"Wiele propozycji ministra ma nawet merytoryczne uzasadnienie i kierunkowo są słuszne. Pozostaje jednak fundamentalne pytanie czy wystarczy środków na ich realizację? Wzrost nakładów na ochronę zdrowia jest konieczny i dobrze, że stanowi element proponowanych zmian. Tempo wzrostu nakładów jest jednak zbyt wolne. Pułap 6% PKB osiągniemy dopiero w 2025 r. Obecny poziom finansowania ochrony zdrowia zagraża bezpieczeństwu obywateli" - ocenia BCC.
Ocena najważniejszych projektów Ministerstwa Zdrowia:
1. Dekomercjalizacja szpitali
Minister wielokrotnie wskazywał na konieczność zatrzymania niekontrolowanego przez państwo procesu zbywania podmiotom prywatnym udziałów i akcji w szpitalach. Zahamowanie tych procesów jest raczej propagandowym sukcesem i zostało przesadnie wyolbrzymione. Błędem jest przerzucenie obowiązku pokrywania strat finansowych zakładów opieki zdrowotnej na jednostki samorządu terytorialnego (JST) bez zagwarantowania wsparcia z budżetu państwa. W perspektywie może doprowadzić do sytuacji ,że biedniejsze JST zmuszone będą podejmować radykalne decyzje likwidacji części placówek. Dekomercjalizacja szpitali to niewątpliwie krok w tył i jest związana z proponowaną zmianą ich finansowania i utworzeniem sieci szpitali.
2. Sieć szpitali
Przedstawione propozycje ograniczają ekonomiczne prawa równości świadczeniodawców niepublicznych. Mogą pozostawiać w sprzeczności z Konstytucją. Nie gwarantują im równego traktowania z sektorem publicznym w budowanej przez resort zdrowia sieci szpitali. To zagraża istnieniu wielu prywatnych podmiotów świadczących opiekę specjalistyczną. Poza siecią mogą pozostać szpitale dysponujące nowoczesnym sprzętem i wysoko wykwalifikowaną kadrą medyczną. W perspektywie mogą spowodować negatywny wpływ na realizację strategicznych celów opisanych w „Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju”. W efekcie może zniechęcić prywatne podmioty medyczne (nie tylko szpitale) do inwestowania na rzecz polskiego rynku ochrony zdrowia. Koniecznym jest doprecyzowanie przepisów gwarantujących równe kryteria udziału w niej świadczeniodawców szpitalnych obecnych na polskim rynku ochrony zdrowia bez względu na formę własności.
3. Powszechny dostęp do POZ. Ustawa o POZ
Jest to ważny projekt systemowy. Zasługujący na poparcie. Uregulowanie funkcjonowania POZ w jednej ustawie w miejsce dotychczasowych regulacji zawartych w kilku aktach prawnych o zróżnicowanej randze . Jest zasadne. Jednakże ustawowo należałoby określić warunki finansowego wsparcia realizacji rozwoju i doskonalenia zawodowego kadry POZ w szczególności w zakresie opieki geriatrycznej. Temat opieki nad pacjentem geriatrycznym został potraktowany marginalnie. Powszechna krytyka projektu ustawy o POZ przez pacjentów, lekarzy specjalistów a nawet przez lekarzy rodzinnych w zasadzie wyklucza możliwość realizacji tego projektu w obecnym kształcie.
4. Kształcenie nowych kadr medycznych
Błędem jest zapowiedz powrotu kształcenia pielęgniarek na poziomie średnich szkół branżowych oraz zakończenia naboru kształcenia w zawodzie technika farmaceutycznego. Za porażkę należy uznać nieumiejętne prowadzenia dialogu społecznego w sprawie ustalenia najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych. Na pozytywną ocenę zasługuje przywrócenie stażu podyplomowego dla lekarzy. Stażyści będą mieli pełne prawo wykonywania zawodu, czyli będą mogli m.in. wystawiać recepty, wydawać opinie i orzeczenia lekarskie. Koniecznym jest jednak położenie większego nacisku na kształcenie podyplomowe oraz szkolenie lekarzy obecnie pracujących w POZ. Szczególnie z zakresu chorób „senioralnych” i nowotworowych, układu krążenia i oddechowego , nadwagi, cukrzycy i uzależnień.
5. IOWISZ Instrument Oceny Wniosków Inwestycyjnych w sektorze zdrowia
Niezwykle ważny instrument gwarantujący właściwe kierowanie środków inwestycyjnych także unijnych w rozwój infrastruktury w ochronie zdrowia. Zarówno podstawa tworzenia, jak i zasady funkcjonowania tego systemu zasługują na akceptację. Chociaż przyjęte procedury ograniczają rolę samorządów. Największym zagrożeniem dla IOWISZ są zapowiadane zmiany legislacyjne dotyczące utworzenia sieci szpitali. Przy kwalifikacji szpitala do sieci nie uwzględniono (co jest uchybieniem) oceny wniosków inwestycyjnych i realizowania inwestycji także z funduszy europejskich.
