważnie zwiększa ryzyko chorób takich jak cukrzyca, choroby układu krążenia i układu kostnego czy schorzeń stawów. Złe odżywianie powoduje też znużenie, rozdrażnienie, źle wpływa na kondycję psychiczną czy zdolność koncentracji. Filip Raciborski – kierownik badań podkreśla, że wyniki badań przeprowadzonych przez WUM są mniej więcej zgodne z wynikami Najwyższej Izby Kontroli. Trzeba mieć jednak na uwadze, że u dzieci określenie nadwagi i otyłości bywa problematyczne z uwagi na to do czego porównujemy dane. W badaniu WUM użyte zostały wskaźniki czy wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia WHO.
W dzisiejszych czasach dzieci mają nieograniczony dostęp do jedzenia „śmieciowego”, nie respektują pór posiłków, często jedzą bezwiednie albo z nudów. Nadzór rodzicielski nad dietą dziecka jest niewielki. Wynika to miedzy innymi z niedostatecznej wiedzy rodziców na temat wpływu diety na zdrowie, rozwój intelektualny, zapamiętywanie i rozwój fizyczny dziecka. Badanie wskazuje, że sposób żywienia dzieci jest daleki od rekomendacji. Nie mniej niż 4 posiłki, spożywało nieco ponad 1/3 badanych dzieci. Co dziesiąty uczeń jadał zaledwie 1-2 posiłki w ciągu dnia. Codzienne spożywanie śniadań zadeklarowała połowa uczniów, natomiast prawie jedna czwarta nie jadała śniadań w ogóle. Szwankuje też odpowiedni dobór jakościowy produktów, który zapewniałby dostarczanie wszystkich, niezbędnych do prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego, składników odżywczych. Dla zdrowia szczególnie ważna jest właściwa częstotliwość spożycia produktów o charakterze prozdrowotnym. Natomiast w codziennej diecie dzieci i młodzieży obecne są w dużej ilości produkty, których spożycie powinno być ograniczane ze względu na dużą zawartość soli, cukru czy nasyconych kwasów tłuszczowych. Badanie wykazało, ze niemal co dziesiąty uczeń spożywał jedzenie typu fast food kilka razy w tygodniu lub częściej.
Poza sposobem żywienia, elementami zdrowego stylu życia są: odpowiednia aktywność fizyczna, czas spędzony przed komputerem oraz długość snu. Jak wykazało badanie – co podkreśla Filip Raciborski dzieci z wiekiem przestają uprawiać sport. Umiarkowany poziom aktywności fizycznej w szkole deklarowało 46% uczniów. Co czwarty uczeń określił poziom swojej aktywności jako niski lub wysoki. Poza szkołą umiarkowany i duży poziom aktywności fizycznej deklarowało odpowiednio 45% i 35% uczniów. W przypadku starszych uczniów zaobserwowano przeniesienie aktywności fizycznej ze szkoły na czas poza szkolny. Dużą aktywność fizyczną w szkole deklarowało 16% uczniów, a poza domem 38%. Odsetek uczniów z małą aktywnością fizyczną w szkole wynosił 42%, a poza domem 25%.
Ponad 50 procent dziewcząt w szkołach ponadpodstawowych ma aktywność fizyczną tygodniową na poziomie trzech godzin lub mniej. Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia mówią o minimum 60 minutach dziennie, czyli 7 godzinach tygodniowo. Natomiast czas przed komputerem/telefonem dla 40% młodszych i co trzeciego starszego to mniej niż 2 godziny, 6-8% uczniów spędzało przed komputerem ekstremalnie dużo czasu (powyżej 8 godzin). W przypadku czasu z telefonem – po jednej trzeciej uczniów spędzało przy nim 2-4 godziny dziennie lub 4-6 godzin dziennie, co dziesiąty uczeń spędzał przy telefonie 8 i więcej godzin dziennie.
W teście wiedzy żywieniowej, zarówno wśród młodszych, jak i starszych uczniów 50% wykazało dostateczny poziom wiedzy na temat zdrowego jedzenia. Jednak dzieci mają luki i nie wiedzą, jakie produkty są podstawą zdrowej diety, nie bardzo potrafią rozróżnić produkty o charakterze prozdrowotnym i niezdrowym. Badanie wykazało, że wśród młodych osób należy, w atrakcyjnej i przystępnej formie, promować wiedzę na temat zasad spójnych z zaleceniami „Talerza zdrowego żywienia”. Edukować w kwestii zwiększenie spożycia: pełnoziarnistych produktów zbożowych, warzyw i owoców, nasion roślin strączkowych, ryb, produktów mlecznych, zwłaszcza fermentowanych, orzechów i nasion oraz zmniejszenie spożycia: soli, mięsa czerwonego i przetworów mięsnych, cukru i słodzonych napojów, produktów przetworzonych z dużą zawartością cukru, soli i tłuszczu. Równie ważne jest uświadamianie, że aktywność fizyczna i odpowiednia ilość snu są czynnikami spajającymi wszystkie elementy zdrowego stylu życia, które pozwalają na zachowanie właściwej wagi.
