Zagadnienia związane ze świadczeniem usług pielęgniarskich w domach pomocy społecznej, zwanych dalej „DPS”, różnym statusem pracowników medycznych zatrudnionych w tych placówkach oraz w podmiotach ochrony zdrowia są od dłuższego czasu przedmiotem stosownych analiz.
Z uwagi na postępujące zmiany demograficzne, podlegające m.in. na zwiększającej się liczbie osób starszych (przy jednocześnie spadającej licznie osób młodych) oraz kulturowe i społeczne polegające m.in. na coraz większej liczbie jednoosobowych gospodarstw domowych, systemy: pomocy społecznej oraz ochrony zdrowia stają przed coraz większymi wyzwaniami. Jednym z rozwiązań tych wyzwań jest większa integracja ww. systemów, umożliwiająca optymalne dostępne zasoby oraz zoptymalizowanie i zmaksymalizowanie korzyści dla ich odbiorców i szerzej dla całego społeczeństwa.
Proponowane przepisy mają na celu umożliwienie DPS udzielanie ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych dla mieszkańców tych domów, którzy tych świadczeń wymagają.
Obecnie świadczenia zdrowotne, w tym świadczenia opieki zdrowotnej finansowane ze środków publicznych (świadczenia gwarantowane) mogą być świadczone mieszkańcom DPS wyłącznie przez „zewnętrzne” podmioty, tj. podmioty wykonujące działalność leczniczą, tj. przez podmioty lecznicze oraz osoby wykonujące zawód medyczny w ramach praktyki zawodowej (przede wszystkim pielęgniarki).
Proponowane rozwiązania mają na celu pełniejsze zintegrowanie funkcji pomocy społecznej z funkcjami opieki zdrowotnej. Dzięki takiemu rozwiązaniu DPS będzie mógł bezpośrednio zapewnić opiekę zdrowotną swoim mieszkańcom.
Projektowane przepisy przewidują możliwość wykonywania przez DPS (niezależnie od formy organizacyjnej, w jakiej działa) działalności leczniczej na zasadach określonych w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2022 r. poz. 633, z późn. zm.).
DPS będzie mógł wystąpić do wojewody, jako organu prowadzącego rejestr podmiotów wykonujących działalność leczniczą z wnioskiem o wpis do ww. rejestru. Po spełnieniu warunków wykonywania działalności leczniczej (dysponowanie odpowiednimi pomieszczeniami i urządzeniami; zatrudnianie osób wykonujących zawód medyczny, np. pielęgniarek; stosowania wyrobów medycznych zgodnych z ustawą z dnia 7 kwietnia 2022 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. poz. 974); zawarciu umowy ubezpieczenia OC) DPS zostanie wpisany do ww. rejestru i będzie mógł podjąć działalność leczniczą.
W art. 1 projektowanej ustawy proponuje się dodanie w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej nowej regulacji (art. 58a), zgodnie z którą DPS będzie mógł wykonywać działalność leczniczą na zasadach określonych w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. Projektodawca wskazał również, że do średniomiesięcznego kosztu utrzymania w domu pomocy społecznej nie będą wliczane koszty utworzenia podmiotu leczniczego oraz wykonywania działalności leczniczej przez dom pomocy społecznej.
Projektowane przepisy przewidują, że DPS będący podmiotem leczniczym będzie udzielał ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych (art. 2 projektu ustawy). Świadczenia te byłyby wykonywane w ambulatorium będącym zakładem leczniczym DPS. Ponadto ze względu na okoliczność, że regulacje dotyczące zasad kierowania DPS-em (działającym w formie jednostki budżetowej) oraz sposobu wyłaniania i zatrudniania kierownika są uregulowane w ustawie o pomocy społecznej zaproponowano wyłączenie stosowania przepisów art. 46 ust. 2–4, 47 i art. 49 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. Ponadto zaproponowano wyłączenie przepisu art. 48 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, który dotyczy rady społecznej.
Po wprowadzeniu omawianych zmian DPS będzie mógł być świadczeniodawcą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285, z późn. zm.), zawierać umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, na podstawie których będzie udzielał świadczeń opieki zdrowotnej dla swoich mieszkańców.
Ponadto projektowane przepisy „pośrednio” (DPS jako podmiot leczniczy) uregulują status prawny pielęgniarek zatrudnionych obecnie w DPS.
W myśl art. 4 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 551, z późn. zm.) za wykonywanie zawodu pielęgniarki uważa się również zatrudnienie w domach pomocy społecznej określonych w przepisach o pomocy społecznej, z uwzględnieniem uprawnień zawodowych pielęgniarki określonych w ustawie.
Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej osoba wykonująca zawód medyczny (w tym pielęgniarka) to osoba uprawniona na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoba legitymująca się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. Ponadto w myśl pkt 10 omawianego ustępu świadczenie zdrowotne to działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania. Zaś art. 3 ust. 1 (zdanie pierwsze) ww. ustawy stanowi, że działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Z art. 16 ust. 1 ww. ustawy wynika, że działalność lecznicza jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców. Podmiot, który zamierza wykonywać działalność leczniczą jako podmiot leczniczy, składa organowi prowadzącemu rejestr (wojewodzie ze względu na siedzibę albo miejsce zamieszkania) wniosek o wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą (zgodnie z art. 100 ust. 1 ww. ustawy).
Obecnie pielęgniarki zatrudnione w domach pomocy społecznej udzielają świadczeń zdrowotnych, choć placówki te nie są podmiotami leczniczymi.
Projektowana regulacja, umożliwiająca domom pomocy społecznej funkcjonowanie, jako podmioty lecznicze, po uprzednim wpisie do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, wyeliminuje przedstawioną wyżej niespójność przepisów omawianych ustaw oraz umożliwi traktowanie (w różnych aspektach, w tym płacowych) traktowanie pielęgniarek zatrudnionych w DPS, jako osób wykonujących zawód medyczny, które udzielają świadczeń zdrowotnych w podmiotach leczniczych.
Projekt: TU
Źródło: RCL
