Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych
Trzeba wyraźnie podkreślić, że Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych, jest ważnym elementem systemu mającym wpływ na jakość opieki zdrowotnej.
Wpływ na jakość opieki zdrowotnej wynika z kilku okoliczności:
1) po pierwsze ze względu na wprowadzenie, poprzez uregulowanie zasad działania Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych, tzw. systemu “no fault”;
2) po drugie z powodu uproszczenia procesu dochodzenia roszczeń przez pacjentów;
3) po trzecie z powodu skrócenia czasu dochodzenia roszczeń przez pacjentów;
4) po czwarte ze względu na wprowadzenie zasady stosowania analiz stwierdzonych nieprawidłowości oraz przygotowywania działań naprawczych w zakresie bezpieczeństwa pacjenta w podmiotach, w których doszło do zdarzeń medycznych.
Ważna data
Pacjenci mogą składać wnioski do Funduszu od dnia 6 września 2023 r.
Co to jest system “non fault”?
System oparty na zasadzie no-fault wprowadzono w Szwecji już w latach 70. ubiegłego wieku. Wszystkie placówki medyczne w tym kraju wykupują obowiązkowe ubezpieczenie na rzecz pacjentów (No-Fault Patient Insurance).
Gdy dojdzie do niepożądanego zdarzenia medycznego, nie trzeba orzekać, z czyjej winy ono nastąpiło. Wystarczy udowodnić, że miało ono miejsce i pacjent poniósł szkodę, za którą należy mu się rekompensata.
Zamiast pytać: „kto zawinił ?”, najważniejsze jest pytanie: „czy pacjent doznał szkody?”
Oddzielnie prowadzi się analizy zdarzeń powodujących szkody i szuka odpowiedzi na pytanie: „dlaczego coś poszło nie tak ?”
Leczenie w szpitalu
Przepisy dotyczące świadczeń kompensacyjnych z Funduszu Zdarzeń Medycznych stosuje się do zdarzeń medycznych zaistniałych w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w szpitalu w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r.
Co to jest szpital?
Szpital to zakład leczniczy, w którym podmiot leczniczy wykonuje działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne - art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.
Świadczenia szpitalne
Świadczenie szpitalne - wykonywane całą dobę kompleksowe świadczenia zdrowotne polegające na diagnozowaniu, leczeniu, pielęgnacji i rehabilitacji, które nie mogą być realizowane w ramach innych stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych lub ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych; świadczeniami szpitalnymi są także świadczenia udzielane z zamiarem zakończenia ich udzielania w okresie nieprzekraczającym 24 godzin.
Aby pacjent mógł wystąpić o świadczenie kompensacyjne musi mu być udzielone:(i) świadczenie szpitalne (ii) finansowane z NFZ (iii) w szpitalu.
Co to jest zdarzenie medyczne?
Zdarzenie medyczne - zaistniałe w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczenia zdrowotnego:
a) zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym,
b) uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta,
c) śmierć pacjenta,
którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć w przypadku udzielenia świadczenia zdrowotnego zgodnie z aktualną wiedzą medyczną albo zastosowania innej dostępnej metody diagnostycznej lub leczniczej, chyba że doszło do dających się przewidzieć normalnych następstw zastosowania metody, na którą pacjent wyraził świadomą zgodę.
Zatem zdarzeniem medycznym jest zdarzenie zaistniałe:
- w trakcie udzielania świadczenia zdrowotnego;
- w efekcie udzielenia świadczenia zdrowotnego;
- zaniechania udzielenia świadczenia zdrowotnego.
Należy pamiętać, że chodzi wyłącznie świadczenia szpitalne udzielane w szpitalu.
Zaniechanie udzielenia świadczenia nie obejmuje zwłoki w udzieleniu, ze względu na oczekiwania pacjenta w kolejce oczekujących.
Ze zdarzeniem medycznym będziemy mieli do czynienia wówczas gdy pacjentowi niezasadnie odmówiono przyjęcia do szpitala - zaniechanie udzielenia świadczenia.
Pojęcie „w efekcie udzielenia świadczenia zdrowotnego” oznacza, że do zdarzenie medycznego może dojść później niż „w trakcie udzielania świadczenia zdrowotnego”, jeżeli zdarzenie medyczne stanowi efekt udzielania świadczenia.
Warunkiem, aby uznać dane zdarzenie, za zdarzenie medyczne w rozumieniu przepisów jest, to, aby „z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć zdarzenia w przypadku udzielenia świadczenia zdrowotnego zgodnie z aktualną wiedzą medyczną przy zastosowaniu innej dostępnej metody diagnostycznej lub leczniczej.”
Co nie jest zdarzeniem medycznym?
Zdarzeniem medycznym nie jest zdarzenie jeżeli stanowi „dające się przewidzieć normalne następstwa zastosowania metody leczniczej, na którą pacjent wyraził świadomą zgodę.”
Co mimo zgody pacjenta jest zdarzeniem medycznym?
Nawet jeżeli zdarzenie stanowi dające się przewidzieć normalne następstwa zastosowania metody leczniczej, na którą pacjent nie wyraził świadomej zgody.