6. Projekt 75 +. Bezpłatne leki dla seniorów
Podstawowym kryterium nie powinien być wiek a sytuacja ekonomiczna emeryta. Stosowane kryteria uwzględniają leki na powszechne choroby przewlekłe w tej kategorii wiekowej . Konieczne jest stałe zwiększanie budżetu na ten cel w kolejnych latach jak też zmiana regulacji uwzględniających nie tylko kryteria wiekowe ale przede wszystkim ekonomiczne pacjenta. Problemem jest możliwość wystawiania recept „S” wyłącznie przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.
7. Zwiększenie dostępności do leków
Ustawa „antywywozowa” nie spowodowała trwałego usunięcia problemu niedoboru leków deficytowych, Przedłużający się vacat na stanowisku Głównego Inspektora Farmaceutycznego nie sprzyja prawidłowej realizacji zadań w zakresie systematycznej poprawy dostępności leków dla pacjentów oraz nadzoru nad obrotem produktami leczniczymi. Inspekcja farmaceutyczna wymaga zdecydowanego wzmocnienia kadrowego. Koniecznym jest wprowadzenie pionizacji Inspekcji i podporządkowanie wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych Głównemu Inspektorowi Farmaceutycznemu.
7. Likwidacja NFZ i przejście na finansowanie służby zdrowia z budżetu
Obecny Fundusz spełnia wszystkie przesłanki by został uznany jako państwowy zdrowotny fundusz celowy. Stawia to pod dużym znakiem zapytania sam sens likwidacji Narodowego Funduszu Zdrowia. Zapowiadana likwidacja NFZ nie ma większego znaczenia i może być ruchem pozornym Dotychczasową centrale NFZ zastąpi Urząd Zdrowia Publicznego , odziały wojewódzkie NFZ staną się automatycznie Wojewódzkimi Urzędami Zdrowia z podwójną podległością wobec wojewody i Ministra Zdrowia.
Ocena konkretnych projektów regulacji ustawowych:
1. Projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dot. sieci szpitali (PSZ).
Zastrzeżenia BCC:
- Proponowane w projekcie rozwiązania zagrażają dalszemu funkcjonowaniu wielu podmiotów prywatnych i mogą wykluczyć je z systemu finansowania ochrony zdrowia ze środków publicznych.
- Regulacje dotyczące wprowadzenia sieci szpitali powinny stanowić zakres odrębnej ustawy a nie okazjonalnie włączone w ramach nowelizacji do korekty ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.
- Zbyt krótki vacatio legis przy proponowanych, tak poważnych, zmianach jest rzeczą niedopuszczalną z punktu widzenia prawidłowej i rzetelnej legislacji. Okres dostosowawczy przy wprowadzaniu nowych przepisów powinien uwzględniać ich treść i charakter oraz umożliwić zainteresowanym podmiotom dostosować swoje działania do nowych regulacji.
2. Projekt założeń do ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej (POZ). Zakończone zostały konsultacje publiczne.
Propozycje BCC:
- Należy określić zasady współpracy lekarzy POZ z lekarzami medycyny pracy w zakresie ochrony zdrowia pracowników .Powinny być ukierunkowane na działania prozdrowotne , profilaktyczne nie tylko w zakresie chorób zawodowych i wypadków przy pracy ale także obejmujących rehabilitację i choroby przewlekłe leczone w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.
- Powołanie bez dodatkowych kosztów administracyjno- biurowych pełnomocnika rządu ds. koordynowanej POZ przypisując ten zakres czynności jednemu z obecnych sekretarzy/podsekretarzy stanu w MZ.
3. Projekt ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Oczekiwania BCC:
- Przyspieszenie prac nad wprowadzeniem administracji niezespolonej w zakresie inspekcji sanitarnej.
- Rezygnacja z utworzenia Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności podporządkowanej Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju ograniczającej kompetencje Ministra Zdrowia oraz GIS.
4. Projekt ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych.
Zastrzeżenia BCC:
- Warunki płacowe wymagają kompleksowego rozwiązania obejmującego doskonalenie zawodowe; poprawę bezpieczeństwa i warunków pracy oraz zarządzania zasobami ludzkimi;
- Nie wskazano precyzyjnie źródeł finansowania proponowanych regulacji;
- Brak jasnego sprecyzowania motywacji finansowych dla młodych kadr medycznych.
5. Projekt ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw.
Zastrzeżenia BCC:
- Zmiany w zakresie tzw. ustawowego paybacku są niekorzystne dla krajowych producentów leków generycznych.
