Obecnie możliwości dostępu obywateli europejskich do elektronicznej dokumentacji medycznej w UE są w dużym stopniu zróżnicowane w zależności od kraju. Podczas gdy niektórzy obywatele mają dostęp do części swojej elektronicznej dokumentacji medycznej na szczeblu krajowym lub transgranicznym, wielu obywateli ma jedynie ograniczony dostęp cyfrowy lub nie ma go w ogóle. Z tego powodu Komisja wydaje dziś zalecenia, które ułatwią bezpieczny dostęp ponad granicami przy pełnej zgodności z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych.
– Ludzie chcą mieć bezpieczny i pełny dostęp online do swoich danych dotyczących zdrowia, bez względu na to, gdzie się znajdują. Pracownicy służby zdrowia potrzebują rzetelnej dokumentacji medycznej, aby zapewnić oparte na lepszych informacjach i szybsze leczenie. Nasze systemy opieki zdrowotnej potrzebują najlepszych środków do udzielania najlepszej spersonalizowanej opieki. Razem musimy przyspieszyć i rozwinąć bezpieczną wymianę elektronicznej dokumentacji medycznej w całej UE. Poprawi to życie obywateli i pomoże innowatorom w opracowaniu następnej generacji rozwiązań cyfrowych i terapii – stwierdził wiceprzewodniczący KE Andrus Ansip odpowiedzialny za jednolity rynek cyfrowy.
– Jak wielu z nas podczas podróży lub przeprowadzki do innego państwa członkowskiego chciało mieć dostęp do naszych własnych danych medycznych i przekazać je miejscowemu lekarzowi ogólnemu? Poza tym możliwość bezpiecznego dzielenia się informacjami medycznymi z lekarzami za granicą może nie tylko znacząco poprawić jakość opieki, jaką otrzymujemy, ale także mieć pozytywny wpływ na budżety na opiekę zdrowotną. Jest mniej prawdopodobne, że potrzebne będzie powtarzanie kosztownych badań lekarskich, takich jak obrazowanie lub analizy laboratoryjne – podkreślił komisarz Vytenis Andriukaitis odpowiedzialny za zdrowie i bezpieczeństwo żywności.
Państwa członkowskie zaczęły już umożliwiać dostęp do niektórych elementów elektronicznej dokumentacji medycznej i ich wymianę ponad granicami. Od 21 stycznia 2019 r. obywatele Finlandii mogą przy użyciu elektronicznych recept kupować leki w Estonii, a luksemburscy lekarze wkrótce będą mieli dostęp do kartotek pacjentów z Czech.
W zaleceniach KE proponuje się, aby państwa członkowskie rozszerzyły zakres tych prac o trzy nowe obszary dokumentacji medycznej, a mianowicie: badania laboratoryjne, sprawozdania z wypisów ze szpitala oraz obrazowanie i sprawozdania z obrazowania. Jednocześnie inicjatywa ta tworzy warunki dla opracowania specyfikacji technicznych, które będą zawsze stosowane do wymiany dokumentacji medycznej.
W rezultacie dostęp do kompletnej osobistej dokumentacji medycznej w całej UE może przynieść ogromne korzyści obywatelom Unii, a mianowicie:
- Gdy ktoś będzie miał wypadek w trakcie podróży w innym państwie członkowskim UE, lekarze będą mieli bezpośredni dostęp do informacji o pacjencie (np. o chorobach przewlekłych, alergiach lub nietolerancjach na niektóre leki). Może to znacznie zwiększyć ich zdolność do zapewnienia najbardziej skutecznego i szybkiego leczenia;
- Podniesienie jakości i zapewnienie ciągłości opieki dla obywateli, którzy przemieszczają się po terytorium UE.
- Pobudzenie, poprzez ułatwienie wymiany danych, badań medycznych dotyczących wielkich wyzwań w dziedzinie zdrowia, takich jak choroby przewlekłe i neurodegeneracyjne. System ten wymaga zgody obywatela wyrażonej w sposób znaczący i przy pełnym poszanowaniu europejskich przepisów o ochronie danych osobowych.
- Wsparcie efektywności i zrównoważonego charakteru systemów opieki zdrowotnej poprzez np. dzielenie się niedawnymi badaniami laboratoryjnymi i badaniami radiologicznymi pacjenta. W ten sposób szpital w innym państwie członkowskim nie będzie musiał powtarzać podobnych badań, co pozwoli zaoszczędzić czas i obniżyć koszty leczenia szpitalnego.
Aby dalej rozwijać taką wymianę informacji, powstanie wspólny proces koordynacji między Komisją a państwami członkowskimi. Umożliwi on wkład zainteresowanych stron, takich jak przedstawiciele branży, pracownicy służby zdrowia oraz przedstawiciele pacjentów, zarówno na poziomie UE, jak i na poziomie krajowym.
Wspólny proces koordynacji zapewni zaangażowanie wszystkich właściwych stron w proces opracowania europejskiego formatu wymiany elektronicznej dokumentacji medycznej. W ramach sieci e-zdrowie państwa członkowskie określą praktyczne wytyczne dotyczące wdrażania oraz monitorowania jego postępów.
Kontekst
W przyjętym w kwietniu 2018 r. komunikacie w sprawie umożliwienia transformacji cyfrowej opieki zdrowotnej i społecznej na jednolitym rynku cyfrowym określono trzy obszary działania:
- bezpieczny dostęp obywateli do danych dotyczących zdrowia i transgranicznej wymiany tych danych;
- lepszą jakość danych, aby poczynić postępy w zakresie badań, zapobiegania chorobom i spersonalizowanej opieki zdrowotnej i społecznej;
- narzędzia cyfrowe na rzecz wzmocnienia pozycji obywateli i zapewnienia opieki skoncentrowanej na jednostce.
Oczekuje się, że do końca 2021 r. jeszcze 18 państw, poza Finlandią, Estonią, Luksemburgiem i Republiką Czeską, prowadzić będzie wymianę kartotek pacjentów i e-recept. Przy wsparciu instrumentu „Łącząc Europę” wiele państw członkowskich pracuje już w ramach sieci e-zdrowie nad europejską infrastrukturą usług cyfrowych w dziedzinie e-zdrowia.
W zaleceniu zachęcono do dalszego pogłębiania takiej wymiany między państwami członkowskimi. Opiera się ono na wymianie kartotek pacjentów, e-recept/e-wydawania i proponuje w pierwszej fazie specyfikacje nowych przypadków użycia, takich jak wyniki laboratoryjne, obrazowanie medyczne i sprawozdania oraz sprawozdania z wypisów ze szpitala. W zaleceniu podkreślono, że przejście na interoperacyjną elektroniczną dokumentację medyczną w UE powinno iść w parze z zapewnieniem ochrony i bezpieczeństwa danych, zgodnie z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych oraz przy pełnej zgodności z ramami cyberbezpieczeństwa.
W związku z tym działaniem UE przygotowywana jest również zmieniona decyzja wykonawcza ustanawiająca zasady utworzenia sieci właściwych organów krajowych odpowiedzialnych za e-zdrowie, zarządzania nią i jej funkcjonowania (2011/890/UE). Celem tej decyzji jest wyjaśnienie funkcjonowania sieci e-zdrowie, w szczególności w odniesieniu do europejskiej infrastruktury usług cyfrowych w dziedzinie e-zdrowia. Dziś zakończył się proces przekazywania informacji zwrotnych. Komisja przeanalizuje uwagi otrzymane od zainteresowanych stron i w najbliższych miesiącach ogłosi wyniki.
Źródło: KE
