Cukrzyca nie jest jednym schorzeniem, lecz grupą chorób metabolicznych charakteryzujących się podwyższeniem poziomu glukozy we krwi - z różnych przyczyn i z różną dynamiką.
Obecnie stosowany (od 1997 r.) podział mówi o 4 głównych typach cukrzycy:
- Typ 1 – trzustka nie wytwarza insuliny, ponieważ komórki beta wysp Langergansa uległy zniszczeniu w procesie autoagresji albo z innej, nieznanej przyczyny (typ 1 idiopatyczny). Jeśli rozwija się powoli u osób po 35. r.ż., określana jest jako podtyp LADA (ang. latent autoimmune diabetes in adults).
- Typ 2 – trzustka produkuje insulinę (dopóki jest w stanie), ale nie działa ona prawidłowo z powodu insulinooporności tkanek, najczęściej związanej z otyłością.
- Tzw. typ 3, czyli inne specyficzne typy cukrzycy - np. cukrzyca monogenowa (w tym MODY), cukrzyca związana z mukowiscydozą (CFRD), cukrzyca noworodkowa i inne.
- Cukrzyca ciążowa (GDM).
W najnowszym numerze "The Lancet Diabetes & Endocrinology" opublikowano przeprowadzoną przez naukowców z Uniwersytetu w Lund analizę wyników programu badawczego ANDIS. W programie uwzględniono wszystkie 13720 przypadków cukrzycy zdiagnozowanych w Skanii [liczący 1,3 mln mieszkańców, najbardziej wysunięty na południe region Szwecji] od 2008 roku. Wiek uczestników programu wahał się od 18 do 97 lat.
Autorzy wzięli pod uwagę wiele różnych parametrów, m.in: glikemię, wiek pacjenta, BMI, poziom HbA1c, obecność przeciwciał przeciwko antygenom wysp trzustkowych (GADA), wskaźniki insulinooporności HOMA-IR i HOMA-B. Sprawdzali też obecność znanych mutacji związanych z cukrzycą.
Proponowany, nowy podział cukrzycy wygląda następująco:
- SAID (ang. severe autoimmune diabetes) - ostra cukrzyca autoimmunologiczna. Obejmuje dotychczasowy typ 1 (w tym LADA), ale z wyłączeniem podtypu idiopatycznego. Najważniejsze cechy: zanik wytwarzania własnej insuliny, obecność przeciwciał GADA, zwykle wczesny początek, najczęściej brak otyłości.
- SIDD (ang. severe insulin-deficient diabetes) - ostra cukrzyca związana z niedoborem insuliny. Brak przeciwciał GADA (mechanizm nie autoimmunologiczny), wysoki poziom HbA1c, umiarkowana insulinooporność, częstym powikłaniem jest retinopatia. Młody wiek w momencie rozpoznania, brak nadwagi.
- SIRD (ang. severe insulin-resistant diabetes) - ostra cukrzyca związana z opornością na insulinę. Dotyczy osób otyłych, cechuje się silną insulinoopornością i częstym rozwojem nefropatii.
- MOD (ang. mild obesity-related diabetes) - umiarkowana cukrzyca związana z otyłością. Zaczyna się w dość młodym wieku, ale – w przeciwieństwie do SIRD – przebiega łagodnie (małe nasilenie zaburzeń metabolicznych).
- MARD (ang. mild age-related diabetes) - umiarkowana cukrzyca związana z wiekiem. To najliczniejsza grupa (ok. 40 proc. wszystkich przypadków cukrzycy). Dotyczy głównie osób starszych i ma łagodny przebieg.
Choć nie wiadomo, czy nowy podział uzyska powszechną akceptację diabetologów, wydaje się, że może wywrzeć istotny wpływ na praktykę kliniczną. Przede wszystkim – ułatwić personalizację terapii cukrzycy. Pomóc może np. wcześniej wdrożyć agresywniejsze leczenie w grupach SIDD i SIRD, ze względu na duże ryzyko pojawienia się groźnych powikłań narządowych.
Źródła: Lund University Diabetes Centre / ScienceAlert
