Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych zaleca podawanie remdesiwiru w przypadku pełnoobjawowego COVID-19 u hospitalizowanych pacjentów z saturacją poniżej 95%. Lek podawany jest dożylnie przez 5 dni w następującym schemacie: pierwszego dnia dawka nasycająca- 200 mg, potem dawka podtrzymująca- 100 mg. Remdesiwir nie jest nowością na rynku farmaceutycznym. Badania nad jego zastosowaniem rozpoczęto już w 2009r. w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu C i zakażeń wywołanych wirusem RSV. Niestety badania te poniosły fiasko.
Do remdesiwiru wrócono więc dopiero w 2014 roku, kiedy epidemia wirusa Ebola rozprzestrzeniała się w Afryce Zachodniej i poszukiwano skutecznego leku przeciwwirusowego. Gilead- firma biotechnologiczna, która opracowała remdesiwir, nawiązała w tym celu współpracę z innymi instytucjami w tym CDC i Instytutem Badawczym Chorób Zakaźnych Armii Stanów Zjednoczonych. Analizy badań przeprowadzonych w Demokratycznej Republice Konga wykazały, że remdesiwir osiągnął gorsze wyniki od leków opartych na przeciwciałach i chociaż z tego powodu badanie zostało przerwane to dostarczyło wstępnych informacji na temat profilu bezpieczeństwa u pacjentów. W trakcie badań zauważono bowiem poważne zdarzenia niepożądane w tym przypadki niedociśnienia, wraz ze zwiększonym stężeniem kreatyniny i aminotransferazy asparaginianowej w osoczu, wskazujące na upośledzenie czynności nerek i wątroby.
Równolegle z pracami nad EBOV prowadzono badania nad wpływem remdesiwiru na koronawirusy, w tym SARS i MERS. Badania potwierdziły działanie remdesiwiru przeciwko tym koronawirusom w testach laboratoryjnych in vitro i modelach zwierzęcych in vivo.
Pomimo pozytywnych danych przedklinicznych nie było możliwości sprawdzenia rzeczywistej skuteczności, ze względu na brak odpowiedniej liczby uczestników badań. Liczba klinicznych infekcji MERS była ograniczona, z prawie wyłączną lokalizacją w Królestwie Arabii Saudyjskiej, a infekcji SARS w tym okresie nie było wcale. Jednak uzyskane wtedy dane przyczyniły się do szybkiego zatwierdzenia leku w trakcie pandemii COVID-19. Prędkość z jaką wydano zezwolenie na zastosowanie leku wywołało na początku poruszenie w świecie naukowym związane ze sprzecznymi doniesieniami na temat skuteczności, zwłaszcza w świetle wysokiej ceny leku- kuracja remdesiwirem to koszt około 9 tysięcy złotych.
Prześledźmy jak wyglądała droga do wprowadzenia tego leku na rynek, który teraz dostępny jest w co najmniej 40 krajach.
8 kwietnia 2020
Gilead złożył wniosek do Food and Drug Administration o wydanie zezwolenia na stosowanie remdesiwiru w leczeniu COVID-19.
29 kwietnia 2020
Pojawiają się pierwsze wyniki badań klinicznych z użyciem leku u chorych na COVID-19. Między 6 lutego 2020 r. a 12 marca 2020 r. 237 pacjentów w dziesięciu szpitalach w Hubei zostało włączonych i losowo przydzielonych do badania: 158 otrzymało remdesiwir a 79 placebo. To badanie opublikowane w Lancet nie wykazało znaczącej różnicy między remdesiwirem a placebo u pacjentów hospitalizowanych .
1 maja 2020
Mimo, że badanie przeprowadzone w Chinach nie wykazało korzyści ze stosowania remdesiwiru, to na początku maja FDA wydało zezwolenie na podanie leku pacjentom hospitalizowanym z ciężkim przebiegiem COVID-19.
FDA przyznało, że informacje na temat bezpieczeństwa i skuteczności stosowania remdesiwiru w leczeniu pacjentów są ograniczone ale w swoim oświadczeniu powołali się na obiecujące wstępne wyniki badania ACCT-1, przeprowadzonego przez National Institutes of Health. Badanie wykazało , że 10-dniowa kuracja remdesiwirem skraca czas poprawy stanu zdrowia o pięć dni w porównaniu z placebo, ale nie ma znaczącego wpływu na śmiertelność.