- Zapis umożliwiający MZ zmianę lub cofnięcie decyzji refundacyjnej (wydawanej minimum na dwa lata ) w trakcie jej obowiązywania utrudni przedsiębiorcom prowadzenie planowanej i racjonalnej działalności biznesowej.
- Racjonalizacja wydatków publicznych na leki i wyroby medyczne w tym niezbędne zaopatrzenie pacjentów, nie może skutkować ograniczeniem ich dostępności lub przerzuceniem części kosztów na pacjentów.
6. Projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw.
Zastrzeżenia z BCC:
- Proponowane regulacje spowodują, że z rynku usług medycznych w zakresie ratownictwa medycznego zniknie prywatne pogotowie i wyeliminuje szereg podmiotów prywatnych z możliwości kontraktowania świadczeń zdrowotnych z zakresu ratownictwa medycznego. Pozostaje to w sprzeczności z zasadą konstytucyjnej równości oraz swobody działalności gospodarczej.
Zapowiedzi przyjęcia do końca 2016 r. w formie rozporządzenia Rady Ministrów regulacji dotyczących:
1. „Strategii zmian w systemie ochrony zdrowia w Polsce”. Dokument zawiera celne diagnozy i prezentuje trafne pomysły. Brakuje w nim harmonogramu realizacji. Plany są zbyt ogólnikowe ,by można było ocenić jakie pozytywne skutki przyniosą dla pacjenta i systemu.
2. „Polityka lekowa państwa”. Wciąż nie przekazano dokumentu do konsultacji społecznych. Do problemu polityki lekowej należy podejść kompleksowo łącznie z zapowiadaną zmianą ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz uwzględnieniem rekomendacji zawartych w „Strategii zmian w systemie ochrony zdrowia w Polsce.” a także w „Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju” (SOR) .
Strategia Odpowiedzialnego Rozwoju dotyczy również całego obszaru ochrony zdrowia w tym przemysłu farmaceutycznego i wyrobów medycznych. Przedsiębiorcy wciąż oczekują konkretnych rozwiązań oraz zapewnienie spójnych i stabilnych warunków rozwoju tej branży. Największe oczekiwania wiążą się z innowacyjnością. Polskie firmy farmaceutyczne i wyrobów medycznych są coraz bardziej innowacyjne. Stanowią jedną z głównych branż innowacyjnych w polskiej gospodarce. Ale głównym problemem pozostaje pozyskiwanie środków na badanie i rozwój. Rozważenia wymaga zgłaszany przez branżę postulat opracowania rządowego programu rozwoju przemysłu farmaceutycznego i wyrobów medycznych.
Zastrzeżenia do procedury legislacyjnej Ministerstwa Zdrowia:
1. Łamanie zasad dialogu społecznego przez przedstawicieli strony rządowej. Nagminna nieobecność wiceministrów desygnowanych do pracy w Trójstronnym Zespole ds. ochrony zdrowia praktycznie uniemożliwia pracę Zespołu. Strona rządowa nie dotrzymuje terminów konsultacji w przypadku ustaw kluczowych dla dialogu społecznego. Przykład: pospieszny tryb konsultacji społecznych Narodowego Programu Prokreacyjnego następcy in vitro.
2. Brak kontynuacji dobrych regulacji wprowadzonych przez poprzedników dotyczących m.in. równego traktowania podmiotów na rynku ochrony zdrowia bez względu na formę własności.
3. Powoływanie przez Ministra Zdrowia licznych zespołów do rozpatrzenia zmian ustawodawczych w obszarze ochrony zdrowia bez udziału reprezentacji organizacji pracodawców i pracobiorców.
4. Pozorowanie konsultacji społecznych. Przykład: prace nad ustawą o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego pracowników wykonujących zawody medyczne zatrudnionych w podmiotach leczniczych.
5. Odejście od zasady odbywania konferencji uzgodnieniowych z udziałem zainteresowanych stron dialogu społecznego.
6. Wykluczenie stosowania przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w wielu nowych regulacjach. Przykład: ustawa dotycząca. sieci szpitali. Arbitralne kompetencje decyzyjne dyrektorów oddziałów wojewódzkich NFZ (nawet za zgodą Ministra Zdrowia) w zakresie kwalifikacji świadczeniodawców mogą powodować dowolną interpretację i ryzyko „uznaniowości” podejmowanej decyzji dotyczącej włączenia szpitala (lub nie ) do sieci PSZ.
7. Na przykładzie projektów ustawy o sieci szpitali oraz o państwowym ratownictwie medycznym niektóre regulacje budzą wątpliwości natury konstytucyjnej wynikające z art. 2. Konstytucji RP: naruszenie zasady zaufania obywateli do demokratycznego państwa prawa oraz z art. 30 (w zw. z art.68 ) Konstytucji RP: o godnym dostępie do świadczeń medycznych.
Źródło: BCC
