Profesor Piotr Rutkowski i dr Joanna Placzke z Narodowego Instytutu Onkologii – Państwowego Instytutu Badawczego (NIO-PIB) w Warszawie, wraz z badaczami z pięciu krajów, opublikowali wyniki przełomowych badań dotyczących leczenia przedoperacyjnego czerniaka trzeciego stopnia za pomocą immunoterapii skojarzonej nivolumabem i ipilimumabem. Terapia ta, będąca znaczącym krokiem na przód w onkologii, wykazała wyraźną skuteczność i może zmienić standardy leczenia.
Krótsze leczenie, lepsze wyniki
Głównym celem badania było porównanie skuteczności leczenia, w którym operację poprzedza podanie dwóch cykli immunoterapii skojarzonej, z tradycyjnym leczeniem pooperacyjnym, czyli takim, w którym immunoterapia podawana jest po operacji przez rok. Badania, zapoczątkowane przez grupy badawcze z Holandii i Australii, miały charakter akademicki i były niezależne finansowo. – Otrzymaliśmy jedynie lek na leczenie przedoperacyjne – podkreśla profesor Piotr Rutkowski.
Polska, dzięki międzynarodowej reputacji w dziedzinie badań klinicznych, była jednym z kluczowych krajów rekrutujących do tego projektu. W ciągu dwóch lat badaniu poddano 400 chorych. Już po bardzo krótkim okresie obserwacji, bo po niespełna roku, zauważono, że przeżycia pacjentów wolne od zdarzeń (tzw. event-free survival) były o 26 proc. lepsze w grupie, która otrzymała tylko te dwa cykle przedoperacyjnie, w stosunku do chorych, którzy otrzymywali standardowe leczenie pooperacyjne – wyjaśnia profesor Rutkowski.
Ponadto, badanie przeprowadzone w Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie i blisko 20 ośrodkach na całym świecie wykazało prawie całkowitą odpowiedź patomorfologiczną u blisko 60 proc. pacjentów, co w praktyce oznacza, że czerniak prawie całkowicie zniknął z węzłów chłonnych.
– To badanie może zrewolucjonizować podejście do terapii nie tylko czerniaka, ale i innych nowotworów, bo zamiast leczyć pacjentów, w tym przypadku, przez rok, leczymy ich przez 6 tygodni! Uważam także, że to badanie może stać się podstawą do zmiany programu lekowego w Polsce. To pozwoliłoby na szybsze wdrożenie nowej metody leczenia, bo leczenie to jest nie tylko skuteczniejsze, ale również bardziej ekonomiczne, czyli korzystne zarówno dla pacjentów, jak i systemu opieki zdrowotnej – podkreśla profesor Rutkowski.
Nowe trendy w onkologii
Profesor Rutkowski zauważa rosnący trend w onkologii, polegający na stosowaniu leczenia przedoperacyjnego.
– Takie podejście pozwala nam na ocenę odpowiedzi pacjenta na leczenie na bardzo wczesnym etapie, i w konsekwencji ewentualną modyfikację terapii po operacji, co jest istotnym osiągnięciem w medycynie – podsumowuje naukowiec.
Epidemiologia czerniaka w Polsce
W Polsce liczba zachorowań na czerniaka systematycznie rośnie.
– Obecnie diagnozujemy około 4000 przypadków czerniaka rocznie, ale liczba zachorowań co 10 lat podwaja się. Korelacja między kontaktem skóry ze słońcem bez zabezpieczenia filtrem lub odzieżą, a czerniakiem, jest dokładnie taka jak między paleniem, a rakiem płuc — ostrzega profesor Rutkowski, podkreślając znaczenie edukacji i prewencji w zmniejszaniu zachorowań na czerniaka.
Badania międzynarodowego zespołu z udziałem polskich naukowców są krokiem milowym w leczeniu czerniaka, dając nadzieję na bardziej skuteczne i krótsze terapie dla pacjentów na całym świecie. Jednak, mimo ogromnych nakładów na badania kliniczne finansowane komercyjnie, badania niekomercyjne są rzadkością. W Polsce dopiero od czterech lat są one finansowane przez Agencję Badań Medycznych.
– Przykład powyższego badania pokazuje, że niekomercyjne badania kliniczne inicjowane przez lekarzy-naukowców mogą skutkować znaczącymi zmianami w standardach leczenia. Dlatego zachęcam naukowców NIO do aplikowania w bieżącym konkursie na niekomercyjne badania kliniczne i eksperymenty badawcze w obszarze onkologii, ogłoszonym przez Agencję Badań Medycznych. Liczę na to, że nasz Instytut pozostanie liderem pozyskiwania funduszy z tej agencji badawczej, a realizacja projektów przełoży się na przyszły dorobek publikacyjny i postęp w leczeniu pacjentów onkologicznych – podsumowuje profesor Michał Mikula, Dyrektor ds. Naukowych NIO-PIB.
źródło: NIO
