Roboty chirurgiczne pozwalają – dzięki nieosiągalnej dla ludzkiej ręki precyzji – na zmniejszenie inwazyjności interwencji zabiegowych. U pacjentów, których operowano z asystą robota, można by zatem oczekiwać zaobserwowania wielu korzyści – zarówno w trakcie samej operacji, jak i w okresie rekonwalescencji, w porównaniu do chorych leczonych laparoskopowo lub klasycznie (operacja otwarta).
Kompleksowa analiza przeprowadzona przez LBI-HTA zweryfikowała, czy rzeczywiście tak jest w przypadku zabiegów w obrębie klatki piersiowej i brzucha. Do analizy HTA włączono 28 kontrolowanych badań klinicznych, każde z udziałem co najmniej 10 pacjentów. Wyniki opublikowano w ramach Europejskiej Sieci Oceny Technologii Medycznych (EUnetHTA).
– Znaleźliśmy niewiele dowodów na wyraźne korzyści w zakresie skuteczności i bezpieczeństwa tej nowej techniki chirurgicznej w obrębie uwzględnionych w analizie wskazań – mówi dr Claudia Wild, dyrektor LBI-HTA. – Ten wynik niepokoi, ponieważ systemy wspomagane przez robota są kosztowne, czas zabiegu z ich wykorzystaniem jest zwykle dłuższy, a od personelu wymagają intensywnego szkolenia i dużej praktyki.
Autorzy zwracają uwagę na trudności w przeprowadzeniu analizy. Jedną z nich były różnice w doświadczeniu chirurgów, które mogły odpowiadać za różnicy w wynikach poszczególnych badań. Tymczasem same badania zawierały bardzo niewiele usystematyzowanych informacji na temat stopnia, w jakim doświadczenie lekarzy mogły wpłynąć na uzyskane wyniki.
W przypadku 9 na 13 procedur uwzględnionych w analizie – nie znaleziono wystarczających dowodów z porównawczych badań klinicznych, które umożliwiłyby określenie korzyści z zabiegu chirurgicznego wspomaganego robotem w porównaniu z tradycyjnymi metodami.
Dla pewnej liczby procedur zidentyfikowano korzyści z zastosowania robotów, aczkolwiek było to obarczone wysokim stopniem niepewności. Dla przykładu – ezofagektomia (usunięcie przełyku) wspomagana robotem prawdopodobnie zmniejsza częstość powikłań pooperacyjnych i poprawia jakość życia pacjentów w porównaniu z operacją otwartą. W przypadku gastrektomii – chirurgia wspomagana robotami, w porównaniu z chirurgią laparoskopową, również może ograniczyć powikłania pooperacyjne. Podobne korzyści z zastosowania robotów odnieśli pacjenci poddani zabiegowi usunięcia pęcherzyka żółciowego. Z kolei resekcja odbytnicy wspomagana przez robota, w porównaniu do tradycyjnej operacji przekładała się na późniejszą poprawę funkcji seksualnych i mniej powikłań pooperacyjne, jednak kosztem większej częstości powikłań śródoperacyjnych oraz… obniżenia się jakości snu pacjenta.
Najważniejszym wnioskiem z analizy przeprowadzonej przez LBI-HTA wydaje się to, że ilość obecnie dostępnych danych z wysokiej jakości badań klinicznych jest niewystarczająca do jednoznacznej oceny opłacalności zastosowania robotów chirurgicznych wspomagających operacje klatki piersiowej i jamy brzusznej. To może się jednak zmienić w najbliższych kliku lat. Obecnie trwają bowiem liczne badania kliniczne w tym obszarze. Szacuj się, że obejmują one nawet do 5000 pacjentów.
Źródło: Ludwig Boltzmann Institute for Health Technology Assessment
