Jak polskie dzieci wypadają na tle Europy, jeśli chodzi o otyłość?
Polskie dzieci nie wypadają najgorzej, jeśli chodzi o procent otyłych dzieci ogółem i plasują się w średniej europejskiej. Natomiast gorzej wygląda dynamika narastania otyłości wśród polskich dzieci, która zatrważająco narasta. To jest problem, który nie powinien umknąć naszym władzom.
Ministerstwo Zdrowia wprowadziło rozporządzenie sklepikowe, które teraz zostanie trochę złagodzone. Jak Pani ocenia tę decyzję resortu zdrowia?
Rozporządzenie sklepikowe w swoich założeniach było jednym z dwóch ważnych prozdrowotnych aktów prawnych wprowadzonych w ostatnich latach obok ustawy o zakazie palenia w miejscach publicznych. Problem z tzw. ustawą sklepikową był taki, że wprowadzała ona bardzo radykalne i zmieniające obyczaje prawo bez edukacji. Nie zadbano przy niej o edukację nie tylko dzieci i nauczycieli, ale przede wszystkim rodziców. To co się wokół ustawy stało jest wynikiem właśnie zaniedbań edukacyjnych, które się w ten sposób mszczą. Rodzice zaczęli buntować się przeciwko tej ustawie, dawać dzieciom solniczki i pieprzniczki albo nawet wycofywać dzieci z obiadów w stołówkach szkolnych. A to dlatego, że nie zadbano właśnie o element edukacji rodziców. To nas uczy, że jeśli próbujemy wprowadzać jakiekolwiek prawo w obszarze zdrowia dzieci i nie zadbamy o edukację rodziców, możemy liczyć się z niepowodzeniem.
Otyłość zwiększa ryzyko wielu chorób. Od dłuższego czasu mówi się o finansowaniu porad dietetycznych przez NFZ. Tymczasem nadal jesteśmy w tym samym punkcie…
Takie porady są podstawą całego sytemu profilaktyki i leczenia otyłości, którego w Polsce nie mamy. System publicznej opieki zdrowotnej otyłością zaczyna się zajmować w dwóch przypadkach. Po pierwsze, kiedy pojawiają się powikłania, a system lubi leczyć tzw. drogie powikłania, czyli kardiologiczne lub ortopedyczne. Drugi przypadek, kiedy możemy liczyć na pomoc państwa, to są operacje bariatryczne u pacjentów z trzecim stopniem otyłości albo z mniejszą otyłością, ale z powikłaniami zdrowotnymi. A tak naprawdę zarówno leczenie powikłań zwłaszcza kardiologicznych czy ortopedycznych oraz leczenie bariatryczne jest przede wszystkim sygnałem niepowodzenia wcześniejszych interwencji, ale jest to niepowodzenie interwencji, których w polskim systemie opieki zdrowotnej nie ma! Zajmując się wyłącznie interwencjami wysokospecjalistycznymi i pomijając profilaktykę budujemy dom od dachu a nie od podstaw. Dom zbudujemy od podstaw wtedy, kiedy kobieta jeszcze w ciąży dostanie pakiet informacji dotyczących zdrowego żywienia nie tylko dziecka, ale całej rodziny. Później rodzice małego dziecka będą edukowani, jak mają żywić dzieci. Ta wczesna edukacja ma szansę ograniczyć tempo narastania otyłości wśród dzieci. Wtedy dopiero dom rodzinny stanie się dla dzieci miejscem bezpiecznym pod względem żywienia. Teraz dzieci muszą czekać do szóstego roku życia na bezpieczne miejsce, którym na kilka godzin dziennie jest dla nich szkoła. Ich rodzinny dom, okazuje się, takim bezpiecznym pod tym względem nie jest, właśnie przez zaniedbania edukacyjne rodziców.
Jakie najpilniejsze kroki powinno wprowadzić państwo, aby zmienić tę sytuację?
Potrzebny jest kompleksowy system, pierwotnej i wtórnej profilaktyki, skriningu otyłości u dzieci, leczenia nadwagi czy otyłości u dzieci oraz dorosłych. Punktem od którego należy zacząć, jest jak najwcześniejsza edukacja rodziców. Należy wprowadzić porady żywieniowe finansowane przez NFZ przynajmniej dla krytycznych grup, czyli kobiet w ciąży i rodziców małych dzieci. A później cały system należy rozwijać i zwiększać obowiązki systemu opieki zdrowotnej oraz szkół, jeśli chodzi o wychwytywanie dzieci z otyłością lub nadwagą i podejmowanie wczesnych interwencji edukacyjnych oraz dietetycznych, potem sprawne kierowanie ich na leczenie. Ten system obecnie nie istnieje i jest w zasadzie od nowa do stworzenia, także czeka nas w tym obszarze ogrom pracy.
