Kryzys w opiece psychiatrycznej przekłada się na wzrost liczby prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży. Jak podaje Komenda Główna Policji, w 2023 roku w Polsce każdego dnia niemal 6 młodych osób podejmowało próbę samobójczą, a co drugi dzień taka próba kończyła się śmiercią. WHO wskazuje, że 90% samobójstw dokonują osoby w stanie depresji, co podkreśla konieczność pilnych działań w zakresie profilaktyki i rozwoju opieki psychiatrycznej. Wprowadzony w 2019 roku nowy model opieki psychiatrycznej, który zakładał trzy poziomy referencyjne leczenia, nie spełnił oczekiwań. Choć liczba świadczeń wzrosła, nadal brakuje odpowiedniego dostępu do opieki psychiatrycznej. Szczególnie brakuje placówek II i III poziomu referencyjnego, które oferują bardziej zaawansowaną pomoc. Minister Zdrowia nie przygotował kompleksowej koncepcji reformy, co doprowadziło do nieskutecznych działań i nierównomiernego dostępu do świadczeń na terenie kraju.
Niedobór kadr medycznych
Jednym z największych problemów jest brak lekarzy psychiatrów dziecięcych oraz specjalistów niemedycznych, takich jak psycholodzy i psychoterapeuci. W latach 2020-2022 liczba lekarzy psychiatrii dziecięcej wzrosła tylko nieznacznie, a poziom zalecany wciąż nie został osiągnięty. Wiele szpitali ma trudności z zapewnieniem odpowiedniej liczby personelu, co prowadzi do ograniczenia dostępności świadczeń. Średnie obłożenie łóżek w oddziałach psychiatrycznych dla dzieci i młodzieży wynosiło 110%, co często zmuszało placówki do odmowy przyjęcia pacjentów lub umieszczania ich na korytarzach. Kolejki do poradni zdrowia psychicznego i oddziałów stacjonarnych wydłużały się, a czas oczekiwania na leczenie wynosił nawet do roku. W niektórych przypadkach pacjenci musieli czekać prawie dwa lata na wizytę. Rozmieszczenie placówek psychiatrycznych w Polsce jest nierównomierne. W niektórych województwach brakuje oddziałów dziennych, co zmusza pacjentów do szukania pomocy daleko od miejsca zamieszkania. Problem ten jest szczególnie dotkliwy w regionach wiejskich i mniej zurbanizowanych, gdzie dostęp do specjalistycznej opieki jest ograniczony.
Potrzebne natychmiastowe działania
Raport Najwyższej Izby Kontroli wskazuje, że kontynuacja reformy psychiatrii dziecięcej jest niezbędna, ale musi być oparta na lepszej współpracy między sektorami zdrowotnym, społecznym i oświatowym. Kluczowe jest także zwiększenie liczby specjalistów oraz bardziej równomierne rozmieszczenie placówek psychiatrycznych na terenie całego kraju. Bez tych zmian sytuacja może się jeszcze pogorszyć, narażając na szwank zdrowie psychiczne młodego pokolenia.
Źródło: NIK
