Jak wyjaśnił Komitet Noblowski, nagroda dotyczy ewolucji człowieka, tego, skąd pochodzimy i jak jesteśmy powiązani z tymi, którzy byli przed nami. Wcześniej wiedza na ten temat czerpana była z archeologii i odkryć, takich jak znaleziony w 1856 roku szkielet neandertalczyka. Na wiele pytań o różnice między współczesnym człowiekiem, a jego przodkami nie można było jednak przez wiele lat znaleźć odpowiedzi. Technologia DNA pokazała nowy sposób zajęcia się tymi tematami. Svante Pääbo przez kilka dekad próbował wykorzystać nowoczesne narzędzia, by badać człowiekowatych. Udało mu się wyselekcjonować DNA neandertalczyka. Na podstawie porównania z genami współczesnego człowieka i szympansa udowodnił, że geny homo sapiens i neandertalczyka były wymieszane. Później kierowany przez niego zespół zaczął szukać różnic, mogących cechować również współczesną populację ludzką. Prace Svante Pääbo przyczyniły się do stworzenia nowej dziedziny nauki paleogenomiki.
Jego badania to odpowiedź na pytanie o to, skąd jesteśmy i jak długo różne rodzaje homoitów żyły obok siebie. Jak się okazało, neandertalczycy żyli obok nas. Mamy wspólne geny. Laureat pokazał nam, że jest w nas nie tylko homo sapiens, ale i trochę neandertalczyka. Udowodnił, że są takie środki, dzięki którym możemy poznać rzeczy dawniej niemożliwe do zbadania – komentuje prof. Marta Struga z Katedry i Zakładu Biochemii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
– To pierwsza Nagroda Nobla przyznana za podróż w czasie. Svante Pääbo przekroczył granicę czasu, by odpowiedzieć na niezwykle skomplikowane pytania dotyczące okresu, którego nie mógł obserwować i na temat którego nie ma żadnych zachowanych źródeł – dodaje prof. Michał Grąt z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Centralnego Szpitala Klinicznego Uniwersyteckiego Centrum Medycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Svante Pääbo urodził się 20 kwietnia 1955 roku w Sztokholmie. Jest twórcą i kierownikiem Instytutu Maxa Plancka w Lipsku.
