Zdaniem ekspertów kodeks etyki zawodowej nie jest przeżytkiem z którego trzeba rezygnować. Pielęgniarstwo jako dziedzina nauki, nie wyłącznie zawód wyostrza zagadnienia etyczne. Aktualnie trwają pracę nad stworzeniem nowej wersji „Kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej”.
NIPIP wraz z polskimi etykami, prawnikami tworzą zestaw takich zapisów, które pomogą odnaleźć się we współczesnej medycynie, uwzględniając przy tym moralne zagwozdki.
- Pielęgniarki, świadome swojej roli zawodowej i pozazawodowej w społeczeństwie, nieustannie od wielu już lat starają się chronić indywidualność każdej jednostki ludzkiej w zdrowiu i w chorobie. W ramach projektów promujących zdrowie uczą, jak ważne jest poszanowanie godności osobistej każdego człowieka, jego intymności, odrębności, prywatności – szczególnie w sytuacjach związanych z chorobą i koniecznością hospitalizacji. Równocześnie wskazują, jakie znaczenie ma godność osobista pielęgniarki, godność zawodu oraz wartości prospołeczne – czytamy na stronie Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych.
Przez lata kodeks powstawał dzięki zaangażowaniu i wsparciu osób wykonujących zawód.
Wyjątkowym gościem Komisji Prawa i Legislacji przy NRPiP w Warszawie był na przykład ks. prof. Józef Tischner. Podczas spotkania 9 lipca 1995 roku powiedział między innymi: „W etyce obowiązuje nas respekt dla sumienia człowieka: nie wolno nikogo zmuszać do działań wbrew jego sumieniu.
To jest negatywna zasada etyczna. Pozytywna zasada jest taka, że należy dążyć do tego, aby każde zachowanie pielęgniarki było zgodne z jej sumieniem. (…) Etyka określa dobroć czynu, podkreślając, że nie jest to czyn doskonały, bo nie jesteśmy istotami doskonałymi i nie możemy wszystkiemu zaradzić. Mamy tylko dwie ręce i dwie nogi, trzeba rozróżnić dobroć i doskonałość. (…) Należałoby uwypuklić wartość pielęgniarki jako istoty, która zna inaczej, głębiej pacjenta, bo lekarze od maszyn dowiadują się, co dzieje się w środku człowieka, natomiast pielęgniarka musi sobie zdawać sprawę z tego, że zaszczepia siłę życia”.
Na II Krajowym Zjeździe Pielęgniarek i Położnych w Warszawie został przedstawiony i zatwierdzony pierwszy kodeks wraz z komentarzem prof. Ireny Wrońskiej.
W tym komentarzu można było przeczytać między innymi: „Wskazania etyczne kodeksu i komentarze formułowane są w aspekcie pluralizmu światopoglądowego polskich pielęgniarek i położnych, uwzględniają więc zarówno poglądy etyczne, źródłem których jest religia, jak i poglądy etyczne odwołujące się do doświadczenia moralnego ludzkości, do ogólnych norm moralnych. Więzią, która zbliża i scala całą społeczność pielęgniarek i położnych jest współprzyczynianie się do dobra drugiego człowieka zagrożonego cierpieniem oraz wspólna ich opiekuńcza postawa współczucia i odpowiedzialności”.
Aktualnie obowiązujący Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej został zatwierdzony (w nieco zmienionej wersji) 9 grudnia 2003 r. na IV Krajowym Zjeździe Pielęgniarek i Położnych w Warszawie. Rozpoczyna się od słów przyrzeczenia: „Z głębokim szacunkiem i czcią przyjmuję nadany mi tytuł pielęgniarki/położnej i uroczyście przyrzekam”.
W siedmiu krótkich punktach zapisano wszystko to, do czego osoba wykonująca zawód świadomie się zobowiązuje. Ujęte jest w nich zobowiązanie do sprawowania profesjonalnej opieki, pomocy w cierpieniu, w zapobieganiu chorobom oraz do obowiązku wdrażania do praktyki nowych zdobyczy nauki. Zapisane jest też odniesienie do godności pacjenta, godności zawodu, tajemnicy zawodowej oraz rzetelności w wykonywaniu zadań.
Kodeks zawiera zbiór zasad etycznych, jest pomocą i przewodnikiem przy podejmowaniu decyzji i działań. Nie zawiera nakazu konieczności postępowania. Jest ważnym dokumentem, który promuje pozytywne zachowania oraz motywuje do indywidualnego pozytywnego myślenia. Stanowi potrzebną bazę do formułowania ocen i sądów. Kodeks etyki wypełnia przestrzeń pomiędzy ustawą o zawodach i ustawą o samorządzie zawodowym. Spełnia oczekiwania korporacji zawodowej. Nieprzestrzeganie podczas wykonywania zawodowych zadań i czynności zapisów ujętych w kodeksie jest przewinieniem. Nieznajomość zapisów ujętych w kodeksie nie zwalnia nas od odpowiedzialności.
Kodeks etyki zawodowej, będący dla pielęgniarek pomocnym, niezwykłym drogowskazem może wpływać pozytywnie na kreowanie jeszcze bardziej pozytywnego wizerunku pielęgniarki/położnej w społeczeństwie. Może też zmniejszać ilość niepozytywnych ocen i opinii tych, którzy z reguły krytykują.
Źródło: NIPIP