7 maja 2020
Tuż po zatwierdzeniu leku w USA, Japońskie Ministerstwo Zdrowia, Pracy i Opieki Społecznej udzieliło zezwolenia na stosowanie remdesiwiru u hospitalizowanych pacjentów.
27 maja 2020
Sponsorowane przez Gilead, badanie Simple-Severe opublikowane w NEJM wykazało, że remdesiwir skraca czas do poprawy klinicznej u pacjentów z ciężkim przebiegiem COVID-19 zarówno w 5-dniowym, jak i 10-dniowym schemacie leczenia.
3 lipca 2020
Komisja Europejska przyznała warunkowe pozwolenie na dopuszczenie do obrotu remdesiwiru do stosowania u pacjentów z COVID-19 wymagających tlenoterapii.
21 sierpnia 2020
Sponsorowane przez Gilead badanie opublikowane w JAMA wykazało, że remdesiwir skraca czas do poprawy klinicznej u średnio chorych pacjentów z COVID-19 w 5-dniowym schemacie leczenia, ale nie w 10-dniowym schemacie.
15 października 2020
Sponsorowane przez WHO badanie Solidarity wykazało, że remdesiwir ma niewielki wpływ lub nie ma żadnego wpływu na ogólną śmiertelność, rozpoczęcie wentylacji lub czas pobytu w szpitalu.
2750 pacjentów, którzy otrzymali lek, pochodziło z całej badanej populacji 11 266 hospitalizowanych dorosłych w 405 szpitalach w 30 krajach. Chociaż badanie WHO było zdecydowanie większe od poprzednich badań, to Gilead próbowało podważyć próbę Solidarity m.in. ze względu na projekt badania, które nie obejmowało grupy kontrolnej otrzymującej placebo.
15 października 2020
Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych oraz Konsultant Krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych wydali wspólny komunikat na temat badania Solidarity przeprowadzonego przez WHO:
„Wyniki badania Solidarity w dostępnej aktualnie formie nie może dostarczyć dowodów na skuteczność bądź nieskuteczność remdesiwiru, a także innych analizowanych leków, ze względu na nieprecyzyjną stratyfikację, a także ograniczenie się praktycznie wyłącznie do śmiertelności ogólnej z pominięciem szeregu czynników na nią wpływających. W pracy pominięto również wielu punktów końcowych, które powinny być uwzględnione, gdyż mogą istotnie wpływać na szybkość powrotu do zdrowia, jakość życia chorych i aspekty ekonomiczne związane z czasem trwania choroby.”
22 października 2020
FDA oficjalnie zatwierdziło remdesiwir do stosowania u pacjentów hospitalizowanych z powodu COVID-19, niezależnie od ciężkości choroby.
20 listopada 2020
WHO wydało oświadczenie, w którym odradza stosowanie remdesiwiru. Dane przejrzane przez panel ekspertów obejmowały wyniki 7000 pacjentów z badania Solidarity, a także z 3 innych badań z randomizacją. Uznano, że dowody wskazują na brak istotnego wpływu na śmiertelność, potrzebę wentylacji mechanicznej, czas do poprawy klinicznej i inne ważne dla pacjenta wyniki. Grupa opracowująca wytyczne uznała, że potrzeba więcej badań, zwłaszcza w celu zapewnienia większej pewności dowodów dla określonych grup pacjentów.
24 marca 2021
Najnowsze badanie opublikowane w JAMA potwierdziło skuteczność remdesiwiru. Badanie trwało od 4 marca do 29 sierpnia 2020r. w Stanach Zjednoczonych i objęło 2483 pacjentów. Pacjenci otrzymujący remdesiwir mieli krótszy czas do poprawy klinicznej niż dopasowana grupa kontrolna bez leczenia remdesiwirem (mediana, 5,0 dni).
Źródła:
https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)31022-9/fulltext
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/nejmoa2007764
https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2777863
https://www.bmj.com/content/371/bmj.m4457
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7202249/
https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/veklury-epar-product-information_pl.pdf
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/nejmoa2015301
https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2769871
https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/veklury#authorisation-details-section
http://www.pteilchz.org.pl/wp-content/uploads/2020/10/Uwagi-do-Solidarity.pdf
