Według danych epidemiologicznych z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego do 22 lutego 2023 roku zaraportowano blisko 4 mln przypadków zachorowań, ponad 24 tys. hospitalizacji oraz 108 zgonów wywołanych wirusem grypy. Oznacza to, że dziś system mierzy się z jednym z najcięższych sezonów od ponad 10 lat. Eksperci alarmują, że ten rok będzie z pewnością rekordowy pod kątem liczby zgonów wywołanych wirusem grypy. Sezon zachorowań nadal trwa, a liczba raportowanych zakażeń jest obecnie wyższa niż w tym samym okresie w 2022 roku. Po pandemii COVID-19 obserwujemy również wydłużanie się sezonu zachorowań na grypę, co oznacza, że według prognoz ekspertów wirus może być bardzo aktywny aż do kwietnia.
Jedną z przyczyn wysokiej zachorowalności i dużej śmiertelności Polaków wywołanej wirusem grypy jest bardzo niska wyszczepialność w tym sezonie szczepień przeciw grypie. Eksperci estymują spadek ilości szczepień o około 20% w porównaniu z poprzednim sezonem. Z danych zaraportowanych do Centrum E-Zdrowia do połowy lutego zaszczepiło się niecałe 1,6 mln Polaków, czyli ok. 5% populacji, w tym głównie seniorzy po 60 roku życia. Wszczepialność w tej grupie wiekowej wyniosła ok. 20%, co stanowczo odbiega od celów stawianych przed wszystkimi krajami przez WHO (Światową Organizację Zdrowia), w których powinna osiągać wartości powyżej 75%. Nadal niewielki odsetek zaszczepionych stanowią dzieci i młodzi dorośli, gdyż wszczepialność w tych grupach wiekowych nie przekracza 2,5% populacji. Najczęściej szczepimy się w placówkach medycznych 83,7%, ale powoli wzrasta odsetek osób zaszczepionych również w aptekach 15,4% (dane CeZ od 1.07.2022r do 14.02.2023r).
Przytoczone statystyki pozwalają zakładać, że Polska – pomimo wprowadzenia cennych rozwiązań systemowych tj. nabycia przez kolejne grupy zawodowe kwalifikacji do wykonywania szczepień przeciw grypie (pielęgniarki, farmaceuci, felczerzy, fizjoterapeuci itp.), umożliwienie wykonywania szczepień przeciw grypie w aptekach czy pokrycia znacznej części populacji częściową (dzieci, osoby z chorobami współistniejącymi, pacjenci 65+) bądź całościową refundacją (seniorzy 75+, kobiety w ciąży) –w tym sezonie nie osiągnie nawet 6% poziomu wyszczepialności przeciw grypie. Jedną z przyczyn może być wycofanie się Polski z programu bezpłatnych szczepień dla całej populacji, wydłużona ścieżka pacjenta oraz zablokowanie rozwoju akcji szczepień w aptekach (recepta apteczna procedowana dopiero pod koniec sezonu szczepień oraz brak szkoleń dla farmaceutów).
– Niestety po pandemii COVID-19 i wzmożonej ogólnoświatowej akcji szczepień obserwujemy w społeczeństwie zmniejszoną motywację do ich wykonywania. Pod względem stanu zaszczepienia przeciw grypie jesteśmy na jednym z ostatnich miejsc w Europie. Niestety dane, które otrzymaliśmy z CeZ wskazują, że w tym sezonie jest bardzo niskie zainteresowanie szczepieniami. Powinniśmy więc w nadchodzącym sezonie zarówno wzmocnić edukację jak i zastosować wszelkie możliwe mechanizmy i narzędzia by przeciwdziałać temu negatywnemu trendowi – podkreśla prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Ekspertów Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.
Zdaniem ekspertów warto nadal upraszczać dostęp do szczepień poprzez wykonanie całości szczepienia w POZ, aptece lub praktyce pielęgniarskiej podczas jednej wizyty, poszerzać grupy osób uprawnionych do bezpłatnych szczepień m.in. o dzieci do 5 roku życia i seniorów od 65 roku życia oraz przywrócić bezpłatne szczepienia dla pracowników ochrony zdrowia. Konieczne jest również wykorzystanie wszelkich środków, jakimi dysponują obecnie agendy rządowe np. e-skierowania, e-karty szczepień, opieka koordynowana i rekomendacje lekarzy rodzinnych oraz medycyny pracy do stworzenia skoordynowanego planu dla szczepień uwzględniającego skuteczne dotarcie również od osób dorosłych, pacjentów z grup ryzyka i rodziców, którzy decydują o szczepieniu dzieci. Zdaniem ekspertów takie działania powinny być planowane już z początkiem roku na nadchodzący sezon.
Eksperci międzynarodowi (m.in. Światowa Organizacja Zdrowia, Europejska Naukowa Grupa Robocza ds. Grypy) oraz krajowi (Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Główny Inspektorat Sanitarny) podkreślają, że najskuteczniejszą formą uniknięcia samego zachorowania oraz związanych z nim powikłań są szczepienia profilaktyczne. Rekomendują oni pacjentom zaszczepienie się przeciw wirusom grypy oraz COVID-19 w trakcie tej samej wizyty, podkreślając, że jest to całkowicie bezpieczna procedura. Z wykazów Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, że ok. 1500 punktów aptecznych w całej Polsce zapewnia możliwość zaszczepienia się przeciw grypie.
– Przypominamy, że wciąż możemy zaszczepić się przeciw grypie i jej powikłaniom, ponieważ obecnie mamy zarówno do czynienia wciąż z wysoką liczbą zachorowań wywołanych wirusem grypy jak i współwystępowaniem zachorowań na grypę i inne choroby zakaźne w tym COVID-19 i RSV – dodaje prof. Antczak.
inf pras
