Podstawową metodą leczenia tętniaków aorty brzusznej był dotychczas zabieg chirurgiczny przeprowadzany metodą otwartą. W ostatnich latach coraz częściej stosuje się jednak zabiegi metodą wewnątrznaczyniową. Dzięki postępowi technologicznemu są one coraz skuteczniejsze i bardziej bezpieczne.
Tętniak aorty brzusznej to jej balonowate poszerzenie, które może ulec pęknięciu bez żadnych objawów zwiastujących. Około 8 na 10 pacjentów z pękniętym tętniakiem aorty brzusznej umiera przed dotarciem do szpitala lub nie przeżywa operacji.
Tętniaki aorty brzusznej występują na tyle często (u 1,3 - 8,9 proc. mężczyzn oraz u 1,0 - 2,2 proc. kobiet powyżej 60. roku życia), że w niektórych krajach wdrożono programy ultrasonograficznej diagnostyki przesiewowej.
Leczenie chirurgiczne metodą otwartą polega na otwarciu jamy brzusznej pacjenta i ręcznym wstawieniu protezy w kształcie rury, która ma wzmocnić dotknięty chorobą segment aorty. Choć skuteczność tych zabiegów jest wysoka (u 93 – 97 proc. pacjentów uzyskuje się pełne wyleczenie), to do ich wad zalicza się rozległy uraz operacyjny, wymagający dłuższej hospitalizacji, oraz dłuższy okres zdrowienia.
Obecnie coraz więcej tętniaków aorty brzusznej leczy się metodą EVAR, polegającą na implantacji stentgraftu. Te minimalnie inwazyjne zabiegi nie tylko mają mniej urazowy charakter, co skutkuje krótszym czasem zdrowienia, ale mogą również stanowić rozwiązanie dla pacjentów, których ze względu na obciążające choroby współistniejące i duże ryzyko zgonu nie zakwalifikowano do operacji otwartej.
Implantacja stentgraftu wymaga precyzji, zwłaszcza jeśli posiada on specjalne otwory umożliwiające przepływ krwi z zaopatrzonej aorty do jej gałęzi bocznych, takich jak naczynia zaopatrujące nerki lub przeponę pacjenta. Ich implantacja, określana mianem FEVAR (wewnątrznaczyniowego zaopatrzenia tętniaka stentgraftem fenestrowanym) jest szczególnie trudna, co wynika z konieczności spasowania pionowego oraz radialnego otworów stentu z przebiegiem odpowiednich gałęzi bocznych.
Odpowiednie umiejscowienie stentu wymagało dotychczas od chirurgów naczyniowych i radiologów interwencyjnych, wykonujących zabiegi typu EVAR czy FEVAR, uzyskania podczas zabiegu obrazu tętnic jamy brzusznej w różnych projekcjach (dwuwymiarowe obrazy uzyskane podczas fluoroskopii rentgenowskiej pod różnymi kątami względem ciała pacjenta). Jednak środek kontrastowy, który podaje się do krwi celem zobrazowania tętnic, jest toksyczny dla nerek, a więc jednym z zagrożeń związanych z tak złożonymi zabiegami jak EVAR i FEVAR jest jedna z postaci ostrej niewydolność nerek zwana nefropatią pokontrastową. Upośledzona czynność nerek u pacjenta jest zatem jednym z kryteriów uniemożliwiających przeprowadzenie u niego tego rodzaju zabiegów.
Sposobem na zmniejszenie ryzyka nefropatii pokontrastowej jest ograniczenie powtarzania fluoroskopii w czasie rzeczywistym podczas zabiegu. W systemie VesselNavigator jest to możliwe dzięki nałożeniu przedoperacyjnych obrazów uzyskanych podczas badań CTA lub MRA na pojedynczy obraz fluoroskopowy wykonany na początku zabiegu. Po prawidłowym zarejestrowaniu tych obrazów przez chirurgów naczyniowych lub radiologów interwencyjnych, zazwyczaj poprzez wykorzystanie punktów orientacyjnych obrazu (takich jak miednica pacjenta), trójwymiarowa informacja dostępna na podstawie obrazów CTA i MRA powala im na obserwowanie naczyń jamy brzusznej pacjenta pod dowolnym kątem, bez potrzeby wykonywania dodatkowych obrazów rentgenowskich. Możliwość obserwowania naczyń w 3D pozwala uzyskać dostateczną dokładność podczas implantacji stentu.
Obraz uzyskany za pomocą systemu VesselNavigator[/caption]W badaniach klinicznych przeprowadzonych w Szpitalu Uniwersyteckim w Kolonii (Niemcy) oraz Szpitalu Uniwersyteckim w Gandawie (Belgia) wykazano, że zastosowanie systemu VesselNavigator pozwala zmniejszyć zużycie środka kontrastowego o 70 proc. i skrócić czas trwania zabiegu o 18 proc.
– System VesselNavigator zapewnia chirurgom naczyniowym wykonującym zabiegi wewnątrznaczyniowe trójwymiarowy obraz anatomii pacjenta, który znają z zabiegów otwartych. Istotnie zmniejsza również ilość środka kontrastowego, co oznacza mniejsze obciążenie dla nerek pacjenta. Rosnąca populacja osób starszych oraz chorych na cukrzycę, u których stwierdza się zaburzenia czynności nerek sprawia, że zmniejszenie ilości podawanego kontrastu może otworzyć leczenie wewnątrznaczyniowe na szerszą grupę pacjentów – komentuje prof. Frank Vermassen, kierownik oddziału chirurgii naczyniowej i klatki piersiowej w Szpitalu Uniwersyteckim w Gandawie.
Źródło: materiały prasowe (Philips)
