Krajowy konsultant ds. neonatologii prof. dr hab. Ewa Helwich, prezes Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego i inicjatorka Koalicji da wcześniaka prof. dr hab. Maria Katarzyna Borszewska Kornacka oraz prof. dr hab. med. Janusz Gadzinowski, kierownik Katedry i Kliniki Neonatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu zostali zaproszeni do udziału w obradach Senackiej Komisji Zdrowia. Przedstawili najważniejsze z punktu widzenia neonatologów postulaty zmian w systemie opieki nad noworodkiem w Polsce.
9 postulatów neonatologów, co powinno się zmienić:
• Wprowadzenie kompleksowej, wielospecjalistycznej, powypisowej opieki nad wcześniakami przynajmniej do końca 3. roku życia;
• zwiększenie liczby miejsc na oddziałach intensywnej terapii noworodka;
• stworzenie warunków dla młodych lekarzy zachęcających do wyboru specjalizacji neonatologa;
• stworzenie polskiej sieci danych perinatologicznych (neonatologicznych i położniczych)
• rozszerzenie programu immunizacji przeciwko wirusowi RS u wcześniaków urodzonych do 32. tygodnia ciąży, wzorem większości krajów UE i Rosji;
• stworzenie jasnych zasad dotyczących źródeł finansowania sprzętu i aparatury w oddziałach intensywnej terapii noworodka dla ratowania życia w oddziałach wysokospecjalistycznych III stopnia referencji;
• stworzenie miejsc dla dzieci wymagających przewlekłej wentylacji, miejsc kardiologicznej, kardiochirurgicznej opieki, a także ośrodków oferujących opiekę dla dzieci niepełnosprawnych i wymagających opieki hospicyjnej;
• stworzenie rozwiązań systemowych dotyczących transportu noworodków
i dzieci do palcówek wysokospecjalistycznych zlokalizowanych w innych województwach;
• finansowanie przez NFZ porad laktacyjnych
W populacji noworodków, które rodzą się w Polsce istnieje grupa dzieci obarczona szczególnym ryzykiem nieprawidłowego rozwoju. Należą do niej noworodki urodzone przedwcześnie z ciąży przed ukończeniem 33. tygodnia, o małej masie urodzeniowej oraz dzieci urodzone z ciężkim niedotlenieniem. Szacunkowo w każdym z województw, jest to grupa od 300 do 500 noworodków rocznie.
- Opieka poszpitalna jest aktualnie w Polsce dla tej grupy dzieci niewystarczająca. Skrajnie niedojrzałe noworodki przebywają po urodzeniu w szpitalnych oddziałach intensywnej terapii przez 2 – 3 miesiące, zanim stają się gotowe do wypisu do domu i trafiają pod opiekę rodziców – powiedziała podczas swojego wystąpienia prof. dr hab. med. Ewa Helwich. - Pierwsze lata ich życia są okresem, w którym należy obserwować i korygować rozwój powikłań wcześniactwa. Nadzór neonatologiczny jest zdania, że dzieci te wymagają szczególnej opieki, w celu nadrobienia zaległości rozwojowych i uniknięcia niepełnosprawności w przyszłym życiu. Dla wymienionych dzieci proponujemy zorganizowanie opieki w poradniach wielospecjalistycznych przy szpitalach 3 poziomu referencji. Działanie to nie wymaga budowy specjalistycznych ośrodków, a jedynie podjęcia działań organizacyjnych w już istniejących jednostkach – dodała prof. Helwich.
Zdaniem ekspertów taki wysokospecjalistyczny nadzór powinien trwać przynajmniej do końca 3 roku życia dziecka i być koordynowany przez neonatologów świadomych powikłań, jakie występują u skrajnie niedojrzałych noworodków. Diagnostykę i opiekę ambulatoryjną na odpowiednim poziomie mogą zapewnić ośrodki specjalistyczne zajmujące się ambulatoryjną opieką rozwojową. W skali kraju byłoby to ok. 30 takich ośrodków, dlatego konieczne jest przygotowanie odpowiednich aktów prawnych definiujących zakres tej opieki i jej finansowania. Możliwość odbycia równoczasowej oceny dziecka przez 3-4 specjalistów jest priorytetem w opiece powypisowej wcześniaka. Neonatolog przyjmujący w poradni neonatologicznej powinien być koordynatorem opieki rozwojowej, w której bierze udział także neurolog, rehabilitant, kardiolog, okulista, chirurg, radiolog, audiolog/laryngolog, psycholog.
Zdaniem prof. Helwich powołanie do życia kompleksowej opieki powypisowej zindywidualizuje ją i pozwoli na znaczne ograniczenie czasu poświęcanego na niezbędną opiekę medyczną dzieci przez ich rodziców lub opiekunów. Jest to zmiana logistyki opieki bez istotnego podwyższania jej kosztów. Określenie standardu takiej opieki dla populacji ryzyka nieprawidłowego rozwoju powinno być korzystne dla jej ujednolicenia, wyrównania szans rozwojowych dla dzieci urodzonych w różnych regionach kraju i zwiększenia efektywności tej opieki pod względem merytorycznym i finansowym. Świadczenia udzielane w ramach wysokospecjalistycznej poradni neonatologicznej związane są przede wszystkim z wiekiem dziecka. W pierwszym roku życia, po wypisie ze szpitala, planowanych jest 5 wizyt w wieku 1, 3, 6, 9 i 12 miesięcy. W drugim roku życia, są to 4 wizyty, w tym 2 obligatoryjne, w wieku 18 i 24 miesięcy. W trzecim roku – 3 wizyty, które należy już planować wg wieku kalendarzowego.
Tymczasem sytuacja kadrowa w polskiej neonatologii jest bardzo zła. Większość oddziałów I i II stopnia referencji nie jest w stanie zabezpieczyć dyżurów zatrudnionymi etatowymi lub „własnymi” kontraktowymi lekarzami. Zaproszeni eksperci zaznaczali, że minister zdrowia poprzedniej kadencji nie rozumiejąc trudnej sytuacji w neonatologii polskiej zaproponował skreślenie neonatologii z listy priorytetowych specjalności. Na szczęście dzięki staraniom konsultanta krajowego w dziedzinie neonatologii decyzja ta została zmieniona przez obecnego ministra zdrowia. Jednak lekarze kończący studia i staże podyplomowe nadal nie są zainteresowani wyborem tej trudnej specjalności, co sprawia, ze w neonatologii istnieje duża luka pokoleniowa. Wśród starzejącej się kadry neonatologów coraz częściej daje się zaobserwować zjawisko wypalenia zawodowego. Dlatego muszą zostać stworzone zasady motywujące młodych lekarzy do wyboru tej specjalności. Jedną z propozycji jest przyjmowanie rezydentów do ośrodków neonatologicznych posiadających akredytację, dopiero po 3 latach realizacji programu pediatrycznego.
Środowisko neonatologów zostało wysłuchane i docenione przez uczestników posiedzenia w Senacie. Kiedy zacznie się dobra zmiana dla wcześniaków? – pytają neonatolodzy.
Źródło: Materiały prasowe
