Naukowcy porównali 3 szczepionki przeciw COVID. Jak długo (i konkretnie przed czym) chronią?

Badanie było finansowane przez firmę Janssen a przeprowadzono je we współpracy z działem naukowym Aetion oraz Pracownią Farmakoepidemiologii Wydziału Medycznego Szpitala Kobiecego Brigham Harvard Medical School.

W badaniu przeanalizowano profile ochrony, jaką zapewniają wszystkie trzy szczepionki dopuszczone do obrotu (bądź zatwierdzone) w USA. Dla wszystkich tych trzech preparatów zastosowano tę samą metodologię w odniesieniu do następujących trzech parametrów: infekcji przełamujących (tj. zachorowań u osób zaszczepionych), hospitalizacji i przyjęć na oddziały intensywnej opieki medycznej.^[1]

Dotychczasowe kompleksowe badania dotyczące okresu ochrony zapewnianego przez szczepionki dopuszczone bądź zatwierdzone do stosowania w USA były ograniczone, a wiele z nich koncentrowało się na grupach wysokiego ryzyka [2]^,[3],[4],[5] bądź ściśle określonych rejonach geograficznych lub poszczególnych stanach.[6]^,[7],[8]

Tym razem mamy jednak do czynienia z szeroko zakrojonym badaniem trwałości ochrony przed COVID-19 w warunkach rzeczywistych w USA. Jest to pierwsze tego typu badanie, w którym przeanalizowano trwałość ochrony wyjściowej w okresie do 6 miesięcy dla wszystkich trzech szczepionek dopuszczonych do obrotu lub zatwierdzonych w USA w odniesieniu do następujących trzech parametrów: infekcji przełamujących COVID-19, hospitalizacji i przyjęć na oddziały intensywnej opieki medycznej.

Naukowcy wykorzystali krajowe dane dotyczące zgłoszonych roszczeń, dane laboratoryjne i szpitalne obejmujące 168 mln osób w celu przeprowadzenia kontrolnego badania klinicznego w okresie od 1 stycznia do 7 września 2021 roku w odniesieniu do 17 mln w pełni zaszczepionych osób sklasyfikowanych pod względem dat szczepienia, trzycyfrowego kodu pocztowego, wieku, płci i wskaźników chorób współistniejących.^[1]

W badaniu skupiono się na trwałości ochrony, jaką zapewnia szczepienie. Dokonano pomiarów ilorazu szans (OR – Odds Ratio), który u osoby w pełni zaszczepionej określa prawdopodobieństwo wystąpienia zakażenia przełamującego, hospitalizacji lub przyjęcia na oddział intensywnej opieki medycznej w każdym miesiącu w porównaniu z prawdopodo­bieńst­wem wystąpienia tego typu zdarzenia w 1. miesiącu po pełnym zaszczepieniu.^[1] Wartość ilorazu szans większa od jedności wskazuje, że ochrona, jaką zapewnia szczepionka, z biegiem czasu słabnie.^[1]

Autorzy badania zastrzegają, że nie należy dokonywać bezpośrednich porównań ilorazu szans pomiędzy poszczególnymi preparatami, ponieważ na wyniki wpływ mogą mieć różnice wyjściowe (takie jak np. początkowa skuteczność trzech kohort szczepionek).^[1]

Szczepionki mRNA (dwudawkowe) cechowały się słabnącą skutecznością w ochronie przed hospitalizacjami i zakażeniami przełamują­cy­mi,^[1] przy czym skuteczność dawek podstawowych w przypadku pojedynczej dawki szczepionki Janssen była niższa niż w przypadku szczepionek mRNA podanych w dwóch dawkach.^[1]

W odniesieniu do wszystkich trzech preparatów nie odnotowano spadku stopnia ochrony przed koniecznością przyjęcia na oddział intensywnej opieki medycznej – dowodzi to obecności trwałej ochrony przed przypadkami ciężkimi i stanem krytycznym.^[1]

Szczegółowe wyniki badania:

Szczepionka Janssen przeciwko COVID-19 (pojedyncza dawka)

Szczepionka Janssen przeciwko COVID-19 wykazała trwałość skuteczności ochrony do 6 miesięcy w odniesieniu do hospitalizacji i przyjęć na oddziały intensywnej opieki medycznej w całym okresie badania – z niewielkim wzrostem zakażeń przełamują­cych rozpoczynającym się w 4. miesiącu.^[1]

• Stwierdzono, że początkowy poziom skuteczności w 1. miesiącu po pełnym szczepieniu wynosił 81% (95% CI: 76%-82%) w przypadku hospitalizacji i 74% (95% CI: 72%-75%) w przypadku zakażeń przełamujących.^[1]