Aby uznać, że doszło do udzielania świadomej zgody musza być spełnione następujące warunki:
- informacja pacjentowi podana jest w sposób jasny i przystępny;
- w ramach tej informacji następuje wskazanie wszystkich możliwych normalnych następstw leczenia
- w ramach tej informacji następuje wskazanie innych możliwych metod leczenia
- pacjent ma swobodę podjęcia decyzji o leczeniu - brak przymusu.
Zatem, jeżeli wystąpią normalne następstwem leczenia, jeżeli pacjent nie wyraził zgody na te następstwa (nie udzielił świadomej zgody na leczenie) będziemy mieli do czynienia ze zdarzeniem medycznym – zdarzeniem medycznym będą normalne następstwa leczenia nie objęte świadomą zgodą pacjenta.
Podsumowanie:
Zdarzeniem medycznym jest każde uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, zakażenie, śmierć pacjenta, którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć, przy postępowaniu zgodnie z aktualną wiedzą medyczną lub przy zastosowaniu innej metody leczniczej.
Zdarzeniem medycznym jest każde uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, zakażenie, śmierć pacjenta, będące normalnym następstwem metody leczenia, jeżeli pacjent nie udzielił świadomej zgody na metodę leczenia.
Ile jest czasu na złożenie wniosku?
Wniosek do Rzecznika Praw Pacjenta należy złożyć w ciągu jednego roku od dnia, w którym wnioskodawca dowiedział się o zdarzeniu medycznym.
Pacjenci mogą składać wnioski do Funduszu od dnia 6 września 2023 r.
Wniosek o przyznanie świadczenia kompensacyjnego może również zostać wniesiony wtedy, gdy zdarzenie medyczne miało miejsce przed dniem wejścia w życie ustawy (przed dniem 6 września 2023 r.), jeżeli wnioskodawca dowiedział się o zdarzeniu medycznym po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy.
Maksymalny okres, w którym można złożyć wniosek to 3 lata od dnia, w którym wystąpiło zdarzenie medyczne, nawet jeżeli pacjent dowiedział się o zdarzeniu po dniu 6 września 2023 r.
Najwcześniejsza data kiedy mogło wystąpić zdarzenie medyczne to 6 września 2020 r.
Jeżeli pacjent dowie się o zdarzeniu medycznym w ostatnim okresu 3 lat to przysługuje mu jeszcze rok na złożenie wniosku.
Do kogo złożyć wniosek?
Wniosek składa się do Rzecznika Praw Pacjenta.
Kto może złożyć wniosek?
W przypadku:
a) zakażenia pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym,
b) uszkodzenie ciała,
c) rozstrój zdrowia pacjenta,
wniosek może złożyć pacjent
W przypadku śmierci pacjenta, wniosek może złożyć:
- krewny pierwszego stopnia,
- niepozostający w separacji małżonek,
- osoba pozostająca w stosunku przysposobienia,
- osoba pozostająca z pacjentem we wspólnym pożyciu.
Najważniejsze elementy wniosku
Najważniejsze elementy wniosku to:
- wskazanie zdarzenia medycznego,
- uzasadnienie, w tym wskazanie faktów, na których wniosek jest oparty,
- kopia posiadanej dokumentacji medycznej oraz innych dokumentów potwierdzających opisany stan faktyczny albo szczegółową informację o braku takich dokumentów.
Inne odszkodowanie lub zadośćuczynienie
Uzyskania odszkodowania z Funduszu Kompensacyjnego nie można łączyć z innym odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem.
Postępowania w sprawie świadczenia kompensacyjnego, nie wszczyna się, a wszczęte umarza, w przypadku gdy w związku z tym zdarzeniem medycznym:
- prawomocnie osądzono sprawę o odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie,
- toczy się postępowanie cywilne w sprawie o odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie,
- wnioskodawca uzyskał odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie od osoby odpowiedzialnej za szkodę, w tym z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej,
- sąd orzekł na rzecz wnioskodawcy obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązkę.
Ile czasu zajmuje postępowanie?
Całość postępowania może maksymalnie trwać do 4 i pół miesiąca. Jest to okres, w którym sąd może jeszcze nie doręczyć pozwu o odszkodowanie drugiej stronie w procesie cywilnym.
Decyzja w sprawie odszkodowania, jest wydawana w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania kompletnego i prawidłowo opłaconego wniosku.
Wnioskodawca składa Rzecznikowi oświadczenie o przyjęciu świadczenia kompensacyjnego lub
Brak złożenia oświadczenia traktuje się jako oświadczenie o rezygnacji ze świadczenia kompensacyjnego.
Wypłata świadczenia kompensacyjnego następuje w terminie do 14 dni od dnia złożenia oświadczenia o przyjęciu świadczenia kompensacyjnego.
Wysokość odszkodowań z Funduszu
Zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym od 2000 zł do 200 000 zł.
Uszkodzenie ciała pacjenta od 2000 zł do 200 000 zł.
Rozstrój zdrowia pacjenta od 2000 zł do 200 000 zł.
Śmierć pacjenta od 20 000 zł do 100 000 zł.
Prof. Dorota Karkowska, dr Tomasz Karkowski, dr Iga Lipska, radca prawny Michał Modro.
