Jak wiadomo – szpital szpitalowi nierówny. Różnice zaczynają się od podległości placówki, struktury organizacji, specjalizacji, modelu zarządzania, wynagradzania, systemu motywowania, a kończy na relacjach nieformalnych. Łączy je to, że ich znacznie bardziej niż większościowy klient to NFZ, który wiadomo za co i ile płaci. W każdym zatrudnionych jest kilkanaście grup zawodowych przekonanych o przewodnim znaczeniu ich profesji, ale rzadko występują jako team, drużyna, zgrany zespół. Bo każdy ma swoją ścieżkę i punkt widzenia.
W ramach każdej grupy też nie jest prosto. Na przykład lekarze. Jedni są na kontrakcie, inni na rezydenturze, jeszcze inni na umowie o pracę. Etat kliniczny, etat szpitalny... Jak dodamy do tego system premii dodatków, stażowe, opiekę nad odcinkiem, układanie lub branie dyżurów czy tysiąc innych rzeczy – to robi się z tego scenariusz na grę strategiczną.
To tyle na temat kapitału ludzkiego. Do tego dochodzą inne procesy typu: utrzymanie budynków, gospodarka odpadami, zakupy, bezpieczeństwo i tak dalej, i tak dalej. Nie mówiąc już o systemach informatycznych, które często i gęsto się nie widzą, nie można na ich podstawie prowadzić efektywnego controllingu ani procesów, ani kosztów. Wszystko tu jest dalekie od zasady „im prościej, tym lepiej”. Jak stara ustawa nowelizowana setki razy. Tylko w przypadku ustawy wiadomo, co zrobić, a tu wiadomo jedynie, że szpital ma za mało pieniędzy.
Lata 90. w Polsce wymusiły gruntowne przekształcenia większości przedsiębiorstw. Zmieniły świat z centralnie planowanego na wolnorynkowy (przynajmniej tak było przez 30 lat). Trzeba było wyrzucić wszystko z szafy i poukładać od nowa. Dziś, po trzydziestu latach widać, że niektórym przydałoby się kolejne gruntowne odświeżenie, bo stare posady nie dają rady.
Polski szpital od lat podlegał tylko ewolucji, a raczej łataniu dziur i nowościom wymuszonym przez zmieniający się świat. Tu system, tam łatka, tu dobudówka. Raczej zarządzanie obszarem i gaszenie pożarów niż wielowymiarowa zmiana. No i wyszła z tego ustawa z milionem nowel. Gra strategiczna, ale bez rozwiązania, w której i medyk, i pacjent jest przedmiotem. W której nie ma presji na zmianę, bo jak wiadomo szpital nie ma pieniędzy, więc są długi. I nikt się nie przejmuje tym, że jest fura nieużywanego sprzętu, a kolejka pacjentów rośnie. Sala operacyjna stoi nieużywana od 14.00. Wprowadzono zakaz planowych amputacji, bo kontrakt oddziału jest już przekroczony. Rezydent, który może leczyć, ślęczy przy papierach, skoro sekretarka medyczna zrobi to efektywniej i lepiej. Fundusz płaci za zabieg, a szpital za godzinę. A dysproporcje w zarobkach lekarzy bywają na poziomie razy dziesięć. Pacjent przywieziony na SOR utknął, bo nikt go nie chce wziąć na swój oddział, bo nie ma motywacji do robienia papierów w nocy. Czy to wszystko wina NFZ?
I tu niespodzianka. Nie bronię NFZ czy AOTMiT, uważam, że powinno się zewaluować wszystkie wyceny, bo niektóre wyglądają absurdalnie i w jedną, i drugą stronę, ale żeby to zrobić, trzeba mieć klienta – partnera, który wie, o czym mówi, a nie mówi, że wszystko jest źle. Tylko nikomu się to nie opłaca, bo lepiej nie psuć dobrego stereotypu „nic nie działa, bo nie ma pieniędzy”.
No i już na koniec – w Afryce, w nocy na pustyni bywa bardzo zimno, białe noce występują, a zarządzanie jest lepsze niż rządzenie. Tylko że to trzeba umieć.