• Trwałość ochrony:
  • Nie odnotowano dowodów na słabnącą ochronę przed hospitalizacją związaną z COVID-19 podczas okresu badania (OR = 1,25, 95% CI [0,86, 1,80] w miesiącu 5+).^[1]
  • Podobnie nie odnotowano dowodów na słabnącą ochronę przed zakażeniem przełamującym w pierwszych trzech miesiącach obserwacji, z umiarkowanym osłabieniem ochrony przed zakażeniem przełamującym obserwowanym w 4. miesiącu (OR = 1,16, 95% CI [1,04, 1,29]) i w miesiącu 5+ (OR = 1,31, 95% CI [1,18, 1,47]).^[1]
  • Nie stwierdzono obecności dowodów na słabnącą ochronę przed przyjęciami na oddziały intensywnej opieki medycznej związanymi z COVID-19 w żadnym punkcie badania (OR = 1,40, 95% CI [0,43, 4,55] w 4. miesiącu).^[1]
  • Okres prowadzonych obserwacji nie był wystarczający, by uwzględnić kategorię obejmującą 6 i więcej miesięcy dla zakażeń przełamujących i dla hospitalizacji.^[1]

Skuteczność szczepionki BNT162b2 [Pfizer] (dwie dawki w odstępie 21-42 dni)

• W przypadku preparatu BNT162b2 odnotowano wzrost liczby hospitalizacji i zakażeń przełamujących począwszy od 2. miesiąca – przy czym w okresie badania nie odnotowano spadku skuteczności z perspektywy przyjęć na oddziały intensywnej opieki medycznej.^[1]

• Stwierdzono, że początkowy poziom skuteczności w 1. miesiącu po pełnym zaszczepieniu wynosił 89% (95% CI: 88%-90%) w przypadku hospitalizacji i 88% (95% CI: 87%-88%) w przypadku zakażeń przełamujących.^[1]

• Trwałość ochrony:
  • Analiza danych dowiodła, że ochrona przed hospitalizacją związaną z COVID-19 słabła w miarę upływu czasu w porównaniu z pierwszym miesiącem obserwacji po szczepieniu (OR = 3,97, 95% CI [3,26, 4,83] w miesiącu 6+).^[1]
  • Odnotowano dowody na osłabienie ochrony przed zakażeniem przełamującym, przy czym osłabienie to było narastająco większe w każdym miesiącu obserwacji (OR = 2,93, 95% CI [2,72, 3,15] dla BNT162b2 w miesiącu 6+).^[1]
  • Nie odnotowano dowodów na słabnącą ochronę przed przyjęciami na oddziały intensywnej opieki medyczne związanymi z COVID-19 w jakimkolwiek punkcie badania (OR = 1,36, 95% CI [0,80, 2,30] dla BNT162b2 w 4. miesiącu).^[1]

Skuteczność szczepionki mRNA-1273 [Moderna] (dwie dawki w odstępie 28-42 dni)

W przypadku preparatu mRNA-1273 odnotowano: w 3. miesiącu wzrost liczby hospitalizacji, a w 2. miesiącu – wzrost liczby zakażeń przełamujących (bez spadku skuteczności w odnie­sie­niu do przyjęć na oddziały intensywnej opieki medycznej w okresie, gdy prowadzono badania).

• Stwierdzono, że początkowy poziom skuteczności w 1. miesiącu po pełnym szczepieniu wynosił: 94% (95% CI: 93%-95%) w przypadku hospitalizacji i 92% (95% CI: 91%-92%) w przypadku zakażeń przełamujących.^[1]
• Trwałość ochrony:
  • Odnotowano dowody na umiarkowane osłabienie ochrony przed hospitalizacją związaną z COVID-19 w czasie w porównaniu z 1. miesiącem obserwacji po szczepieniu (OR = 1,66, 95% CI [1,26, 2,19] w miesiącu 6+).^[1]
  • Zauważono dowody na osłabienie ochrony przed zakażeniem przełamującym, przy czym osłabienie to było coraz większe w każdym miesiącu obserwacji (OR = 2,76, 95% CI [2,51, 3,04] w miesiącu 6+).^[1]
  • Nie odnotowano dowodów na słabnącą ochronę przed przyjęciami na oddział intensywnej opieki medycznej związanej z COVID-19 w jakimkolwiek punkcie badania (OR = 1,17, 95% CI [0,64, 2,13] dla mRNA-1273 w 4. miesiącu).^[1]

Źródło: inf. pras. firmy Janssen