Long COVID: Część pierwsza – objawy i czas ich trwania

Kliniczny przebieg zakażenia wirusem SARS-CoV-2 może być bardzo zróżnicowany, w zależności od cech indywidualnych pacjenta i prawdopodobnie również od dawki wirusa, na którą pacjent został narażony. U ok. 20% osób przebieg ma charakter bezobjawowy, u zdecydowanej większości zakażonych infekcja manifestuje się w sposób łagodny, związany głównie z objawami ze strony górnych dróg oddechowych.

Postać ciężka występuje u ok. 15% zakażonych, stan bardzo ciężki, czyli zagrożenia życia, u ok. 5%. U takich pacjentów obserwuje się zapalenie płuc o ciężkim przebiegu oraz zespół ostrej niewydolności oddechowej. Śmiertelność, na podstawie statystyk zakażeń i zgonów, wynosi ok. 2%.

Większość istotnych klinicznie konsekwencji związanych z zachorowaniem na COVID-19 nie wiąże się bezpośrednio z zakażeniem SARS-CoV-2, ale z nadmierną reakcją układu odpornościowego na infekcję wirusową. Nadmierna reaktywność układu immunologicznego lub jego niewydolność mogą prowadzić do progresji choroby do stanu ciężkiego, poważnych uszkodzeń tkanek (nie tylko w obrębie układu oddechowego), wystąpienia incydentów zakrzepowo-zatorowych, a także długoterminowych konsekwencji przechorowania COVID-19 (tzw. powikłań odległych).

Długofalowe następstwa COVID-19 u osób dorosłych określamy mianem „long COVID-19”. Termin ten oznacza utrzymywanie się różnorodnych objawów chorobowych nawet dłużej niż 12 tygodni po ostrej fazie zakażenia. Według różnych źródeł objawy o rozmaitym nasileniu opisuje się u od 10% do nawet 90% pacjentów. Objawy takie dotyczą, tak jak objawy ostrego zakażenia, właściwie wszystkich układów naszego organizmu.

Objawy utrzymujące się po przejściu COVID-19

Powikłania związane z zakażeniem SARS-CoV-2 można podzielić na trzy grupy: ostre, podostre oraz opóźnione, pojawiające się najczęściej już po infekcji. Około 10% ozdrowieńców przez okres od 4 do 12 tygodni prezentuje następujące objawy: uporczywy kaszel, uporczywe zmęczenie, przewlekła duszność, tachykardia, osłabienie pamięci lub niezdolność do koncentracji, trudności w zasypianiu, bezsenność, ból głowy i ból stawów. Ponadto, z uwagi na możliwość wpływu infekcji SARS-CoV-2 na mikrobiom jelitowy może dojść do dysfunkcji motoryki układu pokarmowego objawiającej się utrzymującymi się biegunkami.

Istotne jest też, że w trakcie choroby i po niej wystąpić mogą zaburzenia endokrynologiczne, które obejmują zaostrzenie istniejącej cukrzycy, pojawienie się cukrzycy u osób bez czynników ryzyka cukrzycy typu 2, podostre zapalenie tarczycy i demineralizację kości. Dochodzić może też do zahamowania osi przysadka–nadnercza lub do nadczynności tarczycy wiążącej się z szybką czynnością serca, nieustępującą w okresie zdrowienia. Częstym objawem w okresie zdrowienia jest także wypadanie włosów, które może utrzymywać się przez kilka tygodni po ostrym okresie choroby.

---