Wzrastające obciążenie społeczeństwa ChUK skutkuje poważnymi konsekwencjami społeczno-ekonomicznymi, w tym pogarszaniem jakości życia chorych oraz znacznymi obciążeniami finansowymi związanymi z leczeniem tych chorób.
Z dniem 31 grudnia 2021 r. zakończyła się realizacja Programu Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego POLKARD na lata 2017–2021. Narodowy Program Chorób Układu Krążenia na lata 2022–2032 jest kompleksową narodową strategią kardiologiczną. Program stanowi reformę polskiej kardiologii, kardiochirurgii, chirurgii naczyniowej, angiologii, neurologii i innych dziedzin pokrewnych związanych z ChUK, skupiając działania w pięciu głównych obszarach, kluczowych dla uzyskania efektu synergii oraz poprawy wskaźników epidemiologicznych w Rzeczypospolitej Polskiej.
Zakres realizowanego dotychczas programu POLKARD na lata 2017–2021 stanowi wyłącznie wycinek zadań, które zostały zaplanowane w ramach Programu. Mając na uwadze kompleksowość projektowanych rozwiązań w obszarze kardiologii, zdecydowano o nadaniu Programowi wyższej rangi niż program zdrowotny, tj. wieloletniej strategii działań. Programy wieloletnie ustanawia bowiem Rada Ministrów i realizują one strategie przyjęte przez Rząd – dotyczą ważnych zjawisk i problemów, które wymagają decyzji i działań na poziomie Rady Ministrów – w przypadku Programu wynika to także z exposé Prezesa Rady Ministrów.
Zgodnie z mapami potrzeb zdrowotnych 91% wszystkich zgonów w 2019 r. nastąpiło z powodu problemów zdrowotnych z grupy chorób niezakaźnych. Głównymi przyczynami zgonów w Rzeczpospolitej Polskiej w latach 1990–2019 były i nadal są ChUK oraz choroby nowotworowe.
W 2018 r. były one odpowiedzialne za 65% wszystkich zgonów (ChUK – 40,5%; nowotwory 24,5%) . Najczęstszą przyczyną zgonów wśród chorób układu krążenia są choroby serca (w 2018 r. 99,0, tys. zgonów, w tym zawał serca 12,0 tys., a więc odpowiednio 59,0% i 7,2% zgonów z powodu ChUK), drugą grupę stanowią choroby naczyń mózgowych (30,0 tys. zgonów, 17,8% całej grupy). Przyczyną tego zjawiska jest zarówno proces starzenia się populacji, jak i wzrost narażenia na czynniki związane ze stylem życia.
Spośród chorób układu krążenia przyczyną największej liczby zgonów w Rzeczpospolitej Polskiej – podobnie jak w całej Europie – jest choroba niedokrwienna serca (ChNS), która w 2016 r. stanowiła przyczynę 10% wszystkich zgonów (w porównaniu z 12% w Unii Europejskiej). ChNS jest również główną przyczyną przedwczesnych zgonów i istotną przyczyną inwalidztwa. Pomimo tego, że w Europie, w tym w Rzeczpospolitej Polskiej, liczba zgonów z powodu ChUK systematycznie spada, ChNS na przestrzeni ostatnich 10-ciu lat niezmiennie zajmuje pierwsze miejsce wśród przyczyn zgonów w krajach Unii Europejskiej (EU-28).
Populacja polska w porównaniu do populacji europejskiej (EU-28) charakteryzuje się prawie 2-krotnie wyższą umieralnością z powodu choroby niedokrwiennej serca (Rzeczpospolita Polska – 131 zgonów/100 tys. mieszkańców; EU-28 – 77 zgonów/100 tys. mieszkańców) oraz 1,5-razy wyższą umieralnością z powodu udaru mózgu (odpowiednio: 53 zgonów/100 tys. w porównaniu do 38 zgonów/100 tys. mieszkańców).
Natężenie umieralności z powodu chorób układu krążenia oraz ich udział w ogólnej liczbie zgonów stopniowo zmniejszają się po 2015 r., ale nadal stanowią największe zagrożenie dla zdrowia i życia w Rzeczpospolitej Polskiej.
W związku z powyższym konieczne jest przygotowanie kompleksowej strategii kardiologicznej, która zapewni obywatelom równy i adekwatny do potrzeb zdrowotnych dostęp do wysokiej jakości świadczeń zdrowotnych przez przyjazny, nowoczesny i efektywny system ochrony zdrowia. Efektem realizacji Programu ma być wydłużenie życia i poprawa stanu zdrowia społeczeństwa.
Program stanowi reformę polskiej kardiologii, kardiochirurgii, chirurgii naczyniowej, angiologii, neurologii i innych dziedzin pokrewnych związanych z ChUK, skupiając działania w pięciu głównych obszarach, kluczowych dla uzyskania efektu synergii oraz poprawy wskaźników epidemiologicznych w Rzeczypospolitej Polskiej:
I. Inwestycje w kadry;
II. Inwestycje w edukację, profilaktykę i styl życia;
III. Inwestycje w pacjenta;
IV. Inwestycje w naukę i innowacje;
V. Inwestycje w system opieki kardiologicznej.
Celami nadrzędnymi Programu są:
1) obniżenie zachorowalności i umieralności z powodu ChUK, w tym obniżenie nadumieralności mężczyzn w wieku produkcyjnym (25–64 lata) oraz zbliżenie wskaźników stanu zdrowia (długość trwania życia, liczba zgonów oraz chorobowość) do średnich wskaźników w EU–27;
2) zmniejszenie różnic regionalnych w zachorowalności i umieralności z powodu ChUK związanej z dostępnością do świadczeń zdrowotnych;
3) zredukowanie poziomu klasycznych czynników ryzyka ChUK w populacji z uwzględnieniem społeczno-ekonomicznych nierówności w zdrowiu;
4) poprawa organizacji badań naukowych w kardiologii oraz zwiększenie potencjału badań naukowych i projektów innowacyjnych w zakresie między innymi identyfikacji populacji najbardziej narażonych na ryzyko zachorowania na ChUK oraz głównych przyczyn rozwoju ChUK, a także wypracowania rozwiązań diagnostyczno-terapeutycznych.
Planowane nakłady z budżetu państwa na realizację działań przewidzianych w ramach Programu nie mogą być w poszczególnych latach wyższe niż:
1) 24 mln zł w 2022 r.,
2) 270 mln zł rocznie w latach 2023–2032.
Projekt: TU
Źródło: RCL
